Wikipedia

José de Alencar

escritor brasileiro

José Martiniano de Alencar, nado en Messejana o 1 de maio de 1829 e finado no Río de Xaneiro o 12 de decembro de 1877, foi un escritor e político brasileiro. É notábel como escritor por ser o fundador da novela de temática nacional, e por ser o patrono da cadeira fundada por Machado de Assis na Academia Brasileira de Letras.[1][2][3]

Infotaula de personaJosé de Alencar

Editar o valor em Wikidata
Nome orixinal(pt-br) José Martiniano de Alencar Editar o valor em Wikidata
Biografía
Nacemento1 de maio de 1829 Editar o valor em Wikidata
Fortaleza (Imperio do Brasil) Editar o valor em Wikidata
Morte12 de decembro de 1877 Editar o valor em Wikidata (48 anos)
Río de Xaneiro (Imperio do Brasil) Editar o valor em Wikidata
Causa da morteMorte natural Editar o valor em Wikidata (Tuberculose Editar o valor em Wikidata)
Lugar de sepulturaCemitério de São João Batista (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Ministro da Justiça do Brasil (pt) Traducir
Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
País de nacionalidadeBrasil Editar o valor em Wikidata
EducaciónFaculdade de Direito da Universidade de São Paulo (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Actividade
Ocupaciónxornalista , crítico literario , avogado , político , escritor Editar o valor em Wikidata
Partido políticoPartido Conservador (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Membro de
Xénero artísticoNovela, dramaturxia, crónica e autobiografía Editar o valor em Wikidata
MovementoRomanticismo Editar o valor em Wikidata
Pseudónimo literarioErasmo Editar o valor em Wikidata
LinguaLingua portuguesa Editar o valor em Wikidata
Obra
Obras destacables
Familia
CónxuxeGeorgiana Augusta Cochrane (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
FillosMário de Alencar (pt) Traducir, Augusto Cochrane de Alencar (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
PaiJosé Martiniano Pereira de Alencar (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
IrmánsLeonel Martiniano de Alencar (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Sinatura
Editar o valor em Wikidata
IMDB: nm0206898 WikiTree: Alencar-3 Editar o valor em Wikidata

Na carreira política, foi notoria a súa tenaz defensa da escravitude no Brasil cando ministro da Xustiza do segundo reinado.[4] Era neto de Bárbara de Alencar, unha heroína da Revolución Pernambucana.[5]

Biografía editar

 
Casa de José de Alencar en Messejana, hoxe un distrito de Fortaleza.

José de Alencar naceu en maio de 1829 en Messejana, que á época do seu nacemento gozaba do estatuto de municipio (perdendo tal categoría en 1921, sendo integrado na cidade de Fortaleza). Nacido dunha relación ilexítima e considerada escandalosa á época, visto que seu pai era sacerdote da igrexa Católica, tivo a súa paternidade recoñecida a través dunha "Escritura de Reconhecimento e Perfilhação de Fillos Espúrios" en 1859, que rexistraba que "o padre José Martiniano de Alencar, xa sendo clérigo de Ordes Sacras, contraeu amizade ilícita e particular con dona Ana Josefina de Alencar, a súa prima no primeiro grao, e dela ten tido desde aquel tempo até doce fillos". José de Alencar foi o primoxénito da parella, e o seu apelido en casa era Cazuza. Era irmán de Leonel Martiniano de Alencar, sobriño de Tristão Gonçalves, neto de Bárbara de Alencar e primo en segundo grao de Guálter Martiniano de Alencar Araripe.[6]

Sete anos antes do seu nacemento, en 1822, D. Pedro I proclamara a Independencia do Brasil e tornárase emperador do Brasil. Dous anos tras o seu nacemento, en 1831, o monarca, cedendo a presións internas e externas, abdicaría en favor do fillo e retornaría para Portugal. É nese escenario político de disputas polo poder que o mozo escritor crecerá, acompañando o pai, que sería senador e, posteriormente, gobernador do estado do Ceará.

Trasladouse para a capital do Imperio do Brasil, o Río de Xaneiro, e José de Alencar, entón con once anos, foi matriculado no Colexio de Instrución Elemental. En 1844, matriculouse nos cursos preparatorios á Facultade de Dereito de São Paulo, comezando o curso de dereito en 1846. Fundou, na época, a revista Ensaios Literários, onde publicou o artigo Questões de estilo. Formouse en dereito, en 1850, e, en 1854 estreou como folletinista no Correio Mercantil. Casou con Georgiana Augusta Cochrane[7] (1846-1913), con quen tivo seis fillos, entre eles o escritor Mário de Alencar e o embaixador Augusto Cochrane de Alencar.

 
O mozo José de Alencar.

En 1856, publicou a primeira novela, Cinco Minutos, seguido de A Viuvinha en 1857. Mais é con O Guarani en 1857 que alcanzou notoriedade. Estas novelas foron publicadas todas en xornais e só despois en libros.

José de Alencar foi máis lonxe nas novelas que completan a trilogia indixenista: O Guarani (1857), Iracema (1865) e Ubirajara (1874). A primeira fala sobre o amor do indio Peri coa muller branca Ceci. A segunda, epopea sobre a orixe do Ceará, ten como personaxe principal a india Iracema, a "virxe dos beizos de mel" e "cabelos tan escuros como a á da graúna". O terceiro ten por personaxe a Ubirajara, valente guerreiro indíxena que durante a historia crece en dirección á madureza.

En 1859, tornouse xefe da Secretaría do Ministerio da Xustiza, sendo despois consultor do mesmo.[8] En 1860, ingresou na política, como deputado provincial no Ceará, sempre militando no Partido Conservador (Brasil Império). En 1868, tornouse ministro da Xustiza, ocupando o cargo até xaneiro de 1870. En 1869, presentou a candidatura ao senado do Imperio, tendo o Emperador D. Pedro II do Brasil non o ter escollido por ser moi novo aínda[9]. En 1872 foi pai de Mário de Alencar, o cal, segundo unha historia nunca confirmada, podería ser, na verdade, fillo de Machado de Assis, o que, para algúns, daría apoio para o enredo principal da novela Don Casmurro. Produciu tamén novelas urbanas (Senhora, 1875; Encarnação, escrito en 1877, ano da súa morte e divulgado en 1893), rexionalistas (O Gaúcho, 1870; O Sertanejo, 1875) e históricos (Guerra dos Mascates, 1873), alén de pezas para o teatro.

Viaxou para a Europa en 1877, para tentar un tratamento médico, porén non tivo éxito. Faleceu no Río de Xaneiro en decembro do mesmo ano, vítma da tuberculose. Machado de Assis, que estivo no velorio de Alencar,quedou impresionado coa pobreza con que a familia Alencar vivía. O seu corpo foi primeiramente sepultado no Cemiterio de San Francisco Xavier, no Río de Xaneiro, despois foi enterrado no Cemiterio de San João Batista, tamén no Río de Xaneiro. A súa esposa Georgiana faleceu trece anos despois e foi sepultada ao lado do marido en 1913.

Homenaxes editar

Na cidade do Río de Xaneiro, no barrio do Flamengo, na súa homenaxe, foi erguida en 1897 unha estatua na praza do Catete, rúa que foi rebatizada como praza José de Alencar.

En Fortaleza, en 1910, foi erguido o Theatro José de Alencar. A Praza José de Alencar e a estación José de Alencar da Liña Sur do metro de Fortaleza son, tamén, homenaxes da súa cidade natal.

José de Alencar tamén foi o nome dun distrito do municipio de Iguatu, no Ceará.

Academia Brasileira de Letras  editar

Grande expoñente da literatura brasileira do século XIX, non alcanzou a fundación do Silogeu Brasileiro. Cóubenlle, mentres, a homenaxe de ser patrono da cadeira 23 da academia.

Nas discusións que antecederon na academia, seu nome foi defendido por Machado de Assis para ser o primeiro patrono, ou sexa, nomear a cadeira 1. Mais non podería haber xerarquía nesa escolla, e resultou que Adelino Fontoura, un autor case descoñecido, veu a ser o patrono efectivo.

Características da obra de Alencar editar

 
O Guarani, 1ª Edición, 1857.

Unha característica marcante da súa obra é o nacionalismo, tanto nos temas canto nas innovacións no uso da lingua portuguesa. Nun momento de consolidación da Independencia, Alencar representou un dos máis sinceros esforzos patrióticos en poboar o Brasil con coñecemento e cultura propios, en construír novos camiños para a literatura no país.

A obra de José de Alencar pode ser dividida en dous grupos distinguidos.

Canto ao espazo xeográficoː
  • O sertão do Nordeste - O Sertanejo
  • O litoral cearense - Iracema
  • O pampa gaúcho - O Gaúcho
  • A zona rural - Til (interior paulista), O Tronco do Ipê (zona do bosque fluminense)
  • A cidade, a sociedade burguesa do Segundo Reinado - Diva, Lucíola, Senhora e as demais novelas urbanas.
Canto á evolución históricaː
  • O período pre-cabralino - Ubirajara.
  • A fase de formación da nacionalidade - Iracema e O Guarani.
  • A ocupación do territorio, a colonización e o sentimento nativista - As Minas de Prata (o bandeirantismo) e Guerra dos Mascates (rebelión colonial).
  • O presente, a vida urbana de seu tempo, a burguesía fluminense do século XIX - as novelas urbanas Diva, Lucíola, Senhora e outros.
 
Monumento a José de Alencar na praza José de Alencar, no Río de Xaneiro.

Obras editar

Novelas editar

  • Cinco Minutos (1856)
  • A viuvinha (1857)
  • O guarani (1857)
  • Lucíola (1862)
  • Diva (1864)
  • Iracema (1865)
  • As minas de prata - 1º vol. (1865)
  • As minas de prata - 2.º vol. (1866)
  • O gaúcho (1870)
  • A pata da gazela (1870)
  • O tronco do ipê (1871)
  • Guerra dos mascates - 1º vol. (1871)
  • Til (1871)
  • Sonhos d'ouro (1872)
  • Alfarrábios (1873)
  • Guerra dos mascates - 2º vol. (1873)
  • Ubirajara (1874)
  • O sertanejo (1875)
  • Senhora (1875)
  • Encarnação,18939

Teatro editar

  • Verso e reverso (1857)
  • O Crédito (1857)
  • O Demônio Familiar,(1857)
  • As asas de um anjo (1858)
  • Mãe (1860)
  • A expiação (1867)
  • O jesuíta (1875)

Crónica editar

  • Ao correr da pena (1874)
  • Ao correr da pena (folleíns inéditos) (2017) (organizado por Wilton José Marques)

Autobiografía editar

  • Como e por que sou romancista (1893) ((eBook))

Crítica e polémica editar

  • Cartas sobre a confederación dos tamoios (1865)
  • Ao emperador: cartas políticas de Erasmo e Novas cartas políticas de Erasmo (1865)
  • Ao povo: cartas políticas de Erasmo (1866)
  • O sistema representativo (1866)

Notas editar

  1. ↑ "José de Alencar, biografia do fundador do romance de temática nacional - Guia do Estudante". web.archive.org. 2016-02-05. Archived from the original on 05 de febreiro de 2016. Consultado o 2020-04-16. 
  2. ↑ "José de Alencar". Só Literatura (en portugués). Consultado o 2020-04-16. 
  3. ↑ "José de Alencar - Biografia - UOL Educação". educacao.uol.com.br (en portugués). Consultado o 2020-04-16. 
  4. ↑ "Folha de S.Paulo - Alencar, o escravista - 08/10/2008". www1.folha.uol.com.br. Consultado o 2020-04-16. 
  5. ↑ "Folha de S.Paulo - Literatura: História apaga rosto de primeira presa política do Brasil - 29/09/2001". www1.folha.uol.com.br (en portugués). Consultado o 2020-04-16. 
  6. ↑ "Genealogia Pernambucana". www.araujo.eti.br. Consultado o 2020-04-16. 
  7. ↑ "José de Alencar: biografia, obras e características". Toda Matéria (en portugués). Consultado o 2020-04-16. 
  8. ↑ "Biografia de José de Alencar". eBiografia (en portugués). Consultado o 2020-04-16. 
  9. ↑ "▷ Biografía de José de Alencar". Todo Biografías (en castelán). 2019-03-26. Consultado o 2020-04-16. 

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

  • ALENCAR, José Martiniano de, Perfís Parlamentarios 01, Cámara dos Deputados, 1977.
  • ALENCAR, José de, 1829-1877; Cinco minutos & A viuvinha / José de Alencar. - 29. ed. - Son paulo: Ática, 2010.; 136 p.
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=José_de_Alencar&oldid=6295765»