Wikipedia

Illa de Jersey

A Illa de Jersey forma parte do arquipélago das Illas da Canle, é unha bailía (bailiwick en inglés) ou pequeno territorio británico na Canle da Mancha. Ten unha poboación de 84.082 persoas e a capital é Saint Helier. No ano 933, a illa foi tomada polo Ducado de Normandía no norte de Francia. Cando en 1066 os normandos invadiron Inglaterra, Normandía e Inglaterra foron unidas baixo unha monarquía. Durante a idade media, Inglaterra perdeu moitas das súas posesións feudais no continente europeo pero conservou os seus illas na Canle da Mancha, incluíndo Jersey.

Modelo:Xeografía políticaIlla de Jersey
Jersey (en-gb)
Jèrri (nrf-je) Editar o valor em Wikidata
Bandeira
Bandeira
Brasón
Brasón
Imaxe
HimnoGod Save the King Editar o valor em Wikidata
Localización
Editar o valor em Wikidata Mapa
 49°11′N 2°07′O / 49.19, -2.11Coordenadas: 49°11′N 2°07′O / 49.19, -2.11
CapitalSaint Helier Editar o valor em Wikidata
Contén a división administrativa
Poboación
Poboación105.500 (2017) Editar o valor em Wikidata (892,55 hab./km²)
Lingua oficiallingua inglesa
Jersey Legal French (en) Traducir
Jèrriais Editar o valor em Wikidata
Xeografía
Parte de
Superficie118,2 km² Editar o valor em Wikidata
Bañado porCanal da Mancha Editar o valor em Wikidata
Creación12 de decembro de 1651 Editar o valor em Wikidata
Organización política
Forma de gobernoMonarquía parlamentaria
monarquía constitucional
democracia parlamentaria Editar o valor em Wikidata
• Monarca Editar o valor em WikidataCarlos III do Reino Unido (2022–) Editar o valor em Wikidata
• Chief Minister of Jersey (en) Traducir Editar o valor em WikidataJohn Le Fondré (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Órgano lexislativoStates Assembly (en) Traducir , (Escano: 49) Editar o valor em Wikidata
MoedaJersey pound (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Identificador descritivo
Fuso horario
Dominio de primeiro nivel.je Editar o valor em Wikidata
Prefixo telefónico+44 Editar o valor em Wikidata
Teléfono de emerxencia112 Editar o valor em Wikidata
Código de paísJE Editar o valor em Wikidata
ISO 3166-2GB-JSY Editar o valor em Wikidata

Como a Guernsey e as outras illas da Canle da Mancha, a economía de Jersey baséase nos servizos financeiros, o turismo e a agricultura. Nos Estados Unidos de América, o estado de Nova Jersey tomou o seu nome da illa de Jersey.

Como nas demais illas da Canle da Mancha a poboación nativa ten como lingua nai o francés, máis exactamente un subdialecto do dialecto normando; deste xeito a poboación nativa adoita chamar á súa illa: Jèrriais (pronuncia aproximada: "yerié").

Historia editar

Política e goberno de Jersey editar

A lexislatura elixida da illa chámase Os Estados de Jersey. Hai dous partidos organizados, a Alianza Democrática de Jersey (Jersey Democratic Alliance) e o Partido do Centro (Jersey) (Centre Party of Jersey); pero agora todos os deputados dos Estados de Jersey son independentes.

O xefe de goberno é un administrador electo chamado Bailiff, e o xefe de estado é o Tenente Gobernador, que é designado por a Raíña. O actual Tenente Gobernador é tenente xeneral Andrew Ridgway. Tamén hai un Xefe Ministro (Chief Minister), agora Frank Harrison Walker. Legalmente Jersey non forma parte integral do Reino Unido. Tradicionalmente a Raíña utiliza o título de Duque de Normandía en Jersey.

Jersey está dividido en "parishes" (parroquias); cada parish ten un condestable (inglés constable, francés connétable), elixido polos habitantes.

Xeografía editar

Artigo principal: Xeografía de Jersei.
 
Vista satélite de Jersey
 
Mapa das illas de Bailiwick de Jersey
 
Mapa grande e detallado de Jersey

Jersey é unha illa que mide 119´6 km²(ou 66.436 vergées), incluíndo as Terras gañadas ao mar e a zona intermareal. Atópase na Canle inglesa, a uns 22 km. da Península de Cotentin en Normandía, Francia, e preto de 161 km. ao sur de Gran Bretaña.[a] É a maior e máis meridional das illas da Canle e parte das illas británicas, cunha elevación terrestre máxima de 143 m por riba. nivel do mar.[1]

Cerca do 24% da illa está construída. O 52% da superficie está dedicada ao cultivo e ao redor do 18% é medio natural..[2]Atópase dentro do -2° O de lonxitude e a latitude 49° N. Ten un litoral de 70 km. de lonxitude e unha superficie total de 119.6 km². Mide aproximadamente 9 miles (14 km) de oeste a leste e 5 miles (8,0 km) de norte a sur, o que lle dá o nome cariñoso entre os veciños de "nove por cinco".[3]

A illa está dividida en doce parroquias; o máis grande é St Ouen e a máis pequena é St Clement. A illa caracterízase por unha serie de vales que xeralmente corren de norte a sur, como Waterworks Valley, Grands Vaux, Mont les Vaux, aínda que algúns discorren noutras direccións, como Le Mourier Valley. O punto máis alto da illa é Les Platons con 136 m..[4]

Hai varios grupos de illas máis pequenos que forman parte da Bailía de Jersey, como Les Minquiers e Les Écrehous, pero a diferenza das illas máis pequenas da Bailía de Guernsey, ningunha destas está habitada permanentemente.[5]

Economía editar

Artigo principal: Economía de Jersey.

Notas editar

  1. ↑ Xeograficamente non forma parte das Illas Británicas. A partir do 15 de outubro de 2006, os Estados de Jersey indica que a illa está situada "só 22  km da costa noroeste de Francia e a 140 km ao sur de Inglaterra".
Referencias
  1. ↑ "Ascent of Jersey High Point on 2009-09-12" Peakbagger.com. Sources vary on the elevation of Les Platons. Its height is often listed at 143 m, as well as 136 m. Retrieved 2012-06-23.
  2. ↑ Jersey. "Size and land cover of Jersey". Government of Jersey (en inglés). Consultado o 2020-12-10. 
  3. ↑ "About Nine by Five Media". Medium. Consultado o 2022-03-18. 
  4. ↑ "Les Platons (Jersey) | Channel Islands". UK mountain Guide (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 1 de febreiro de 2021. Consultado o 2020-12-10. 
  5. ↑ "The Minquiers and Écréhous in spatial context: Contemporary issues and cross perspectives on border islands, reefs and rocks". ResearchGate (en inglés). Consultado o 2022-03-18. 

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

  • Balleine's History of Jersey, Marguerite Syvret and Joan Stevens (1998) ISBN 1-86077-065-7
  • Jersey Through the Centuries, Leslie Sinel, Jersey 1984, ISBN 0-86120-003-9
  • A Biographical Dictionary of Jersey, G.R. Balleine

Arqueoloxía editar

  • The Archaeology of the Channel Islands. Vol. 2: The Bailiwick of Jersey by Jacquetta Hawkes (1939)
  • The Prehistoric Foundations of Europe to the Mycenean Age, 1940, C. F. C. Hawkes
  • Jersey in Prehistory, Mark Patton, 1987
  • The Archaeology and Early History of the Channel Islands, Heather Sebire, 2005.
  • Dolmens of Jersey: A Guide, James Hibbs (1988).
  • A Guide to The Dolmens of Jersey, Peter Hunt, Société Jersiaise, 1998.
  • Statements in Stone: Monuments and Society in Neolithic Brittany, Mark Patton, 1993
  • Hougue Bie, Mark Patton, Warwick Rodwell, Olga Finch, 1999
  • The Channel Islands, An Archaeological Guide, David Johnston, 1981
  • The Archaeology of the Channel Islands, Peter Johnston, 1986

Gando editar

  • One Hundred Years of the Royal Jersey Agricultural and Horticultural Society 1833–1933. Compiled from the Society's Records, by H.G. Shepard, Secretary. Eric J. Boston. Jersey Cattle, 1954

Relixión editar

  • The Channel Islands under Tudor Government, A.J. Eagleston
  • Reformation and Society in Guernsey, D.M. Ogier
  • International Politics and the Establishment of Presbyterianism in the Channel Islands: The Coutances Connection, C.S.L. Davies
  • Religion, History and G.R. Balleine: The Reformation in Jersey, by J. St John Nicolle, The Pilot Magazine
  • The Reformation in Jersey: The Process of Change over Two centuries, J. St John Nicolle
  • The Chroniques de Jersey in the light of contemporary documents, BSJ, AJ Eagleston
  • The Portrait of Richard Mabon, BSJ, Joan Stevens

Outros artigos editar

Ligazóns externas editar

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Illa_de_Jersey&oldid=6586634»