Guillerme X de Aquitania
Guillerme X, nado en Tolosa en 1099 e finadl o 9 de abril de 1137, alcumado O Santo, foi duque de Aquitania, Duque de Gascuña e Conde de Poitou (co nome de Guillerme VIII) entre os anos 1126 e 1137.
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 1099 (Gregoriano) Tolosa |
| Morte | 9 de abril de 1137 (Gregoriano) (37/38 anos) Santiago de Compostela |
| Lugar de sepultura | catedral de Santiago de Compostela |
| Actividade | |
| Ocupación | aristócrata |
| Lingua | Occitano antigo |
| Outro | |
| Título | Duque |
| Familia | Ramnulfids (en)  |
| Cónxuxe | Leonor de Châtellerault Emma de Limoges (en) |
| Fillos | Leonor de Aquitania (  ) Leonor de ChâtelleraultPetronila de Aquitania ( ) Leonor de Châtellerault |
| Pais | Guillerme IX de Aquitania e Filipa, Condessa de Toulouse (pt) |
| Irmáns | Inês da Aquitânia, rainha de Aragão (pt) , Raimundo de Poitiers e Henri de Poitiers (pt) |
sen valor | |
 | |
Traxectoria editar
Era fillo de Guillerme IX e da súa segunda esposa, Filipa de Tolosa, e naceu durante o breve período no que os seus pais rexeron a vila de Tolosa. O seu nacemento quedou rexistrado na Cronica de Saint-Maixent no ano 1099: Willelmo comiti natus est filius, equivoce Guillelmus vocatus ("ao conde Guillerme naceulle un fillo, púxoselle de nome Guillerme, coma el."). Nese mesmo ano, e en contra dos desexos da súa esposa, o duque Guillerme IX entregou Tolosa ao primo de Filipa, Bertrand de Tolosa, e partiu ás Cruzadas.
Filipa e o seu fillo Guillerme marcharon a Poitiers. Anos despois da volta de Guillerme IX, este foi vivir con Dangerose, muller dun dos seus vasalos, e abandonou a súa esposa legal, Filipa. Isto causou un distanciamento entre pai e fillo, ata que Guillerme X casou con Leonor de Châtellerault, filla da amante do seu pai, no 1121.
Tivo tres fillos con ela:
- Leonor, que sería a herdeira do seu ducado;
- Petronila, que casou con Raúl I de Vermandois, e que morreu en 1151 ou 1152;
- Guillerme Aigret, que morreu aos catro anos, en 1130, case ao tempo que a morte da súa nai.
Talvez tivo tamén un fillo extramatrimonial, Guillerme, chamado de Poitiers.
Duque de Aquitania editar
Guillerme foi un amante e protector das artes e un home culto en tempos nos que o analfabetismo era norma, incluso entre a nobreza. Na corte de Poitiers exercía o mecenado con trobadores e poetas, coma cantou o trobador Cercamon no planh (elexía) que compuxo á súa morte. Seguía así a tradición do seu pai Guillerme IX, alcumado o trobador. Coñecemos polo menos o nome dun destes trobadores, Blédhri, un celta (irlandés ou talvez galés), que residía na súa corte[1].
Era tamén un home de armas. Entrou en conflitos coa Normandía (atacouna en 1136, aliado con Godofredo V, conde de Anjou que reclamaba esas terras no nome da súa muller) e con Francia.
Tamén dentro do seu ducado tivo que facer fronte á alianza dos Lusignans e os Parthenays en contra del, resolveu o conflito coa total destrución dos seus inimigos.
En cuestións de política internacional, Guillerme X apoiou nun principio ao antipapa Anacleto II, nas loitas do cisma de 1130, opoñéndose ao Papa Inocencio II, e en contra do desexo dos seus propios bispos. No ano 1134, Bernaldo de Claraval convenceu a Guillerme de que abandonase o partido de Anacleto e apoiase a Inocencio. Sobre este feito, existe a lenda de que Guillerme, farto da insistencia do monxe, decide terminar dunha vez con esas molestias e irrompe armado na igrexa de Partenay onde san Bernaldo estaba celebrando misa. Ao ver entrar ao duque, o abade foi ao seu encontro levando nas mans o cáliz e a hostia. Sometido pola forza que emanaba do home santo, Guillerme caeu de xeonllos, cheo de arrepentimento e someteuse ao que se lle pedía[2].
En 1137 Guillerme iniciou a peregrinación a Santiago de Compostela, talvez para expiar os seus pecados, pero morreu no camiño, posiblemente dunha intoxicación alimentaria. Sabéndose morrer, escribiulle unha carta ao rei Lois VI de Francia encomendándolle a protección da súa filla e herdeira Leonor, que entón tiña quince anos, e pedíndolle que lle atopase un marido axeitado. Lois VI aceptou o encargo e casou á herdeira de Aquitania co seu propio fillo, o futuro Lois VII de Francia. Coa intención de que o ducado de Aquitania e o reino de Francia quedaron unidos, aínda que o devalar dos acontecementos posteriores non fixo tan simple esta manobra política.
Personaxe literaria editar
A súa morte camiño de Santiago, levou ao seu trobador Cercamon a compoñer un planh, unha elexía na súa honra coñecida como Lo plaing comenz iradamen[3], que comeza dicindo:
Facendo dó comezo este lamento
un canto que enche de tristura o meu corazón;
sinto dor, pena e angustia,
Por ver como se esvae a xuventude;
a ledicia mingua e o mal aumenta
desde que o conde de Poitou morreu
e que remata facendo referencia á peregrinación:
Ai, como fan dó os gascóns
e os homes e Aragón e de España!
Santiago, pregámosche que lembres ao barón
que se debruza ante ti coma un peregrino
Co tempo e apoiándose na versión máis serodia da súa morte que aseguraba que dera chegado a Santiago e que, sabéndose moi enfermo, ordenou que o levaran á Catedral, onde morreu ante a tumba do Apóstolo, converteron a Guillerme X nunha personaxe literaria, o protagonista do Romance de don Gaiferos, que canta esta peregrinación a Compostela[4].
Notas editar
- ↑ Régine Pernaud: Eleonora d'Aquitania (trad. italiana), ed. Jaca Book, Milán, pax. 27
- ↑ Régine Pernaud: Eleonora d'Aquitania (trad. italiana), ed. Jaca Book, Milán, pax. 43
- ↑ Tradución propia a partir de Troubadour Poems from the South of France pax. 49.
- ↑ Deaños Santiago, Carlos: «Un estudio revela la auténtica personalidad de Don Gaiferos» Arquivado 04 de marzo de 2017 en Wayback Machine. El Correo Gallego, 13/9/2010 (en castelán).
Véxase tamén editar
Bibliografía editar
- Paden, William D. e Francess Freeman (2007). D.S. Brewer, ed. Troubadour Poems from the South of France. Cambridge. ISBN 978-1-84384-129-6..