Graus

Graus é unha vila aragonesa, da provincia de Huesca. É a capital administrativa da comarca de Ribagorza. O concello ocupa 300,41 km².

Graus

Localización
42°11′26″N 0°20′18″L
Estado	España
Comunidade autónoma	Aragón
Provincia	Provincia de Huesca
Capital de	Ribagorza
Capital	Graus
Poboación
Poboación	3.415 (2023) (11,39 hab./km²)
Xeografía
Superficie	299,785633 km²
Altitude	542 m
Comparte fronteira con	Isábena (pt) Estadilla (pt) Foradada del Toscar (pt) Estada (pt) La Puebla de Castro (pt) Olvena Secastilla Santaliestra y San Quílez (pt) Peralta de Calasanz (pt) Lascuarre (pt) Perarrúa (pt) Capella Benabarre (pt) La Fueva (pt)
Organización política
• Alcalde	José Antonio Lagüens Martín (en)
Identificador descritivo
Código postal	22430
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	22117
Outro
Irmandado con	Tournefeuille
Páxina web	graus.es

Xeografía

Graus está situado no centro-oeste da provincia oscense, no Pre-Pireneo, polo que a Ribagorza, está arrodeada de serras de altura mediana, como o Turbón, que se achega aos 2.500 m de altura. A cidade érguese nun punto onde se xuntan o río Esera e o Isábena. A súa situación nas ladeiras do Tozal de San Miguel, que baixan até os leitos fluviais orixinou o seu nome, do latín gradus "chanzos". A súa altitude media é de 469 msnm. Na zona hai varios encoros: El Grado; Mediano; Barasona.

O clima é mediterráneo continentalizado.

Historia

Ramiro I, primeiro rei aragonés, achou a morte, en 1064, cando tentaba tomar Graus. Os cristiáns do reino de Aragón apoderáronse da localidade en 1083 con Sancho Ramírez. O rei cedeu Graus ao mosteiro de San Vitorián, para que o reconstruísen e repoboasen, outorgando importantes privilexios a quen fose morar a Graus.

O rei Pedro II concedeulle á vila o título de moi nobre e moi antiga, que aínda utiliza.

Durante os séculos XVI e XVII gozou dun grande esplendor económico, que favoreceu o mecenado e construción de boas casas-pazo como as que se erguen na súa Praza Maior. Nesa época edificouse a basílica da Nosa Señora da Peña.

A inicios do século XVIII, durante a Guerra de Sucesión española, Graus decantouse polo pretendente austríaco.

Durante a Guerra Civil española, dominada pola CNT, converteuse nun centro de colectivización libertaria.

Patrimonio artístico

• Igrexa parroquial de San Miguel, gótica, do século XIII.
• Praza Maior, con lindos pazos urbanos, con pinturas nos beiril|beirís e con soportais, dos que salienta o Pazo de Rodrigo de Mur.
• Ermida de San Gregorio, do século XII.

Xa fóra do casco urbano de Graus:

• Santuario de Nosa Señora da Peña, do século XVI, no outeiro da Peña do Morral.

Festas

• As festas maiores celébranse entre o 12 e o 15 de setembro, en honra do Santo Cristo e de san Vicente. No luns da semana maior ten lugar a "feira das trufas", con exposición e venda dese produto.