Factor XII
O factor XII de coagulación, tamén chamado factor de Hageman, é unha proteína plasmática, que intrvén na fervenza de reaccións da coagulación do sangue. É un cimóxeno do factor XIIa, un encima (EC 3.4.21.38) da clase das serina proteases (ou serina endopeptidases). Nos humanos, o factor XII está codificado polo xene F12 do cromosoma 5.[1]
| Factor de coagulación XII | |||
|---|---|---|---|
| Estruturas dispoñibles | |||
| PDB | Buscar ortólogos: PDBe, RCSB | ||
| Identificadores | |||
| Símbolos | F12 (HGNC: 3530) HAE3; HAEX; HAF | ||
| Identificadores externos |
Bases de datos de encimas
| ||
| Número EC | 3.4.21.38 | ||
| Locus | Cr. 5 q33-qter | ||
| Padrón de expresión de ARNm | |||
 | |||
| Máis información | |||
| Ortólogos | |||
| Especies |
| ||
| Entrez |
| ||
| Ensembl |
| ||
| UniProt |
| ||
| RefSeq (ARNm) |
| ||
| RefSeq (proteína) NCBI |
| ||
| Localización (UCSC) |
| ||
| PubMed (Busca) |
| ||
Estrutura editar
O factor XII humano ten unha lonxitude de 596 aminoácidos, pesa 80 000 daltons e consta de dúas cadeas, a cadea pesada (de 353 residuos de aminoácidos) e a lixeira (de 243 residuos), que están unidas por un enlace disulfuro. A cadea pesada contén dous dominios de tipo fibronectina (tipo I e II), dous dominios similares ao factor de crecemento epidérmico, un dominio kringle, e unha rexión rica en prolina. A cadea lixeira contén o dominio protease. Recentemente, a estrutura do dominio tándem de tipo FnI-EGF do factor de coagulación XII foi resolto por cristalografía de raios X.[2][3]
Función editar
O factor XII forma parte da fervenza de reaccións de coagulación do sangue e activa o factor XI e a precalicreína in vitro. O propio factor XII en solitario é activado dando o factor XIIa pola presenza de superficies con cargas negativas como as do vidro. Intervén na parte inicial da vía intrínseca de coagulación. O factor XII pode tamén utilizarse para dar comezo a fervenzas de coagulación en estudos de laboratorio.[4]
In vivo, o factor XII é activado por contacto con polianións. As plaquetas activadas segregan polímeros inorgánicos, polifosfatos. O contacto cos polifosfatos activa o factor XII e inicia a formación de fibrina pola vía intrínseca da coagulación cunha importancia fundamental na formación de trombos. Atacando os polifosfatos con fosfatases interfítese coa actividade procoagulante das plaquetas activadas e bloquéase a trombose inducida por plaquetas en ratos. A adición de polifosfatos soluciona a coagulación defectuosa do plasma en pacientes da síndrome de Hermansky–Pudlak, o que indica que o polímero inorgánico é o activador endóxeno do factor XII in vivo. A activación do factor XII impulsada polo polifosfato das plaquetas proporciona a ligazón entre a hemostase primaria (formación dun tapón plaquetario) coa hemostase secundaria (formación da rede de fibrina).[5]
Xenética editar
O xene do factor XII está localizado no extremo do brazo longo do cromosoma 5. O xene ten aproximadamente 12 pares de kilobases e está composto por 13 intróns e 14 exóns, cunha organización parecida á dos xenes da familia dos activadpres do plasminóxeno.[1]
Papel en enfermidades editar
A deficiencia de factor XII é un infrecuente trastorno que se herda de modo autosómico recesivo.[6] A diferenza doutras deficiencias en factores de coagulación, a deficiencia de factor XII é totalmente asintomática e non causa un exceso de hemoraxia.[6] Porén, os ratos que carecen do xene para o factor XII son menos susceptibles á trombose. A proteína parece estar implicada nos últimos estadios da formación de coágulos en vez de no taponamento inicial dos danos na parede do vaso sanguíneo.[7]
O factor XII xoga un importante papel na formación de coágulos durante as medidas in vitro do tempo de tromboplastina parcial activado, que causa que estas medidas dean resultados marcadamente máis prolongados en pacientes con deficiencia en factor XII, xeralmente con valores moito maiores incluso que os observados na hemofilia A, hemofilia B ou deficiencia de factor XI.[6] Como resultado, a principal preocupación relacionada coa deficiencia de factor XII é facer probas innecesarias, o aumento do tempo de coidados, a preocupación creada etc. que pode ser causada polo resultado anormal de laboratorio.[6] Todo isto, incluíndo o mecanismo de herdanza, tamén é certo para outros factores de contacto, a precalicreína (factor de Fletcher) e o cininóxeno de alto peso molecular.[6]
Niveis excesivos de factor XII poden predispoñer a maiores riscos de trombose venosa debido ao papel do factor XII como un dos catalizadores para a conversión do plasminóxeno á súa forma activa fibrinolítica de plasmina.[8]
O factor XII é tamén activado por endotoxinas, especialmente o lípido A bacteriano.
Historia editar
O factor de Hageman foi descuberto en 1955 cando nunha proba de rotina preoperatoria dun paciente de 37 anos chamado John Hageman (1918) se atopou que tiña un tempo prolongado de coagulación en tubos de ensaio, malia non ter síntomas hemorráxicos. Hageman foi despois examinado polo hematólogo Oscar Ratnoff, que descubriu que carecía dun factor de coagulación ata entón non identificado.[9] Ratnoff despois encontrou que a deficiencia no factor de Hageman é un trastorno autosómico recesivo, despois de examinar varias persoas emparentadas que tiñan a deficiencia. Paradoxalmente, unha embolia pulmonar contribuíu á morte de Hageman despois dun accidente laboral en 1968. Desde entón, os estudos de casos e estudos clínicos identificaron unha asociación entre a trombose e a deficiencia en factor XII. Os hepatocitos expresan o factor de coagulación XII sanguíneo.[10]
Notas editar
- ↑ 1,0 1,1 Cool DE, MacGillivray RT (Oct 1987). "Characterization of the human blood coagulation factor XII gene. Intron/exon gene organization and analysis of the 5'-flanking region" (PDF). The Journal of Biological Chemistry 262 (28): 13662–73. PMID 2888762. Arquivado dende o orixinal o 11 de maio de 2020. Consultado o 31 de agosto de 2018.
- ↑ Stavrou E, Schmaier AH (Mar 2010). "Factor XII: what does it contribute to our understanding of the physiology and pathophysiology of hemostasis & thrombosis". Thrombosis Research 125 (3): 210–5. PMC 2851158. PMID 20022081. doi:10.1016/j.thromres.2009.11.028.
- ↑ Beringer DX, Kroon-Batenburg LM (Feb 2013). "The structure of the FnI-EGF-like tandem domain of coagulation factor XII solved using SIRAS". Acta Crystallographica Section F 69 (Pt 2): 94–102. PMC 3564606. PMID 23385745. doi:10.1107/S1744309113000286.
- ↑ Renné T, Schmaier AH, Nickel KF, Blombäck M, Maas C (Nov 2012). "In vivo roles of factor XII". Blood 120 (22): 4296–303. PMC 3507141. PMID 22993391. doi:10.1182/blood-2012-07-292094.
- ↑ Müller F, Mutch NJ, Schenk WA, Smith SA, Esterl L, Spronk HM, Schmidbauer S, Gahl WA, Morrissey JH, Renné T (Dec 2009). "Platelet polyphosphates are proinflammatory and procoagulant mediators in vivo". Cell 139 (6): 1143–56. PMC 2796262. PMID 20005807. doi:10.1016/j.cell.2009.11.001.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Wagenman BL, Townsend KT, Mathew P, Crookston KP (Jun 2009). "The laboratory approach to inherited and acquired coagulation factor deficiencies". Clinics in Laboratory Medicine 29 (2): 229–52. PMID 19665676. doi:10.1016/j.cll.2009.04.002.
- ↑ Renné T, Pozgajová M, Grüner S, Schuh K, Pauer HU, Burfeind P, Gailani D, Nieswandt B (Jul 2005). "Defective thrombus formation in mice lacking coagulation factor XII". The Journal of Experimental Medicine 202 (2): 271–81. PMC 2213000. PMID 16009717. doi:10.1084/jem.20050664.
- ↑ Kroll, Michael H. (2001). Manual of Coagulation Disorders. Blackwell Science. pp. 3–4, 206–207. ISBN 0-86542-446-2.
- ↑ Ratnoff OD, Margolius A (1955). "Hageman trait: an asymptomatic disorder of blood coagulation". Transactions of the Association of American Physicians 68: 149–54. PMID 13299324.
- ↑ Gordon EM, Gallagher CA, Johnson TR, Blossey BK, Ilan J (Apr 1990). "Hepatocytes express blood coagulation factor XII (Hageman factor)". The Journal of Laboratory and Clinical Medicine 115 (4): 463–9. PMID 2324612.
Véxase tamén editar
Bibliografía editar
- Girolami A, Randi ML, Gavasso S, Lombardi AM, Spiezia F (Apr 2004). "The occasional venous thromboses seen in patients with severe (homozygous) FXII deficiency are probably due to associated risk factors: a study of prevalence in 21 patients and review of the literature". Journal of Thrombosis and Thrombolysis 17 (2): 139–43. PMID 15306750. doi:10.1023/B:THRO.0000037670.42776.cd.
- Renné T, Gailani D (Jul 2007). "Role of Factor XII in hemostasis and thrombosis: clinical implications". Expert Review of Cardiovascular Therapy 5 (4): 733–41. PMID 17605651. doi:10.1586/14779072.5.4.733.
- Harris RJ, Ling VT, Spellman MW (Mar 1992). "O-linked fucose is present in the first epidermal growth factor domain of factor XII but not protein C". The Journal of Biological Chemistry 267 (8): 5102–7. PMID 1544894.
- McMullen BA, Fujikawa K, Davie EW (Feb 1991). "Location of the disulfide bonds in human plasma prekallikrein: the presence of four novel apple domains in the amino-terminal portion of the molecule". Biochemistry 30 (8): 2050–6. PMID 1998666. doi:10.1021/bi00222a007.
- Miyata T, Kawabata S, Iwanaga S, Takahashi I, Alving B, Saito H (Nov 1989). "Coagulation factor XII (Hageman factor) Washington D.C.: inactive factor XIIa results from Cys-571----Ser substitution". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 86 (21): 8319–22. PMC 298272. PMID 2510163. doi:10.1073/pnas.86.21.8319.
- Bernardi F, Marchetti G, Patracchini P, del Senno L, Tripodi M, Fantoni A, Bartolai S, Vannini F, Felloni L, Rossi L (May 1987). "Factor XII gene alteration in Hageman trait detected by TaqI restriction enzyme". Blood 69 (5): 1421–4. PMID 2882793.
- Cool DE, MacGillivray RT (Oct 1987). "Characterization of the human blood coagulation factor XII gene. Intron/exon gene organization and analysis of the 5'-flanking region". The Journal of Biological Chemistry 262 (28): 13662–73. PMID 2888762.
- Que BG, Davie EW (Apr 1986). "Characterization of a cDNA coding for human factor XII (Hageman factor)". Biochemistry 25 (7): 1525–8. PMID 3011063. doi:10.1021/bi00355a009.
- Royle NJ, Nigli M, Cool D, MacGillivray RT, Hamerton JL (Mar 1988). "Structural gene encoding human factor XII is located at 5q33-qter". Somatic Cell and Molecular Genetics 14 (2): 217–21. PMID 3162339. doi:10.1007/BF01534407.
- Citarella F, Tripodi M, Fantoni A, Bernardi F, Romeo G, Rocchi M (Dec 1988). "Assignment of human coagulation factor XII (fXII) to chromosome 5 by cDNA hybridization to DNA from somatic cell hybrids". Human Genetics 80 (4): 397–8. PMID 3198120. doi:10.1007/BF00273661.
- Henry ML, Everson B, Ratnoff OD (May 1988). "Inhibition of the activation of Hageman factor (factor XII) by beta 2-glycoprotein I". The Journal of Laboratory and Clinical Medicine 111 (5): 519–23. PMID 3361230.
- Chung DW, Fujikawa K, McMullen BA, Davie EW (May 1986). "Human plasma prekallikrein, a zymogen to a serine protease that contains four tandem repeats". Biochemistry 25 (9): 2410–7. PMID 3521732. doi:10.1021/bi00357a017.
- Tripodi M, Citarella F, Guida S, Galeffi P, Fantoni A, Cortese R (Apr 1986). "cDNA sequence coding for human coagulation factor XII (Hageman)". Nucleic Acids Research 14 (7): 3146. PMC 339730. PMID 3754331. doi:10.1093/nar/14.7.3146.
- Cool DE, Edgell CJ, Louie GV, Zoller MJ, Brayer GD, MacGillivray RT (Nov 1985). "Characterization of human blood coagulation factor XII cDNA. Prediction of the primary structure of factor XII and the tertiary structure of beta-factor XIIa". The Journal of Biological Chemistry 260 (25): 13666–76. PMID 3877053.
- McMullen BA, Fujikawa K (May 1985). "Amino acid sequence of the heavy chain of human alpha-factor XIIa (activated Hageman factor)". The Journal of Biological Chemistry 260 (9): 5328–41. PMID 3886654.
- de Grouchy J, Turleau C (1975). "Tentative localization of a Hageman (Factor XII) locus on 7q, probably the 7q35 band". Humangenetik 24 (3): 197–200. PMID 4140832. doi:10.1007/bf00283584.
- Fujikawa K, McMullen BA (Sep 1983). "Amino acid sequence of human beta-factor XIIa". The Journal of Biological Chemistry 258 (18): 10924–33. PMID 6604055.
- Hovinga JK, Schaller J, Stricker H, Wuillemin WA, Furlan M, Lämmle B (Aug 1994). "Coagulation factor XII Locarno: the functional defect is caused by the amino acid substitution Arg 353-->Pro leading to loss of a kallikrein cleavage site". Blood 84 (4): 1173–81. PMID 8049433.
- Schloesser M, Hofferbert S, Bartz U, Lutze G, Lämmle B, Engel W (Jul 1995). "The novel acceptor splice site mutation 11396(G-->A) in the factor XII gene causes a truncated transcript in cross-reacting material negative patients". Human Molecular Genetics 4 (7): 1235–7. PMID 8528215. doi:10.1093/hmg/4.7.1235.
- Hofferbert S, Müller J, Köstering H, von Ohlen WD, Schloesser M (Jun 1996). "A novel 5'-upstream mutation in the factor XII gene is associated with a TaqI restriction site in an Alu repeat in factor XII-deficient patients". Human Genetics 97 (6): 838–41. PMID 8641707. doi:10.1007/BF02346200.
Ligazóns externas editar
- A base de datos en liña MEROPS para as peptidases e os seus inhibidores: S01.211 Arquivado 21 de xaneiro de 2008 en Wayback Machine.
- Factor XII Medical Subject Headings (MeSH) na Biblioteca Nacional de Medicina dos EUA.