Evento de Tunguska

Coordenadas: 60°55′00″N 101°57′00″L / 60.916666666667, 101.95

O Evento de Tunguska foi unha explosión aérea de moi alta potencia ocorrida sobre as proximidades do río Podkamennaya en Tunguska (Evenkia, Siberia, Rusia) na posición 60°55′N 101°57′L / 60.917, -101.950 ás 7:17 do día 30 de xuño de 1908.

Árbores calcinadas e derribadas no típico patrón circular dos eventos de alta enerxía (fotografía da 2ª expedición de Kulik, 1927).
Evento de Tunguska.

O fenómeno de Tunguska alentou máis de trinta hipóteses e teorías do ocorrido. A detonación, similar á dunha arma termonuclear de elevada potencia, foi atribuída a un obxecto celeste. Debido a que non se recuperou ningún fragmento, manéxase a teoría de que foi un cometa que estaría formado de xeo. Ao non alcanzar a superficie, non se produciu cráter ou astroblema. Case un século despois produciríase non moi lonxe o evento de Vitim, menos espectacular pero aínda máis estraño.

Historia do suceso editar

O bólido, duns 80 m de diámetro e probablemente rochoso, detonou no aire. A explosión foi detectada por numerosas estacións sismográficas e ata por unha estación barográfica no Reino Unido debido ás flutuacións na presión atmosférica que produciu. Incendiou e derrubou árbores nunha área de 2.150 km², rompendo fiestras e facendo caer a xente ao chan a 400 km de distancia. Durante varios días, as noites eran tan brillantes en partes de Rusia e Europa que se podía ler sen luz artificial. Nos EUA os observatorios do Monte Wilson e o Astrofísico do Smithsonian observaron unha redución na transparencia atmosférica de varios meses de duración, no que se considera o primeiro indicio deste tipo asociado a explosións de alta potencia. A enerxía liberada estableceuse, mediante o estudo da área de aniquilación, en aproximadamente 10 ou 15 megatóns. Se explotase sobre zona habitada, produciríase un masacre de enormes dimensións. Segundo testemuños da poboación Tungus, a etnia local nómade de orixe mongol dedicada ao pastoreo de renos, que o viu caer, «brillaba como o Sol». Informes do distrito de Kansk (a 600 km do impacto), describiron sucesos tales como barqueiros precipitados á auga e cabalos derrubados pola onda de choque, mentres as casas tremían e nos estantes os obxectos de louza rompían. O condutor do ferrocarril Transiberiano detivo o seu tren temendo un descarrilamento, ao notar que vibraban tanto os vagóns como os raís.

Estudo do suceso editar

O estudo do suceso de Tunguska foi serodio e confuso. O goberno tsarista non o considerou prioritario, e algunhas fontes indican que tiñan moito interese en facelo pasar por unha "advertencia divina" contra a axitación revolucionaria en curso. Non sería ata 1921, xa durante o goberno de Lenin, cando a Academia Soviética de Ciencias enviou unha expedición á zona dirixida polo minerólogo Leonid Kulik.

O clima da zona permitiu que a alteración das pegadas do impacto fose moi pouca. Acharía unha área de devastación de 50 km de diámetro, pero ningún indicio de cráter, o que lle resultou sorprendente. Nos anos seguintes houbo varias expedicións máis. En 1938 Kulik realizou fotografías aéreas da zona, o que puxo en evidencia unha estrutura da área de devastación en forma de "ás de bolboreta". Isto indicaría que se produciron dúas explosións sucesivas en liña recta. Nas décadas de 1950 e 1960 outras expedicións acharon micrólitos cristalinos moi ricos en níquel e iridio enterrados por toda a zona, o que reforza a teoría de que puido tratarse dun obxecto natural de orixe extraterrestre. Tamén se atoparon pequenas partículas de magnetita.

Unha expedición italiana que viaxou á zona en 1999 anunciou en 2007 que atopou un cráter (o lago Cheko) asociado ao suceso. Trataríase dun cráter duns 50 metros de profundidade e 450 de diámetro localizado a 5 km do epicentro da explosión. Os científicos afirman que estudaron anomalías gravitatorias e mostras do fondo do lago que revelan esta orixe. Ademais, non hai testemuños nin mapas que avalen a existencia deste lago con anterioridade a 1928. Cren que se trataría nun fragmento menor do corpo impactante (cometa ou asteroide) e que chocou a velocidade reducida. No entanto os resultados desta expedición non son definitivos, posto que habería que obter mostras máis profundas. Algúns científicos puxeron en dúbida esta hipótese, xa que consideran estraño que se xerase só un cráter menor, no canto dun gran cráter (como o cráter do meteorito Barringer, en Arizona) ou un rosario de pequenos cráteres (como o meteorito de Sikhote-Alin, en Rusia, ou Campo do Ceo na Arxentina). Ademais existen árbores no lago que aparentan ter máis de cen anos.

Crónicas dos sobreviventes editar

Os sobreviventes da zona afectada pola explosión describírono como un fungo xigante que se elevaba polo aire. Moitos deses sobreviventes morreron aos poucos días por causa de estrañas enfermidades. Durante anos pensouse que a poboación quedara afectada por radiación nuclear, sendo descritas mutacións nos fillos dos nativos e nos animais. Suscítase a posibilidade de que o que afectaba os nativos da zona era unha enfermidade que lles cubría de pústulas e mataba a familias enteiras, o que levou aos médicos da expedición liderada por Genadi Plejánov chegar á conclusión de que unha epidemia de varíola afectara aos nativos tras a explosión.

Teorías e hipóteses editar

Cometa editar

É a teoría máis aceptada actualmente polos científicos. Un corpo celeste (un cometa pequeno ou quizais só un pequeno fragmento) composto de xeo e po que estalou e posteriormente quedou completamente vaporizado polo rozamento coa atmosfera terrestre, permitindo que todo o xeo sublimara directamente a gas, que se dispersou pola atmosfera eliminando todo rastro da explosión.

Ao comparar os sismogramas do fenómeno de Tunguska, estes corresponden a unha explosión cunha potencia de 12 megatóns a 8 km de altura ao ser comparados cos de explosións nucleares aéreas. Segundo unha hipótese formulada na década de 1930 polo astrónomo I. Astapovich e o meteorólogo F.J. Whipple, tratouse do impacto dun pequeno cometa cuxo núcleo, dada a masa estimada, debería ter un diámetro de varios centenares de metros. A cohesión do conglomerado que constitúe o núcleo dun cometa é moi débil como para permitir a súa desintegración rápida na atmosfera, ocasionando unha grande explosión de gran magnitude ao impactarse contra o chan e vaporizándose. As destrucións deberíanse, fundamentalmente, á onda de choque atmosférica e, secundariamente, á onda térmica. Contra esta teoría, algúns científicos non logran explicar a presenza de metais tales como o níquel, que supostamente non se atopan en cometas comúns no sitio do impacto, e que é improbable que un cometa pase inadvertido ante os astrónomos en días e noites anteriores do suceso. Pero a traxectoria de caída indica que o cometa procedía dunha dirección moi próxima á do Sol, dificultando a súa observación (como cando ocorren os tránsitos de planetas interiores) e menos se esgotase as súas substancias volátiles que producen a súa cabeleira ou cola, reducíndose a un agregado inerte tal como un minúsculo asteroide.

O día da explosión a Terra estivo cerca do paso do cometa 7P/Pons-Winnecke, polo que non se descarta a posibilidade de que un fragmento do corpo celeste sexa o responsable do fenómeno.

Bomba de hidróxeno natural editar

En 1989, os astrónomos suxeriron que parte do deuterio dun cometa que penetrou na Terra podería fusionarse nuclearmente, deixando unha "firma" distinguible en forma de Carbono-14 na atmosfera. Concluíron que a cantidade de enerxía nuclear liberada sería case desprezable.

Independentemente, en 1990, César Sirvent propuxo que un cometa de deuterio, é dicir, un cometa cunha concentración de deuterio anormalmente alta na súa composición, podería estoupar como unha bomba de hidróxeno natural, xerando a maior parte da enerxía liberada na explosión. A secuencia sería, primeiro unha explosión mecánica ou cinética, e instantes despois unha explosión termonuclear xerada pola primeira explosión.

Antimateria editar

A antimateria desintégrase ao chocar coa materia. Así pois, teríase un raio de enerxía durante toda a traxectoria ata o punto onde toda a antimateria se desintegrase.

A única posibilidade de que se dese unha formación similar sería que a antimateria caese en vertical, cara ao centro da Terra e se desintegrase por completo antes de chegar ao chan. Non se coñece ningún proceso polo cal se poida formar antimateria no medio do espazo. O espazo do sistema estelar non está por completo baleiro (ten unha mínima densidade de hidróxeno), así que tería que haber unha gran cantidade de antimateria para aguantar a súa viaxe ata a Terra. É difícil que existisen obxectos así xa que o seu choque co hidróxeno espacial, aínda na súa pequena proporción, emitiría cantidades de enerxía significativamente perceptibles.

Véxase tamén editar

Outros artigos editar

Ligazóns externas editar