El Carche (en valenciano: el Carxe) é unha serra pertencente aos municipios murcianos de Abanilla, Jumilla e Yecla, no sueste de España. Ten catalogación de parque rexional e comprende tres núcleos de poboación na periferia dos núcleos de Raspay, La Alberquilla e El Carche, con 182 habitantes (2005). A súa altitude máxima é de 1.371 metros (Pico da Madama).

El Carxe
El Carche
Localización
Localización de El Carxe dentro da súa área lingüística
Datos
Capital El Raspai
País España
Superficie 310,93 km²
Poboación (2006) 697 hab.
Densidade de poboación 2,24 hab./km²
Localización de El Carxe na Rexión de Murcia.
Núcleos de poboación de El Carxe.

Tamén dá nome a unha zona estendida entre os municipios murcianos de Yecla, Jumilla e Abanilla na que se atopan poboacións onde, tras a chegada dunhas decenas de familias da lindeira provincia de Alacant a finais do século XIX e principios do século XX, parte da poboación fala valenciano.[1] Ten 697 habitantes empadroados (INE 2006). Tamén é o nome do núcleo máis grande (en extensión) de devanditas poboacións.

Historia editar

Logo da expulsión dos mouriscos no século XVII gran parte dos extensos termos municipais de Yecla e Jumilla, e tamén de Abanilla, permaneceran despoboados. Estas terras foron dedicadas ao pastoreo na década de 1878-1887. Despois explotáronse agricolamente. Dende entón foron obxecto dunha intensa inmigración de labradores valencianos provenientes dos vales do Vinalopó que levaron alí a súa lingua.

Estes poboadores establecéronse nas chairas que forman as cabeceiras das ramblas de Abanilla e da La Raja, e nalgúns casos (Carrascalejo, Los Pinillos) tamén máis ao norte, ata tocar case Yecla, e sempre ao redor da serra de El Carche, que deu nome á comarca. Fundáronse unha vintena de vilas e lugares que nunca lograron unha independencia administrativa dos municipios de Yecla e Jumilla (pedanías de La Arbequilla, La Raja, Torre del Rico, Cañada del Trigo e La Zarza) e de Abanilla (pedanía de Los Gabrieles, Cañada de la Leña e de Casa de la Umbria de la Zarza).

Demografía editar

A poboación do Carche, que en 1950 era de case 3.000 habitantes, apenas excede actualmente o medio milleiro (697 habitantes segundo INE 2006), por mor da forte emigración provocada sobre todo pola crise da agricultura. Nalgúns núcleos, especialmente nos de poboamento diseminado, xa non vive case ninguén permanentemente. A maioría dos habitantes, aínda que seguen empadroados en núcleos do Carche, viven nas localidades de Yecla e Jumilla ou na vila valenciana de Pinoso (Alacant), desprazándose só para as tarefas agrícolas. Aínda coa cifra de poboación censada, pódese considerar que é un territorio practicamente despoboado (tan só 2,25 hab/km²).

Núcleos de poboación editar

Os principais núcleos de poboación da zona de El Carxe e a poboación censada segundo datos do INE de 2006 son os seguintes:[2]

O resto dos núcleos da zona do Carche definida por Manuel Sanchis como valencianofalante tiñan censadas un total de 164 habitantes (INE 2006).

Lingua editar

 
El Carxe en relación coas áreas dialectais do valenciano.

Grazas ás investigacións sociolingüísticas levadas a cabo por Pere Barnils e Antoni Girera, coñécese por primeira vez a súa existencia como zona de fala catalá na publicación en 1919 de Dialectes Catalans, e en 1921 d' El valencià, respectivamente no Butlletí de Dialectología Catalá VII. Posteriormente, Manuel Sanchis-Guarner analizaría en profundidade as súas características dialectais propias. Aínda que o valenciano non ten recoñecemento oficial na Rexión de Murcia, a Academia Valenciana da Lingua imparte clases de valenciano en Yecla a petición do propio concello.

Doutra banda, debido á instalación de residentes británicos na zona, o inglés utilízase cada vez máis entre a poboación da serra.

Notas editar

  1. Limorti, Ester; Quintana, Artur (1998). Instituto de Cultura "Juan Gil-Albert" / Deputación Provincial de Alacant, ed. El Carxe. Recull de literatura popular valenciana de Múrcia. Alacant. ISBN 84-7784-315-5. 
  2. Instituto Nacional de Estadística de España - Relación de unidades poboacionais