Ejea de los Caballeros
Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde xuño de 2016.) |
Ejea de los Caballeros é un concello aragonés da provincia de Zaragoza. Integrado na comarca das Cinco Villas, está situado ao noroeste da provincia a 72 km de Zaragoza. Ten partido xudicial de seu.
| ||||
| Localización | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Estado | España | |||
| Comunidade autónoma | Aragón | |||
| Provincia | Provincia de Zaragoza  | |||
| Capital de | ||||
| Capital | Ejea de los Caballeros | |||
| Contén a división administrativa | Bardenas (en)  Ejea de los Caballeros El Bayo (en) El Sabinar (en) Escorón Alto (en) Escorón Bajo (en) Farasdués (en) Miana (en) Pinsoro (pt) Rivas (en) Santa Anastasia (en) Valareña (en) | |||
| Poboación | ||||
| Poboación | 17.135 (2023) (28,09 hab./km²) | |||
| Lingua oficial | lingua castelá (lingua predominante) | |||
| Xeografía | ||||
| Superficie | 609,922781 km² | |||
| Altitude | 346 m | |||
| Comparte fronteira con | Sádaba (pt) Luna (pt) Erla (pt) Castejón de Valdejasa (pt) Tauste Orés (pt) Luesia (pt) Asín (pt) Biota Parque Natural das Bárdenas Reais | |||
| Datos históricos | ||||
Evento clave
| ||||
| Santo padrón | Xoán o Bautista | |||
| Organización política | ||||
| • Alcaldesa | Teresa Ladrero (2014–) | |||
| Identificador descritivo | ||||
| Código postal | 50600 | |||
| Fuso horario | ||||
| Código INE | 50095 | |||
| Outro | ||||
| Irmandado con | ||||
| Páxina web | ejea.es | |||
Xeografía editar
Pola súa extensión, trátase dun dos maiores concellos de España, con 609,92 km². A súa poboación é de 17.178 habitantes (INE 2008) e a densidade de 28,16 hab/km². O código postal é 50600. É a cuarta localidade da provincia, tras Zaragoza, Calatayud e Utebo.
O seu termo inclúe os núcleos habitados de Farasdués e Rivas, xunto coas vilas de colonización de Pinsoro, El Bayo, Bardena, Valareña, Santa Anastasia, Escorón Alto, Escorón Bajo e El Sabinar. Limita ao norte cos concellos de Sádaba, Biota, Luesia e Asín; ao leste, con Orés, Luna e Castejón de Valdejasa; ao sur, con Tauste; e ao oeste, coas Bardenas Reales, en Navarra.
A orixe xeolóxico do territorio que hoxe ocupa Ejea de los Caballeros remóntase ao comezo da era Terciaria, o que os especialistas deron en chamar o paroxismo alpino. Xusto na zona onde na actualidade atopamos Ejea, produciuse un afundimento do terreo cuberto con posterioridade de materiais miocénicos (margas, arxilas, arenitas e calcarias) dunha antigüidade de ao redor dos 22 millóns de anos. A fineza deses materiais facilitou a acción da erosión diferencial, que ao longo de miles de anos configurou o territorio cunhas formas dominadas pola chaira.
Así pois, Ejea situouse no centro dunha depresión cuberta despois por sedimentos cuaternarios, de hai un millón de anos, que ten relación co sistema fluvial de terrazas Arbas-Riguel. Como consecuencia de todo iso o relevo do concello é predominantemente chan, interrompido tan só por suaves lombas. Ejea atópase a 320 metros sobre o nivel do mar, altitude baixa se se compara cos 525 m da veciña vila de Luna ou cos 745 m da Serra de Erla.
Clima editar
Ejea ten un clima de tipo continental, aínda que suavizado con lixeiras matizacións propias do clima mediterráneo. Caracterízase polo carácter extremo das temperaturas, a escaseza e irregularidade das precipitacións e a limpeza atmosférica, grazas aos ventos. As temperaturas no inverno poden alcanzar os -18 °C e os 40 °C no verán.
A temperatura media anual é de 14 °C. Os meses máis fríos son xaneiro e febreiro con medias de 5 °C. A media de temperatura de novembro a xaneiro é inferior aos 10 °C, pero prodúcense con frecuencia xeadas ata ben entrado o mes de maio. Os meses máis calorosos son xullo e agosto, aínda que xa desde finais de xuño se produce un aumento notable das temperaturas. A media no verán é de 23 °C. Esta rigorosidade térmica suavízase en outono.
A media de choivas de Ejea é de 468 mm anuais: maio é o mes máis chuvioso fóra do outono. Pola contra, o verán é o período máis seco, humedecido só con esporádicas treboadas de orixe térmica.
O vento é un meteoro moi característico da zona. O vento do norte que circula polo val do Ebro chámase cierzo, que chega a alcanzar grandes velocidades e provoca unha sensación térmica moi fría en inverno e refrescante no verán. No verán, sobre todo, dáse vento do sueste que contribúe ao aumento das temperaturas.
Tanto o relevo como o clima fan que o réxime hidrográfico sexa un tanto irregular, con seca no verán rota só polas riadas provocadas polas treboadas, mentres aumenta o caudal na primavera e no outono. Todas estas peculiaridades reflíctense nos ríos que atravesan o termo municipal de Ejea de los Caballeros: Riguel, Arba de Luesia e Arba de Biel. Estes dous últimos únense nun só río Arba xa preto do centro urbano de Ejea.
No territorio de Ejea de los Caballeros danse bastantes casos de endorreísmo como consecuencia da impermeabilidade do chan, sobre todo en zonas onde se concentra material calizo. Hai unha boa mostra de pozas, lagoas e balsas, dotadas de diversas dimensións e peculiaridades: a lagoa do Moncayuelo, a de Bolaso, a poza de El Gancho e El Sabinar, e o pantano de San Bartolomé, ademais doutras pozas de menor entidade. Tamén existen algúns mananciais.
Patrimonio natural editar
A pesar da intervención do home modificando o terreo, aínda quedan en Ejea algúns restos da vexetación orixinal. Existe abundante monte baixo (carrasco, tomiño, romeu) e algunhas manchas mestas de arboredo, sobre todo piñeiro carrasco (na Bardena). Nas marxes dos ríos achamos tamargueiras nas zonas de inundación, ademais de salgueiros e chopos.
No entanto, a construción do encoro de Yesa e do canle das Bardenas, que converteu en regadío a maior parte do termo estepario de Ejea, terminou coa maior parte do medio natural non humanizado. O parque Central tamén é digno de mención (aínda que a próxima construción dun colexio reducirá a súa extensión nuns 1000 metros cadrados aproximadamente).
Comunicacións editar
Ejea de los Caballeros atópase situada no noroeste da provincia de Zaragoza. O termo municipal ocupa a franxa centro-oeste da comarca das Cinco Villas. Varios son os eixos de comunicación que se poden utilizar para acceder a Ejea. A estrada A-127 vertebra a comarca das Cinco Villas e Ejea de norte a sur, ao ligar o val do Ebro coa estrada N-240 (Pamplona-Jaca-Huesca).
A A-125 conecta Ejea de los Caballeros con Tudela polo oeste e con Huesca polo leste, e constitúe un eixo de comunicación transversal e interrexional que se proxecta cara á autoestrada Medinaceli-Madrid e a autovía Somport-Sagunt, respectivamente.
A estrada A-1204 une Ejea de los Caballeros co norte da comarca das Cinco Villas, desde os seus barrios rurais de Rivas e Farasdués ata os concellos de Asín e Luesia.
Os seis barrios de colonización cos que conta Ejea (Bardenas, Santa Anastasia, El Bayo, Pinsoro, Valareña e Sabinar) contan cunha rede de estradas secundarias que os comunican entre si e co resto do municipio. A titularidade destas estradas corresponde actualmente á Confederación Hidrográfica do Ebro.