Denario

Moeda da Antiga Roma
Para a moeda de bronce da República de Roma de igual valor (10 ases), ver decussis.

Denario (en latín: denarius; plural: denarii) foi moeda máis común e típica da época republicana da Roma antiga, e da que aínda se conservan innumerables pezas, denomínase denario. Coñécese con este nome á moeda de prata equivalente a 10 ases, cuxo peso nos 50 primeiros anos da súa institución foi dun sextante de onza; ou sexa, de 4,54 gramos, entrando 72 pezas nunha libra. Cando o ás baixou de peso a unha onza, o denario reduciuse a 3,90 gramos (ou sexa, de 84 pezas nunha libra) sen diminuír máis peso ata a época do Emperador Nerón, pero comprendendo 16 ases en lugar dos 10 que lle correspondían polo seu nome. Como divisores do denario, figuran:

  • o quinario, que valía a metade daquel, equivalente a cinco ases.
  • o sestercio ou a cuarta parte dun denario, equivalente a dous ases e medio.
Arriba: c. 157 a.C. República Romana, c. AD 73 Vespasiano, c. 161 Marco Aurelio, c. 194 Septimio Severo. Abaixo: c. 199 Caracalla, c. 200 Xulia Domna, c. 219 Heliogábalo, c. 236 Maximino o Tracio
Equivalencias entre moedas romanas
Moeda Denario Quinario Sestercio As Metal
Denario (símbolo X) 1 2 4 10
Quinario (símbolo V) 1/2 1 2 5
Sestercio (símbolo IIS) 1/4 1/2 1 2,5
As (símbolo I) 1/10 1/5 2/5 1
Áureo 25 1/40 da libra romana (aproximadamente 8 g)

Os tipos do anverso nos denarios e os seus divisores foron ao principio figuras de divindades romanas, a semellanza dos ases, levando, do mesmo xeito que os quinarios, a cabeza de Roma personificada, cuberta con gálea ou casco (que moitos confunden con Minerva).

Tesouro de Shapwick, Inglaterra, con máis de 9.000 denarios.

No reverso, levan a figura de Dióscuros (Cástor e Pólux) tirando do carro da Vitoria ou unha cuadriga (catro cabalos) arrastrando o carro de Xúpiter ou de Marte, de onde veñen os nomes de bigato e cuadrigato que se adoitan dar ás devanditas pezas. Moito máis tarde, en sucesivas emisións, irán desaparecendo as referidas divindades para dar lugar a figuras moi variadas, segundo o capricho do maxistrado que dirixía a cuñaxe e que consistían en representacións de antigos personaxes, recordos de familia, emblemas ou símbolos da mesma, e despois, fazañas ou empresas do respectivo maxistrado. Chegado o final da República ou época do Triunvirato de Xulio César, empezou a figurar nunha cara das moedas o retrato do personaxe que as autorizaba.

Véxase tamén editar

Outros artigos editar

Bibliografía editar