Creatina

composto químico

A creatina é un composto orgánico nitroxenado que aparece de forma natural nos vertebrados e axuda a fornecer enerxía ás células, principalmente ás musculares. Isto realízase converténdose en fosfocreatina, a cal incrementa a formación de adenosina trifosfato (ATP). A creatina foi identificada en 1832 por Michel Eugène Chevreul como un compoñente do músculo esquelético, e deulle o seu nome derivándoo do termo grego κρέας, kreas, carne. En solución, a creatina está en equilibrio coa creatinina, forma cíclica.[1]

Creatina
Fórmula esqueklética da creatina
Modelo de bólas e paus da creatina
Identificadores
Número CAS 57-00-1
PubChem 586
ChemSpider 566
UNII MU72812GK0
Número CE 200-306-6
DrugBank DB00148
KEGG C00300
MeSH Creatine
ChEBI CHEBI:16919
ChEMBL CHEMBL283800
Número RTECS MB7706000
Código ATC C01EB06
Referencia Beilstein 907175
Referencia Gmelin 240513
3DMet B00084
Imaxes 3D Jmol Image 1
Image 2
Propiedades
Fórmula molecular C4H9N3O2
Masa molar 131,13 g mol−1
Aspecto Cristais brancos
Olor Sen olor
Punto de fusión 255 °C; 491 °F; 528 K
Solubilidade en auga 13,3 g L−1 (a 18 °C)
log P −1,258
Acidez (pKa) 3,429
Basicidade (pKb) 10,568
Punto isoeléctrico 8,47
Termoquímica
Entalpía estándar
de formación
ΔfHo298
−538,06–−536,30 kJ mol−1
Entalpía estándar
de combustión
ΔcHo298
−2,3239–−2,3223 MJ mol−1
Entropía molar
estándar
So298
189,5 J K−1 mol−1
Capacidade calorífica, C 171,1 J K−1 mol−1 (a 23.2 °C)
Perigosidade
Pictogramas GHS Pictograma do signo de exclamación no Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS)
Palabra sinal GHS WARNING
declaración de perigosidade GHS 315 319 335
declaración de precaución GHS 261 305+351+338
Clasificación da UE Irritante Xi
Frases R r36/37/38
Frases S s26, s36
Compostos relacionados
ácidos alcanoicos relacionados Sarcosina, dimetilglicina, glicociamina, ácido N-metil-D-aspártico, beta-metilamino-L-alanina, ácido guanidinopropiónico
Compostos relacionados Dimetilacetamida

Se non se indica outra cousa, os datos están tomados en condicións estándar de 25 °C e 100 kPa.

Biosíntese editar

 
Creatina ionizada. A súa vida media é de 3 horas.

A creatina prodúcese no corpo humano a partir de aminoácidos, principalmente nos riles e fígado. Transpórtase por vía sanguínea aos músculos. Aproximadamente o 95% da creatina total do corpo humano está localizada no músculo esquelético.[2]

A creatina non é un nutriente esencial, xa que se produce no corpo a partir de L-arxinina, glicina, e L-metionina.[3], pero tamén se obtén dos alimentos. Nos humanos e animais, aproximadamente a metade da creatina almacenada orixínase a partir da comida (principalmente da carne).

O encima GATM (L-arxinina:glicina amidinotransferase (AGAT), EC 2.1.4.1Arquivado 13 de abril de 2020 en Wayback Machine.) é un encima mitocondrial responsable da catálise do primeiro paso da biosíntese da creatina, que é unha reacción limitante, e se expresa primariamente nos riles e páncreas.[4] A partir de arxinina e glicina produce guanidinoacetato.

O segundo encima da ruta é o (GAMT, guanidinoacetato N-metiltransferase, EC:2.1.1.2Arquivado 25 de maio de 2011 en Wayback Machine.), que se expresa principalmente no fígado e páncreas,[4] e transforma o guanidinoacetato en creatina utilizando S-adenosil metionina.

As deficiencias xenéticas na ruta biosintética da creatina orixinan varios defectos neurolóxicos graves.[5]

 
Ruta de síntese da creatina
Arg - Arxinina; GATM - Glicina amidinotransferase; GAMT - Guanidinoacetato N-metiltransferase; Gly - Glicina; Met - Metionina; SAH - S-adenosil homocisteína; SAM - S-adenosil metionina.
O esquema de cores utilizado é o seguinte: encimas, coencimas e a parte correspondente á Met, nomes dos substratos, a parte correspondente á Gly, a parte correspondente á Arg

O sistema da fosfocreatina editar

A creatina sintetizada no fígado e riles, é transportada por vía sanguínea e captada polos tecidos que teñen unha alta demanda de enerxía, como o músculo esquelético e o cerebro, utilizando un sistema de transporte activo. A concentración de ATP no músculo esquelético é xeralmente de 2-5 mM, o que serve para soster a contracción muscular durante só uns poucos segundos.[6] Durante os momentos de gran demanda de enerxía, o sistema ATP/fosfocreatina resintetiza rapidamente o ATP a partir de ADP utilizando a fosfocreatina (PCr), que é un derivado fosfatado da creatina. A reacción co ATP é reversible e está catalizada polo encima creatina quinase. No músculo esquelético, as concentracións de fosfocreatina poden atinguir os 20-35 mM ou máis. Ademais, na maioría dos músculos a capacidade de rexeneración do ATP da creatina quinase é moi alta e non é un factor limitante. Aínda que as concentracións celulares de ATP son pequenas, os cambios en dita concentración son difíciles de detectar porque o ATP está sendo continuamente rexenerado grazas ás grandes reservas de fosfocreatina e á actividade da creatina quinase.[6] A creatina ten a capacidade de incrementar as reservas musculares de fosfocreatina, incrementando a capacidade do músculo de xerar ATP e realizar unha actividade intensa sostida.[7] Para unha revisión do sistema da creatina quinase e as accións pleiotrópicas da creatina e a suplementación de creatina véxase .[8]

Efectos sobre a saúde editar

Uso como suplemento da dieta editar

A suplementación con creatina utilízana os deportistas e culturistas para gañar masa muscular, que xeralmente toman de 2 a 3 veces a cantidade que normalmente se obtería dunha dieta moi rica en proteínas.[9] A Clínica Mayo considera que a creatina está asociada con síntomas asmáticos e é perigosa para persoas alérxicas.[10]

Considéranse infundados algúns informes que indicaban que afectaba aos riles, fígado, hidratación, diarreas, tolerancia á calor ou cambras.[10][11][12][13] En 2004 a Autoridade Europea de Seguridade Alimentaria (EFSA) publicou un documento no que se establecía que o consumo oral a longo prazo de 3 g de creatina pura diarios era seguro.[14][15][16]

A administración a longo prazo de grandes cantidades de creatina incrementa a produción de formaldehido, que ten o potencial de causar efectos secundarios graves. Porén, este risco é máis ben teórico, xa que a excreción urinaria de formaldehido, mesmo cunha suplementación con creatina forte, non excede os límites normais.[17][18]

As numerosas investigacións levadas a cabo na última década mostran que a suplementación con creatina oral nunha dose de 5 a 20 g diarios parece ser moi segura e carente de efectos secundarios de importancia,[19] e mellora as prestacións do sistema muscular.[20][21]

Farmacocinética editar

En canto á súa farmacocinética, as concentracións de creatina plasmática endóxena nun adulto san están normalmente entre 2–12 mg/L. Unha dose oral de 5 g (5000 mg) orixina un pico na concentración plasmática duns 120 mg/L en 1–2 horas despois da inxestión. A creatina ten unha vida media para a súa eliminación bastante curta, de menos de 3 horas como media, polo que para manter un elevado nivel no plasma sería preciso tomar pequenas doses orais cada 3–6 horas durante todo o día. Despois dun período de 1–2 semanas tomando unha dose de 12-24 g diarios, xa non é necesario manter un nivel plasmático de creatina consistentemente alto. Cada persoa ten unha cantidade xeneticamente establecida de creatina que pode manter, e o resto é eliminado do corpo como un refugallo. O corpo consome a creatina bastante rapidamente, e se se quere manter unha concentración alta de creatina, a dose estándar é de 2-5 g diarios.[22][23][24]

Notas editar

  1. Cannan, R. K.; Shore, A. (1928). "The creatine-creatinine equilibrium. The apparent dissociation constants of creatine and creatinine" (PDF). Biochem. J. 22 (4): 920–29. PMC 1252207. PMID 16744118. Consultado o 2010-10-29. 
  2. "Creatine". MedLine Plus Supplements. U.S. National Library of Medicine. 2010-07-20. Consultado o 2010-08-16. 
  3. "Creatine". Beth Israel Deaconess Medical Center. Arquivado dende o orixinal o 28 de xaneiro de 2011. Consultado o 2010-08-23. 
  4. 4,0 4,1 "ETH E-Collection: Methylglyoxal, creatine and mitochondrial micro-compartments -". 2008-04-19. Consultado o 2010-08-16. 
  5. "L-Arginine:Glycine Amidinotransferase". Consultado o 2010-08-16. 
  6. 6,0 6,1 Wallimann, T; Wyss, M; Brdiczka, D; Nicolay, K; Eppenberger, HM. "Intracellular compartmentation, structure and function of creatine kinase isoenzymes in tissues with high and fluctuating energy demands: the 'phosphocreatine circuit' for cellular energy homeostasis". The Biochemical journal 281 (Pt 1): 21–40. PMC 1130636. PMID 1731757. 
  7. Spillane, M; Schoch, R; Cooke, M; Harvey, T; Greenwood, M; Kreider, R; Willoughby, DS. "The effects of creatine ethyl ester supplementation combined with heavy resistance training on body composition, muscle performance, and serum and muscle creatine levels". Journal of the International Society of Sports Nutrition 6: 6. PMC 2649889. PMID 19228401. doi:10.1186/1550-2783-6-6. 
  8. Wallimann, Theo; Tokarska-Schlattner, Malgorzata; Schlattner, Uwe (2011-05). "The creatine kinase system and pleiotropic effects of creatine". Amino Acids (en inglés) 40 (5): 1271–1296. ISSN 0939-4451. PMC 3080659. PMID 21448658. doi:10.1007/s00726-011-0877-3. 
  9. "Creatine". Creatine Site. Arquivado dende o orixinal o 09 de abril de 2012. Consultado o 19 January 2012. 
  10. 10,0 10,1 "Creatine: Safety". MayoClinic.com. Consultado o 2010-08-16. 
  11. Lopez RM, Casa DJ, McDermott BP, Ganio MS, Armstrong LE, Maresh CM (2009). "Does Creatine Supplementation Hinder Exercise Heat Tolerance or Hydration Status? A Systematic Review With Meta-Analyses". Journal of Athletic Training 44 (2): 215–23. PMC 2657025. PMID 19295968. doi:10.4085/1062-6050-44.2.215. 
  12. Dalbo VJ, Roberts MD, Stout JR, Kerksick CM (2008). "Putting to rest the myth of creatine supplementation leading to muscle cramps and dehydration". British Journal of Sports Medicine 42 (7): 567–73. PMID 18184753. doi:10.1136/bjsm.2007.042473. 
  13. Poortmans JR, Francaux M (2000). "Adverse effects of creatine supplementation: fact or fiction?". Sports Medicine 30 (3): 155–70. PMID 10999421. doi:10.2165/00007256-200030030-00002. 
  14. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 09 de decembro de 2008. Consultado o 10 de abril de 2012. 
  15. doi 10.1007/s00421-007-0669-3.
  16. doi 10.1023/A:1022469320296.
  17. Francaux M, Poortmans JR (2006). "Side effects of creatine supplementation in athletes". International Journal of Sports Physiology and Performance 1 (4): 311–23. PMID 19124889. 
  18. "International Society of Sports Nutrition position stand: creatine supplementation and exercise". jissn. Consultado o 19 January 2012. 
  19. Bizzarini E, De Angelis L (2004). "Is the use of oral creatine supplementation safe?". The Journal of Sports Medicine and Physical Fitness 44 (4): 411–6. PMID 15758854. 
  20. Bemben MG, Lamont HS (2005). "Creatine supplementation and exercise performance: recent findings". Sports Medicine 35 (2): 107–25. PMID 15707376. 
  21. Kreider RB (2003). "Effects of creatine supplementation on performance and training adaptations". Molecular and Cellular Biochemistry 244 (1–2): 89–94. PMID 12701815. doi:10.1023/A:1022465203458. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 13 de abril de 2020. Consultado o 10 de abril de 2012. 
  22. Kamber M, Koster M, Kreis R, Walker G, Boesch C, Hoppeler H. Creatine supplementation--part I: performance, clinical chemistry, and muscle volume. Med. Sci. Sports Exer. 31: 1763-1769, 1999.
  23. Deldicque L, Décombaz J, Zbinden Foncea H, Vuichoud J, Poortmans JR, Francaux M. Kinetics of creatine ingested as a food ingredient. Eur. J. Appl. Physiol. 102: 133-143, 2008.
  24. R. Baselt, Disposition of Toxic Drugs and Chemicals in Man, 8th edition, Biomedical Publications, Foster City, CA, 2008, pp. 366-368.

Véxase tamén editar

Outros artigos editar

Ligazóns externas editar