Corpo lúteo

O corpo lúteo (do latín "corpo amarelo") é unha estrutura endócrina temporal dos ovarios dos mamíferos, implicada na produción de niveis relativamente altos da hormona proxesterona e moderados do estróxeno estradiol e de inhibina A. A súa secreción de estróxenos inhibe a liberación no hipotálamo de GnRH, o que detén a secreción na adenohipófise ou pituitaria anterior das hormonas LH e FSH. O corpo lúteo orixínase pola transformación dun folículo ovárico que xa realizou a ovulación (expulsión do ovocito). A súa cor amarela débese á acumulación de carotenoides da dieta.

Ovario con folículos en distintos estados de maduración.

Sección do ovario. O 9 é o folículo case maduro. 9' é o folículo postovulatorio do cal saíu o ovocito. 10 é o corpo lúteo.

Desenvolvemento e estrutura

O corpo lúteo desenvólvese a partir dun folículo ovárico na fase lútea do ciclo menstrual ou ciclo estral, despois de producirse a ovulación. Inmediatamente despois desta, o folículo orixina un corpo hemorráxico, chamado así pola evidente acumulación nel de sangue despois da súa rotura, que segrega proxesterona. Despois transfórmase en corpo lúteo.

O corpo lúteo é tipicamente moi grande en comparación co tamaño total do ovario; nos humanos, ten entre algo menos de 2 cm a 5 cm de diámetro.

As súas células orixínanse a partir das células foliculares (da granulosa e teca) que rodeaban o folículo.

Estrutura folicular	Estrutura lútea	Secreción
Células da teca	Células da teca luteínicas	andróxenos e proxesterona
células da granulosa	Células da granulosa luteínicas	proxesterona, estróxeno, e inhibina A

Esteroidoxénese, coa proxesterona en fondo amarelo na parte superior central. Os andróxenos en fondo azul, e a aromatase na parte inferior central (é o encima presente nas células da granulosa luteínicas que converte os andróxenos en estróxenos, no triángulo rosa).

Igual que as células da teca do folículo previo, as células da teca luteínicas carecen do encima aromatase que cómpre para a produción de estróxenos, polo que só poden realizar a esteroidoxénese ata a formación de andróxenos. As células da granulosa luteínicas teñen aromatase, e utilízana para formar estróxenos a partir dos andróxenos que lles chegan procedentes das células da teca luteínicas; polo contrario as células da granulosa luteínicas non teñen o encima 17α-hidroxilase ou 17,20 liase, polo que non poden producir por si mesmas andróxenos.

Unha vez que o corpo lúteo dexenera, o que queda denomínase corpus albicans (corpo branco).

Funcións

O corpo lúteo é esencial para establecer e manter o embarazo e manter o endometrio. O corpo lúteo segrega proxesterona, que é a hormona esteroide responsable da formación da decidua no endometrio uterino e do seu mantemento. O feito de que a produción de hormonas do corpo lúteo inhiba a secreción de LH e FSH na hipófise fai que non se poida iniciar un novo ciclo menstrual (e haber outra ovulación) ata que o corpo lúteo dexenera (a pílula anticonceptiva ten un funcionamento parecido).

Cando non se produciu embarazo

Ovario humano cun corpo lúteo completamente desenvolvido coa súa característca cor amarela.

Se o óvulo non é fertilizado, o corpo lúteo deixa pouco a pouco de segregar a proxesterona e decae (despois de aproximadamente 14 días nos humanos), dexenerando ata formar o corpus albicans (corpo branco), que é unha masa fibrosa de tecido cicatricial.

O revestimento endometrial uterino despréndese ao non haber proxesterona e, nas mulleres e femias dalgúns simios, é expulsado pola vaxina orixinando a menstruación (inicio do ciclo menstrual). Nos animais con ciclo estral, este revestimento simplemente dexenera ata o seu grosor normal.

No embarazo

Se o óvulo foi fertilizado e se produce a implantación do embrión no útero (que dará inicio ao embarazo), as células do sincitiotrofoblasto do blastocisto (derivadas do trofoblasto) segregan a hormona gonadotropina coriónica humana (hCG), ou outra hormona similar noutras especies, no día 9º despois da fertilización. Só máis tarde se formará a placenta.

A gonodotropina coriónica humana indica neste período ao corpo lúteo que siga producindo proxesterona (en caso contrario dexeneraría), e que así manteña en bo estado o endometrio uterino, o que é necesario para o desenvolvemento do embrión (en caso contrario o endometrio desprenderíase na menstruación). A partir deste momento o corpo lúteo chámase corpo lúteo do embarazo, que se mantén ata que se forma a placenta e esta empeza a producir hormonas plenamente.

Se actúan as prostaglandinas neste punto isto causa a dexeneración do corpo lúteo e o aborto do feto. Porén, nos animais placentarios como os humanos, a placenta (que substitúe ao sincitiotrofoblasto) faise cargo finalmente da produción de proxesterona e o corpo lúteo dexenera formando un corpus albicans sen que se perda o embrión/feto. Despois do primeiro trimestre de embarazo o corpo lúteo xa dexenerou.

Contido de carotenoides

A cor amarela que ten o corpo lúteo e á que se debe ao seu nome débese á concentración que ten de certos carotenoides, especialmente luteína (o mesmo ocorre na mácula lútea da retina do ollo). Aínda que en 1968 informouse da síntese de beta-caroteno en cortes de corpo lúteo de vaca en condicións de laboratorio, este descubrimento nunca puido ser reproducido, polo que a idea da síntese de carotenoides no corpo lúteo non é actualmente aceptada pola comunidade científica. O que se pensa é que o corpo lúteo concentra carotenoides procedentes dos alimentos da dieta nos mamíferos.

Outras imaxes

• 
  Orde dos cambios no desenvolvemento dos folículos ováricos.
• 
  Quiste folicular luteinizado tinguido con hematoxilina-eosina.

Ligazóns externas

• BUHistology - 18201loa [2]
• SUNYAnatomyLabs|43|05|01|06 [3]Arquivado 29 de xaneiro de 2012 en Wayback Machine. – "The Female Pelvis: The Ovary"