Corácidos

Un corácido da India, Coracias bengalensis, en Maharashtra
Clasificación científica
Reino: Animalia
Filo: Chordata
Clase: Aves
Orde: Coraciiformes
Familia: Coraciidae
Rafinesque, 1815
Xéneros

Os corácidos[1] (Coraciidae) constitúen unha familia de aves do Vello Mundo. En Galicia vive unha especie desta familia, Coracias garrulus, o gaio azul[2] ou rolieiro.[3] Moitas especies realizan un cortexo ou loitas territoriais caracterísitcos nos que fan moitas acrobacias aéreas. Lembran os corvos en tamaño e forma e comparten a colorida aparencia dos martiños peixeiros ou abellarucos, na que predominan as cores rosadas, ou canela. As dúas dedas anteriores internas están conectadas, pero non a externa.

Son principalmente comedores de insectos, e as especies de Eurystomus capturan as súas presas no aire voando e as do xénero Coracias lanzándose desde unha rama para capturalas no chan, igual que fan os lánidos.

Aínda que son paxaros de climas cálidos do Vello Mundo, os rexistros fósiles mostran que estaban presentes en Norteamérica durante o Eoceno.[4] Son monógamos e aniñan nun burato non forrado nunha árbore ou en construcións humanas e poñen de 2 a 4 ovos nos trópicos e de 3 a 6 nas latitudes máis altas. Os ovos, que son brancos, eclosionan aos 17–20 días, e as crías permanecen no niño durante uns 30 días máis.

Taxonomía e sistemática editar

A familia dos gaios azuis ou rolieiros, hoxe Coraciidae, foi introducida co nome Coracinia polo polígrafo francés Constantine Samuel Rafinesque en 1815.[5][6] É unha das nove familias da orde Coraciiformes.[7] Á parte dos Brachypteraciidae de Madagascar, estas familias non parecen estar relacionadas dun modo especialmente estreito cos corácidos, e os Coraciiformes é probable que sexan polifiléticos.[8][9] Os Coraciidae reciben o seu nome a partir do latín coracium, "como un corvo", e o nome rolieiro débese ás acrobacias aéreas que realizan, mentres que gaio azul vén da súa cor e parecido cos gaios (Garrulus glandarius).[10] A familia divídese en dous xéneros.

Xéneros editar

A familia Coraciidae comprende os dous xéneros vivos seguintes:[11]

 
Eurystomus orientalis
 
Coracias garrulus de Europa

Descrición editar

Estas aves poden identificarse como aves de mediano tamaño con bicos fortes e lixeiramente ganchudos e corpos fortes, a miúdo con plumaxe de cores rechamantes.[12] Lembran os corvos en tamaño e constitución, e miden de 25 a 27 cm de lonxitude. Comparten a aparencia colorida dos martiños peixeiros e os abellarucos, con cores predominantemente azuis, rosas ou canela.[13] Son similares en morfoloxía xeral aos seus parentes da orde Coraciiformes, con grandes cabezas e pescozos curtos, plumaxe brillante, pés febles e patas curtas. As dúas dedas anteriores internas están conectadas, pero a externa está libre.[13] A debilidade dos seus pés e patas reflíctese no seu comportamento, non choutan apenas ou se moven ao longo das pólas e raramente usan os pés para outra cousa que non sexa dar saltiños cambaleantes ocasionais polo chan perseguindo presas que escapan. O bico é robusto e máis curto no xénero Eurystomus, o cal ten bicos de vivas cores, mentres que os dos Coracias son negros. Outras diferenzas entre os dous xéneros son a lonxitude das ás; os rolieiros máis aéreos do xénenro Eurystomus teñen ás máis grandes (e pés aínda máis curtos) que os Coracias, o que reflicte as diferenzas na súa forma de procurar a comida.[14] As súas chamadas son "grallidos roucos curtos e repetidos"[13]

Distribución e hábitat editar

Viven en zonas cálidas do Vello Mundo. En África viven a maioría das especies e crese que foi alí onde se orixinou a familia. Isto está apoiado polo feito de que os rolieiros braquipterácidos se encontran en Madagascar.[7] O gaio azul ou rolieiro europeo é completamente migratorio, reprodúcese en Europa e inverna en África, e o Eurystomus orientalis tamén abandona a maior parte da súa zona de reprodución en inverno. Outras especies son sedentarias ou migrantes de curto alcance.[15]

Son aves de hábitats abertos que cazan desde árbores ou outros pousadeiros elevados.[16]

Comportamento editar

Reprodución editar

Son aves ruidosas e agresivas cando defenden os seus terriotorios de nidación, que patrullan mentres exhiben a súa rechamante plumaxe. Os intrusos son atacados con voos ondulantes intimidantes.[7] Son monógamos e aniñan nun oco sen forrar nunha árbore ou en construcións humanas e poñen de 2 a 4 ovos nos trópicos, e de 3 a 6 en altitudes máis altas. Os ovos, que son brancos, eclosionan aos 17–20 días, e as crías permanecen no niño durante aproximadamente outros 30 días.[10][13] A posta de ovos faise en intervalos sucesivos dun día para que se a comida é escasa só se alimenten as crías máis grandes e vellas, que son as que teñen máis posibilidades de sobrevivir. Os polos están espidos, son cegos e indefensos no momento de eclosionar.[7]

Alimentación editar

Os Coracias cazan ao axexo. Pousan nunha árbore ou poste antes de descender sobre a súa presa e transpórtana no bico a un pousadeiro antes de desmembrala. Comen unha ampla variedade de invertebrados terrestres e pequenos vertebrados como ras, lagartos, roedores e paxaros novos. Comen presas que evitan moitas outras aves, como as eirugas peludas, insectos con coloración de advertencia e serpes.[16]

Os Eurystomus cazan mentres voan, caendo en picado sobre escaravellos que voan, grilos e outros insectos que son esmagados polos seus bicos anchos e profundos e comidos mentres voan. O E. azureus e E. orientalis cazan nos grandes enxames de térmites e formigas voadoras que saen despois das tormentas. Decenas ou centos deste rolieiros poden ser atraídos por estes enxames.[16]

 
Coracias garrulus nun selo postal de Moldavia

Notas editar

  1. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para corácidos.
  2. Penas Patiño, Xosé M.; Pedreira López, Carlos (setembro de 2004). Guía das aves de Galicia. Ilustrado por Calros Silvar (2ª ed.). A Coruña: Baía Edicións. ISBN 84-96128-69-5.
  3. Conde Teira, M. A. (1999). "Nomes galegos para as aves ibéricas: lista completa e comentada" (PDF). Chioglossa (A Coruña) 1: 121–138. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 15 de marzo de 2016. Consultado o 28 de setembro de 2016. 
  4. Clarke, Julia A.; D. T. Ksepka; N. A. Smith; M. A. Norell (2009). "Combined phylogenetic analysis of a new North American fossil species confirms widespread Eocene distribution for stem rollers (Aves, Coracii).". Zoological Journal of the Linnean Society 157: 586–611. doi:10.1111/j.1096-3642.2009.00550.x. 
  5. Rafinesque, Constantine Samuel (1815). Analyse de la nature ou, Tableau de l'univers et des corps organisés (en French). Palermo: Self-published. p. 67. 
  6. Bock, Walter J. (1994). History and Nomenclature of Avian Family-Group Names. Bulletin of the American Museum of Natural History. Number 222. New York: American Museum of Natural History. pp. 145, 252. 
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 Fry (1992) 6–27
  8. Sibley, Charles G (1960). "The electrophoretic patterns of avian egg-white proteins as taxonomic characters". Ibis 102 (2): 215–284. doi:10.1111/j.1474-919X.1960.tb07114.x. 
  9. Hackett, S. et al. (2008) "A phylogenomic study of birds reveals their evolutionary history " Science 320 (5884) 1763–1768
  10. 10,0 10,1 Forshaw, J. & Kemp, A. (1991). Forshaw, Joseph, ed. Encyclopaedia of Animals: Birds. London: Merehurst Press. pp. 145–147. ISBN 1-85391-186-0. 
  11. "Rollers, ground rollers & kingfishers « IOC World Bird List". www.worldbirdnames.org (en inglés). Consultado o 2017-03-10. 
  12. Mayr G, Mourer-Chauvire C. Rollers (Aves: Coraciiformes S.S.) from the middle Eocene of Messel (Germany) and the Upper Eocene of Quercy (France). 2000. Journal of Vertebrate Paleontology. 20(3):533–546
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 Fry, C. Hilary (2003). "Rollers". En Perrins, Christopher. The Firefly Encyclopedia of Birds. Firefly Books. pp. 380–381. ISBN 1-55297-777-3. 
  14. Fry, C. (2001). "Family Coraciidae (Rollers)". En del Hoyo, Josep; Elliott, Andrew; Sargatal, Jordi. Handbook of the Birds of the World. Volume 6, Mousebirds to Hornbills. Barcelona: Lynx Edicions. pp. 342–369. ISBN 978-84-87334-30-6. 
  15. Fry (1992) 98–102
  16. 16,0 16,1 16,2 Fry (1992) 15–16

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

  • Fry, C. Hilary; Fry, Kathie; Harris, Alan (1992). Kingfishers, Bee-eaters and Rollers. Christopher Helm. ISBN 0-7136-8028-8. 

Ligazóns externas editar