Cecilia García de Guilarte
Cecilia García de Guilarte, nada en Tolosa (Guipúscoa) o 20 de decembro de 1915 e finada ibídem o 14 de xullo de 1989, foi unha xornalista, escritora, profesora universitaria e anarcosindicalista vasca, coñecida tamén como Cecilia G. de Guilarte.
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | (es) Cecilia García Gilarte 20 de decembro de 1915 Tolosa, España |
| Morte | 14 de xullo de 1989 (73 anos) Tolosa, España |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | España |
| Actividade | |
| Ocupación | escritora |
| Pseudónimo literario | "Koikile", "Zip" |
| Lingua | Lingua castelá |
Traxectoria editar
Os seus pais procedían de La Bureba (provincia de Burgos), e emigraron ao País Vasco, onde naceron Cecilia e mais os seus irmáns Ricardo, Félix e Esther. O seu pai, militante da Confederación Nacional do Traballo, traballaba en Papelera Española, e estaba interesado no mundo cultural, polo que avivou a vocación de escritora de Cecilia, que publicou o seu primeiro relato nunha revista barcelonesa con 11 anos. De adolescente comezou a colaborar como correspondente nun periódico da CNT de Madrid, polo que xa antes da Guerra civil española era coñecida como xornalista.
No periódico anarcosindicalista canario En Marcha publicou por entregas o estudo Breve historia de la lucha de clases en Italia. En 1935 Vicente Sánchez Ocaña contratouna como colaboradora da revista madrileña Estampa, época na que mudou o seu nome ao reducir o primeiro apelido pola inicial maiúscula. Tamén por entón comezou a publicar os seus primeiros textos literarios na sección La Novela Ideal de La Revista Blanca, creada por Joan Montseny e Teresa Mañé. Tralo alzamento nacional de 1936 converteuse nunha das primeiras mulleres correspondentes de guerra para medios como o periódico CNT do Norte ou os medios Horizontes, El Liberal e Frente Popular, para os que cubriu a fronte norte do País Vasco.
O 2 de maio de 1937 casou con Amós Ruiz Girón, socialista, perito agrícola e xefe da Policía Municipal de Éibar, nomeado comandante do Batallón disciplinario de Euskadi polo lehendakari José Antonio Aguirre. A parella percorreu a fronte norte, desde Bilbao até Xixón pasando por Santander. En Irún finou o seu irmán Félix, tamén militante anarcosindicalista, e trala caída da fronte do norte en setembro de 1937 marcharon a Cataluña por Francia. En maio de 1938 naceu Marina, a súa primeira filla. Permaneceu en Cataluña até febreiro de 1939, cando marchou a Biarritz, onde colaborou coa publicación Le Soud-Ouest. En xuño de 1940 marcharon desde Bordeos cara a México a bordo do buque Cuba.
En México D.F. comezou a colaborar na publicación Rumbo, e en 1941 foi nomeada xefe de redacción e directora da revista El Hogar, onde permaneceu até 1949, cando pasou á revista Mujer. Amais, foi guionista de programas radiofónicos e colaborou con publicacións vascas do exilio como Eusko Deya, Tierra Vasca, Boletín del Instituto Americano de Estudios Vascos ou Gernika. En México naceron as súas fillas Esther (1943) e Ana María (1947). Logo de vivir en Michoacán, Caborca e Santa Ana, en 1950 estableceuse en Hermosillo (Sonora). Alí entrou en contacto co mundo universitario, e comezou a dar clases de Historia da Arte e de Historia do Teatro na Universidade de Sonora, amais de ser nomeada xefe do departamento de Extensión Universitaria e directora da revista da institución. Alí coñeceu outra exiliada vasca, a musicóloga Emiliana de Zubeldia, coa que fixo grande amizade. Coñeceu tamén a Silvia Mistral, Benjamín Jarnés, Adolfo Salazar, Rosita Díez e Max Aub. Foi membro da primeira xunta directiva do Ateneo Español de México, afiliouse a Izquierda Republicana e entre 1953 e 1956 colaborou no seu órgano de expresión, Izquierda Republicana. Amais do periodismo e a creación literaria adicouse ao ensaio, con estudos biográficos sobre Sor Juana Inés de la Cruz, Juana de Asbaje ou Padre Hidalgo, Escribiu e estreou obras dramáticas, como Ahora la trampa. Comedia en tres Actos y un cuadro (1958).
En 1959 tivo un grave accidente automobilístico que a mantivo un tempo en estado crítico. En decembro de 1963 decidiu regresar a Tolosa coa súa filla Ana María, mentres o resto da familia se negou a regresar á península mentres vivise Francisco Franco. De regreso no País Vasco, Cecilia colaborou no periódico donostiarra La Voz de España con artigos, crónicas, crítica literaria, notas autobiográficas e entrevistas.
Deu conferencias, participou en mesas redondas e foi membro de xurados de distintos premios literarios. En 1980, coa desaparición de La Voz de España, deixou a escritura e adicouse a ler e ao xénero epistolar.
Obra editar
- Locos y vencidos (La Novela Ideal, 1935)
- Mujeres (La Novela Ideal, 1935)
- Rosa del rosal cortada (La Novela Ideal, 1936)
- Los claros ojos de Ignacio (La Novela Ideal, 1936)
- Camino del corazón (1942)
- El milagro de la vida (1942)
- Orgullo de casta (1942)
- Nación en España (1944)
- Contra el dragón (1954)
- Todas las vidas (1968, finalista do Premio Planeta)
- Cualguiera que os dé muerte (1969)
- La soledad y suspensión ríos (1975)
- Trilogía dramática (2001)
- Un barco cargado de... (2001)
- Traslados sin novedad (inédita)
- Una pizca de esperanza (inédita)
- Los nudos del quipu (inédita)
- El naufragio de un barquito de papel (inédita)
Véxase tamén editar
Bibliografía editar
- Tabernilla, Guillermo; Lezamiz, Julen (2007): Cecilia G. de Gilarte, reportero de la CNT. Sus crónicas de guerra.
Ligazóns externas editar
- "Cecilia G. de Guilarte – profesora universitaria y reportera anarcosindicalista", biografía na web do SOV da CNT de Puerto Real (en castelán).