Caron

ˇ
Caron
Diacríticos do alfabeto latino
	acentos; acento agudo ( ´ ); acento agudo dobre ( ˝ ); acento circunflexo ( ^ ); acento grave ( ` ); acento grave dobre ( ̏ ); anel ( ° ); breve ( ˘ ); breve inversa ( ̑ ); caron ( ˇ ); cedilla ( ¸ ); corno ( ̛ ) ; diérese ( ¨ ); gancho ( ˛ ̢ ); gancho superior ( ̉ ); macron ( ¯ ); ogonek ( ˛ ); punto; punto inferior ( . ); punto medio ( · ); punto de lista ( • ); punto superior ( ˙ ); til ( ~ ); trazo ( ◌̸ );
Signos ortográficos empregados como diacríticos
	apóstrofo ( ’ ); barra ( / ); barra inversa ou invertida ( \ ); barra vertical ( \| ); coma ( , ); dous puntos ( : ); guión ( - );
Diacríticos de alfabetos non latinos
	Diacríticos do alfabeto árabe; Diacríticos do alfabeto cirílico; Diacríticos do alfabeto devanágari; Diacríticos do alfabeto grego; Diacríticos do alfabeto hebreo; Diacríticos do alfabeto tibetano; Diacríticos dos silabarios xaponeses;
Esta caixa: ver; conversa; editar;

O caron ( ˇ ) ou háček (pronunciado [haːʧɛk]), é un sinal diacrítico colocado sobre certas letras.

č ď ě Ǩ Ľ ř š ž

É parecido á breve, mais ten unha punta aguda, como o circunflexo ( ^ ), en canto que no caso da breve está arredondeado:

Ǎ ǎ Ě ě Ǐ ǐ Ǒ ǒ Ǔ ǔ (caron)

Ă ă Ĕ ĕ Ĭ ĭ Ŏ ŏ Ŭ ŭ (breve).

O termo caron úsase nos nomes oficiais dos caracteres Unicode. A palabra háček significa "ganchiño" en checo. En eslovaco chámase mäkčeň ("amaciante" ou "sinal de palatalización), en esloveno strešica ("teito", "tellado"), en croata e serbio kvaka ou kvačica (tamén "ganchiño"), en estoniano katus ("teito", "tellado") e noutras linguas ugrofinesas, hattu ("chapeu").

Historia editar

O uso do caron (e do acento agudo) para caracteres latinos foi introducido na lingua checa no século XV por Jan Hus no seu De Ortographia Bohemica (1412).

Uso editar

Emprégase en linguas ugrofinesas coma o finés, o estoniano, o carelio e as linguas saamis para indicar as fricativas postalveolares (š para [ʃ], ž para [ʒ] e č para a africada [tʃ]). No finés e no estoniano só aparecen en palabras de orixe estranxeira.
Indica palatalización ou “suavización” histórica ou actual na ortografía das linguas bálticas e dalgunhas linguas eslavas. Na actualidade úsase no eslovaco, esloveno, croata, bosníaco, no sorabo da Alta e Baixa Lusacia, lituano e no letón. Tamén se emprega no serbio, no macedonio e no belaruso en textos transliterados do cirílico oficial para a forma romanizada.
O nez perce indica o fonema [ʃ] con š.^[1]
No colville-okanagan emprégase sobre o x.^[2]
A ortografía Faggin-Nazzi do friulano emprega o caron sobre as letras c, g e s.^[3]
No pinyin e no Alfabeto Fonético Internacional emprégase para indicar ton. Tamén se usa na transliteración do tailandés.

Notas editar

↑ Aoki, Haruo (1994). University of California, ed. Nez Perce Dictionary.
↑ Christopher Parkin; Sarah Peterson. "n̓səl̓xcin iʔ‿sq̓y̓q̓ay̓s sʔaʔum̓s (Colville-Okanagan Salish Alphabet Chant)". Consultado o 1 de febreiro de 2014.
↑ Friûl.net (ed.). "Norme ortografiche della Grafie Faggin-Nazzi". Arquivado dende o orixinal o 23 de xuño de 2013. Consultado o 20 de febreiro de 2014.

Véxase tamén editar

Ligazóns externas editar

Diacritics — All you need to design a font with correct accents (en inglés)

[1] Aoki, Haruo (1994). University of California, ed. Nez Perce Dictionary.

[2] Christopher Parkin; Sarah Peterson. "n̓səl̓xcin iʔ‿sq̓y̓q̓ay̓s sʔaʔum̓s (Colville-Okanagan Salish Alphabet Chant)". Consultado o 1 de febreiro de 2014.

[3] Friûl.net (ed.). "Norme ortografiche della Grafie Faggin-Nazzi". Arquivado dende o orixinal o 23 de xuño de 2013. Consultado o 20 de febreiro de 2014.

[1]

[2]

[3]