Batalla de Pedroso
A batalla de Pedroso foi unha batalla que ocorreu o 17 de febreiro ou o 18 de xaneiro de 1071[1] entre as tropas de Nuno II Menendiz, conde de Portucale[2] e o exército de García II, rei de Galiza[3] en Pedroso, preto da freguesía de Mire de Tibães (hoxe no concello de Vila Nova de Gaia)[4]. Os portugueses foron derrotados e o conde Nuno caeu no campo de batalla. A batalla de Pedroso puxo fin á existencia do Primeiro Condado de Portugal, fundado en 868 por Vimara Pérez, e o seu territorio foi incorporado ao Reino de Galiza.[5]
| Batalla de Pedroso | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Parte de Rebelión do Condado portucalense | |||||||||
| |||||||||
| Belixerantes | |||||||||
 Reino de Galicia
|
 Condado portucalense
| ||||||||
| Líderes | |||||||||
| García II de Galicia | Nuno II Menendiz, conde de Portucale | ||||||||
| Forzas en combate | |||||||||
| 200-300 | 50-100 | ||||||||
| Baixas | |||||||||
| 60 | 25 | ||||||||
Antecedentes editar
Trala morte de Fernando I en 1065 os seus tres fillos entraron en conflito pola herdanza do seu pai, dividindo o reino en tres diferentes posesións. O máis novo deles García, que tomou posesión de Galiza, reclamou o territorio do condado portucalense. García fundamentaba as súas declaracións co feito de que a súa avoa Elvira Méndez, a muller do rei Afonso V era a filla máis vella do quinto conde de Portucale Mendo Gundisalviz, e a avoa de Nuno II Ilduara era a filla máis nova de Mendo. García cría que tiña máis dereitos para posuír o condado que Nuno, pero Nuno, conde de Portocale, señor de Nogueira, Gualtar, Barros, etc., cría que posuía o condado por dereito, xa que era descendente do primeiro conde, Vimara Pérez. O Condado de Nuno Mendes ocupaba amplos territorios desde o río Mondego no sur ata as ribeiras do Limia no norte, representando territorialmente a metade de todo o Reino de Galiza nese momento.
O conde Nuno, mesmo baixo a vasalaxe de García, mostrou aspiracións independentes e probablemente decidise utilizar a división do reino para conseguir a independencia. García non podía permitir isto, a situación política non era favorable ao rei galego, os irmáns maiores de García Sancho II de Castela e Afonso VI de León inmediatamente despois da morte do seu pai iniciaron unha guerra pola redistribución das posesións e en 1067 Sancho capturou ao seu irmán unindo nas súas mans os tronos de Castela e León. García, non sen razón, cría que agora o seu irmán maior tentaría tomar posesión das súas terras, nesta situación necesitaba o apoio de toda a nobreza galega, e o conde Nuno non llo ía prestar.
García comezou a actuar inmediatamente, cambiando o seu título oficial por “Rei de Galiza e Portucale”, convertendo a García no primeiro en declararse rei de Portugal.[6] Comezou a intervir activamente nos asuntos portucalenses, en 1071 o rei foi a Braga para asistir á constitución da arquidiocese e á consagración do bispo Pedro. Neste momento, o conde Nuno decidiu unha rebelión aberta. É difícil dicir por que Nuno Mendes escolleu este momento para o levantamento, o rei estaba acompañado do seu exército, ademais, todos os nobres fieis a García estaban en Braga, o veciño do sur de Portucale o conde de Coímbra Sisnando Davídiz, mozárabe, comandante de Fernando o Magno, que podería ter cambiado o equilibrio de poderes, mantivo a neutralidade a favor de Galiza.
.JPG)
A mediados do inverno de 1071, García recibiu a noticia de que o conde Nuno se dirixía cara á cidade de Braga cun destacamento de cabaleiros leais a el. A dirección do golpe foi escollida polo conde Nuno non por casualidade, ademais de que Braga tiña unha grande importancia política e relixiosa para os portucalenses, a cidade era presa fácil, xa que non estaba fortificada. Nas inmediacións había dous castelos fortificados que protexían os accesos aos arrabaldes da cidade, pero a propia cidade non contaba con murallas nin outras estruturas defensivas, ao non ter forzas suficientes para asediar fortalezas, o conde esperaba conseguir a vitoria nas estreitas rúas da cidade co apoio dos veciños leais. Ante estas circunstancias, o rei García abandonou Braga para enfrontarse ao inimigo, situado á beira do río Cávado. Na mañá do 17 de febreiro de 1071, os opositores reuníronse nun campo preto da vila de Quinta de Pedroso (no territorio da moderna freguesía de Parada de Tibães), no dominio do mosteiro de Tibães.
Data editar
Era 1109 (era hispánica): O 18 de xaneiro, os portucalenses libraron unha batalla contra o rei García, fillo do rei Fernando e nesa guerra foron dirixidos polo conde Nuno Mendes. Morreu alí e todo o seu pobo fuxiu. O rei logrou unha vitoria sobre eles nun lugar chamado Pertalini, (hoxe Pedroso), entre Braga e o río Cávado.[7]
Durante moito tempo creuse que a batalla tivo lugar o 18 de xaneiro de 1071, foi esta data a que lle deu a famosa Chronica Gothorum Pseudoisidoriana, con todo, a última investigación realizada polo doutor Avelino de Xesús da Costa deu luz a doazón ao mosteiro de Barbudo, Vila Verde realizada polo conde Nuno Mendes e a súa muller o 17 de febreiro de 1071. Isto puido ser quizais un día antes da batalla que tería ocorrido en febreiro ou tamén puido ser que xa morrera e a doazón foi feita polos seus herdeiros para evitar, en balde, que o rei García lles confiscase os bens.
A batalla editar
O conde Nuno, recibindo a noticia de que os galegos lle bloqueaban o camiño cara á cidade, decidiu atacar inmediatamente ao inimigo, contando coa forza e a experiencia dos seus cabaleiros, as crónicas relatan que a batalla durou varias horas, o campo cuberto de cadáveres acabou por converterse nun gran lago vermello de sangue, esta imaxe poética é improbable, dadas as forzas menores dos dous bandos, moi probablemente a batalla foi limitada a un só ataque dos portugueses, durante o cal morreu o propio conde, tras o cal a súa xente fuxiu sen ser capturados.
Resultado editar
O rei García, regresando despois da vitoria a Galiza, non nomeou novo conde para Portucale, declarándoo parte das terras da coroa, pero non conseguiu mantelo durante moito tempo, poucos meses despois foi capturado polo seu irmán Sancho II de Castela, volvendo a Galiza en 1072, xa en 1073 foi capturado polo seu outro irmán Afonso VI de León, que en 1093 cedeulle o condado ao seu xenro Henrique de Borgoña, quen fundou o Segundo Condado de Portugal e converteuse no antepasado da dinastía real, cuxos descendentes gobernaron o Reino de Portugal ata 1910.
Notas editar
- ↑ Brandão, António; de Brito, Bernardo (1944). Crónica do conde D. Henrique, D. Teresa e infante D. Afonso. Livraria Civilização.
- ↑ Gouveia, Mário de (2013). "Nuno Mendes: o último conde de Portucale" (PDF). Faculdade de Letras da Universidade de Coimbra, Instituto de História Económica e Social. doi:10.14195/0870-4147_44_7.
- ↑ Portela Silva, Ermelindo (2001). García II de Galicia: el rey y el reino (1065-1090). Burgos : La Olmeda, 2001. ISBN 84-89915-16-4.
- ↑ José Carlos Gonçalves Peixoto (3 de decembro de 2007). "História por um Canudo".
- ↑ Mattoso, José (1981). "A nobreza medieval portuguesa: a família e o poder". Editorial Estampa: 114–115. OCLC 8242615.
- ↑ Ribeiro, Ângelo; Saraiva, José Hermano (1936). História de Portugal: A formação do território - da Lusitânia ao alargamento do país. Quidnovi. ISBN 989-554-106-6.
- ↑ "Crónica dos Godos". arqnet.pt. Consultado o 2023.