Bactericida
Un bactericida[1] ou substancia bactericida, ás veces abreviado Bcidal[2] en inglés, é unha substancia que mata as bacterias. Os bactericidas son desinfectantes, antisépticos ou antibióticos.[3] Non obstante, as superficies dos materiais tamén poden ter propiedades bactericidas baseadas unicamente na súa estrutura física da superficie, como por exemplo os biomateriais como as ás de insectos.
Desinfectantes editar
Os desinfectantes máis utilizados son os que aplican
- cloro activo (é dicir, hipocloritos, cloraminas, dicloroisocianurato e tricloroisocianurato, cloro húmido, dióxido de cloro, etc.),
- osíxeno activo (peróxidos, como ácido peracético, persulfato de potasio, perborato de sodio, percarbonato de sodio e perhidrato de urea),
- iodo (povidona-iodo, solución de Lugol, tintura de iodo, tensioactivos non iónicos iodados),
- alcohois concentrados (principalmente etanol, 1-propanol, tamén chamado n-propanol e 2-propanol, chamado isopropanol e mesturas dos mesmos; ademais, utilízanse 2-fenoxietanol e 1- e 2-fenoxipropanois),
- substancias fenólicas (como o fenol (tamén chamado "ácido carbólico"), cresois como o timol, fenois haloxenados (clorados, bromados), como o hexaclorofeno, o triclosán, o triclorofenol, o tribromofenol, o pentaclorofenol, e os seus isómeros;
- surfactantes catiónicos, como algúns catións de amonio cuaternario (como cloruro de benzalconio, bromuro ou cloruro de cetil trimetilamonio, cloruro de didecildimetilamonio, cloruro de cetilpiridinio, cloruro de bencetonio ) e outros compostos non cuaternarios, como clorhexidina, etc.),
- oxidantes fortes, como solucións de ozono e permanganato;
- metais pesados e os seus sales, como prata coloidal, nitrato de prata, cloruro de mercurio, sales de fenilmercurio, sulfato de cobre, etc. Os metais pesados e os seus sales son os bactericidas máis tóxicos e perigosos para o medio ambiente e, polo tanto, o seu uso está fortemente desaconsellado ou prohibido.
- ácidos fortes (ácidos fosfórico, nítrico, sulfúrico, amidosulfúrico, toluenosulfónico), pH < 1 e
- álcalis (hidróxidos de sodio, de potasio e de calcio), como pH > 13, especialmente a temperaturas elevadas (por riba de 60 °C), mata bacterias.
Antisépticos editar
Como antisépticos (é dicir, axentes xermicidas que se poden usar no corpo humano ou animal, pel, mucosas, feridas e similares), pódense utilizar poucos dos desinfectantes mencionados anteriormente, en condicións adecuadas (principalmente concentración, pH, temperatura e toxicidade) en humanos e animais.. Entre eles, algúns importantes son:
- preparados de cloro debidamente diluídos (p solución de Dakin, solución de hipoclorito sódico ou potásico ao 0,5%, pH axustado a pH 7-8, ou solución 0,5-1% de bencenosulfocloramida sódica (cloramina B)),
- preparados de iodo, como a iodopovidona en varias galénicas (ungüentos, solucións, emplastos para feridas), no pasado tamén solución de Lugol,
- peróxidos como solucións de perhidrato de urea e solucións de ácido peracético tamponadas con pH de 0,1 a 0,25 %,
- alcoholes con ou sen aditivos antisépticos, usados principalmente para a antisepsia cutánea,
- ácidos orgánicos débiles como ácido sórbico, ácido benzoico, ácido láctico e ácido salicílico,
- algúns compostos fenólicos, como o hexaclorofeno, o triclosán e o dibromol,
- tensioactivos catiónicos, como benzalconio 0,05-0,5%, clorhexidina 0,5-4%, solucións de octenidina 0,1-2%.
Outros xeralmente non son aplicables como antisépticos seguros, xa sexa pola súa natureza corrosiva ou tóxica.
Antibióticos editar
- Artigo principal: Antibiótico.
Os antibióticos bactericidas matan as bacterias; os antibióticos bacteriostáticos retardan o seu crecemento ou reprodución.
Antibióticos bactericidas que inhiben a síntese da parede celular son: os antibióticos betalactámicos (derivados da penicilina (penams), cefalosporinas (cefemas), monobactámicos e carbapenémicos) e vancomicina. Tamén son bactericidas a daptomicina, as fluoroquinolonas, o metronidazol, a nitrofurantoína, o cotrimoxazol e a telitromicina.
Os antibióticos aminoglicosídicos adoitan considerarse bactericidas, aínda que poden ser bacteriostáticos con algúns organismos.
A partir de 2004, a distinción entre axentes bactericidas e bacteriostáticos parecía estar clara segundo a definición básica/clínica, pero isto só se aplica en condicións estritas de laboratorio e é importante distinguir definicións microbiolóxicas e clínicas.[4] A distinción é máis arbitraria cando se categorizan os axentes en situacións clínicas. A suposta superioridade dos axentes bactericidas sobre os axentes bacteriostáticos ten pouca relevancia cando se tratan a gran maioría das infeccións con bacterias grampositivas, especialmente en pacientes con infeccións sen complicacións e sistemas inmunitarios non comprometidos. Os axentes bacteriostáticos utilizáronse eficazmente para o tratamento que se considera que require actividade bactericida. Ademais, algunhas clases amplas de axentes antibacterianos considerados bacteriostáticos poden presentar actividade bactericida contra algunhas bacterias a partir da determinación in vitro dos valores MBC/MIC. A altas concentracións, os axentes bacteriostáticos adoitan ser bactericidas contra algúns organismos susceptibles. A guía definitiva para o tratamento de calquera infección debe ser o resultado clínico.
Superficies editar
As superficies dos materiais poden presentar propiedades bactericidas debido á súa estrutura superficial cristalográfica.
A mediados dos anos 2000 demostrouse que as nanopartículas metálicas poden matar bacterias. O efecto dunha nanopartícula de prata, por exemplo, depende do seu tamaño cun diámetro preferente de aproximadamente 1-10 nm para interactuar con bacterias.[5]
En 2013, descubriuse que as ás de carricanta tiñan un efecto bactericida selectivo anti-gram-negativo en función da súa estrutura física da superficie.[6] A deformación mecánica dos nanopilares máis ou menos ríxidos que se atopan na á libera enerxía, golpeando e matando as bacterias en cuestión de minutos, polo que se denomina efecto mecanobactericida.[7]
En 2020, os investigadores combinaron a adsorción de polímeros catiónicos e a estruturación da superficie con láser de femtosegundo para xerar un efecto bactericida contra Staphylococcus aureus gram-positivo e Escherichia coli gram-negativa en superficies de vidro borosilicato, proporcionando unha plataforma práctica para o estudo da interacción bacteria-superficie.[8]
Notas editar
- ↑ "bUSCatermos". aplicacions.usc.es. Consultado o 2022-06-29.
- ↑ Thompson, Robert; Thompson, Barbara Fritchman (2012-04-19). Illustrated Guide to Home Biology Experiments: All Lab, No Lecture (en inglés). "O'Reilly Media, Inc.". ISBN 978-1-4493-9659-6.
- ↑ McDonnell, Gerald; Russell, A. Denver (1999-01). "Antiseptics and Disinfectants: Activity, Action, and Resistance". Clinical Microbiology Reviews (en inglés) 12 (1): 147–179. ISSN 0893-8512. PMC 88911. PMID 9880479. doi:10.1128/CMR.12.1.147. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2022. Consultado o 29 de xuño de 2022.
- ↑ "Validate User". academic.oup.com. doi:10.1086/381972. Consultado o 2022-06-29.
- ↑ Ruben Morones, Jose; Elechiguerra, Jose Luis; Camacho, Alejandra; Holt, Katherine; Kouri, Juan B.; Tapia Ramírez, Jose; Yacaman, Miguel Jose (2005-10-01). "The bactericidal effect of silver nanoparticles". Nanotechnology 16: 2346–2353. ISSN 0957-4484. doi:10.1088/0957-4484/16/10/059.
- ↑ Hasan, Jafar; Webb, Hayden K.; Truong, Vi Khanh; Pogodin, Sergey; Baulin, Vladimir A.; Watson, Gregory S.; Watson, Jolanta A.; Crawford, Russell J.; Ivanova, Elena P. (2013-10-01). "Selective bactericidal activity of nanopatterned superhydrophobic cicada Psaltoda claripennis wing surfaces". Applied Microbiology and Biotechnology (en inglés) 97 (20): 9257–9262. ISSN 1432-0614. doi:10.1007/s00253-012-4628-5.
- ↑ Ivanova, Elena P.; Linklater, Denver P.; Werner, Marco; Baulin, Vladimir A.; Xu, XiuMei; Vrancken, Nandi; Rubanov, Sergey; Hanssen, Eric; Wandiyanto, Jason (2020-06-09). "The multi-faceted mechano-bactericidal mechanism of nanostructured surfaces". Proceedings of the National Academy of Sciences (en inglés) 117 (23): 12598–12605. ISSN 0027-8424. PMC 7293705. PMID 32457154. doi:10.1073/pnas.1916680117. Arquivado dende o orixinal o 29 de xuño de 2022. Consultado o 29 de xuño de 2022.
- ↑ Chen, Chao; Enrico, Alessandro; Pettersson, Torbjörn; Ek, Monica; Herland, Anna; Niklaus, Frank; Stemme, Göran; Wågberg, Lars (2020-09-01). "Bactericidal surfaces prepared by femtosecond laser patterning and layer-by-layer polyelectrolyte coating". Journal of Colloid and Interface Science (en inglés) 575: 286–297. ISSN 0021-9797. doi:10.1016/j.jcis.2020.04.107.