Aranjuez

Aranjuez é un municipio español da Comunidade de Madrid, cabeceira de partido xudicial. É o termo municipal máis meridional da comunidade e está atravesado polos ríos Texo e Jarama.

Aranjuez

Bandeira Brasón
Localización
40°02′00″N 3°36′10″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Comunidade de Madrid
Capital	Aranjuez
Poboación
Poboación	60.668 (2023) (301,67 hab./km²)
Xeografía
Superficie	201,11 km²
Bañado por	Río Texo
Altitude	494 m
Comparte fronteira con	Seseña Almonacid de Toledo (pt) Yepes Toledo Villaseca de la Sagra (pt) Mocejón (pt) Añover de Tajo (pt) Ciruelos (pt) Ocaña Ciempozuelos Ontígola (pt) Titulcia (pt) Colmenar de Oreja (pt) Chinchón Borox (pt)
Santo padrón	Fernando III de Castela
Organización política
• Alcaldesa	María José Martínez de la Fuente (en) (2019–)
Identificador descritivo
Código postal	28300, 28310 e 28312
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	28013
Outro
Irmandado con	Écija
Páxina web	aranjuez.es

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Aranjuez (homónimos).

É un dos Reais Sitios da monarquía española desde que Filipe II o nomeou en 1560, e posúe ademais o título de vila desde 1899, motivo polo que o municipio é coñecido como Real Sitio y Villa de Aranjuez.

É famoso polo seu Palacio Real, os seus Xardíns e polo trazado cuadricular das súas rúas, polas súas hortas de amorodos e espárragos e por servir de inspiración ao compositor Joaquín Rodrigo para o seu Concierto de Aranjuez, así como polo Motín de Aranjuez, que tivo lugar nesta localidade en 1808 e que tivo como consecuencia a abdicación do rei Carlos IV no seu fillo Fernando VII. A Paisaxe cultural de Aranjuez foi declarada Patrimonio da Humanidade pola Unesco en 2001.

Xeografía

O municipio de Aranjuez atópase no sur da Comunidade de Madrid, formando un entrante dentro da provincia de Toledo. Limita ao norte cos concellos de Ciempozuelos, Titulcia, Chinchón e Colmenar de Oreja, todos eles da Comunidade de Madrid. Polo resto de puntos cardinais limita con concellos da provincia de Toledo: Ontígola, Ocaña, Ciruelos e Yepes ao leste, Toledo e Almonacid de Toledo ao sur, e Mocejón, Villaseca de la Sagra, Añover de Tajo, Borox e Seseña ao oeste.

O relevo de Aranjuez é suave, con numerosos cerros e outeiros redondeados, que teñen como orixe os pliegues e afundimentos do terreo producidos pola erosión da auga. Devanditos cerros atópanse principalmente no sur e sueste do termo municipal, como o Cerro de la Caridad (646 m) e o de Valdelascasas (641 m). Os principais ríos do municipio son o Texo e o seu afluente Jarama.

Hai tres reservas naturais protexidas: a Reserva Natural do Carrizal de Villamejor, a Reserva do Regajal-Mar de Ontígola e o Parque do Sueste (cursos baixos dos ríos Manzanares e Jarama).

Demografía

Aranjuez é un exemplo, xunto con La Carolina e Tres Cantos, de cidade planificada. Desde que en 1752 Fernando VI permitise o libre establecemento de persoas en Aranjuez (antes só podían vivir alí persoas relacionadas coa Corte), o municipio non fixo máis que crecer, aínda que a un ritmo mesurado. En 1900 tiña 11.772 habitantes, que pasaron a 21.536 en 1940, 35.619 en 1981 e 40.113 en 2001.

Segundo o censo de 2015 tiña unha poboación de 58.168 habitantes, atopándose entre os vinte municipios máis poboados da Comunidade de Madrid. A poboación está repartida entre o núcleo urbano e varias entidades de poboación: Algodor, Academia Especial de la Guardia Civil, Las Tejeras, Castillejo, Real Cortijo de San Isidro, La Flamenca, Las Infantas, Villamejor, El Cerro, La Montaña, Soto del Hinojar e Sotomayor.

Economía

A actividade máis destacada en Aranjuez son as súas empresas industriais Indra, Fyse, Bosch e Cortefiel, mentres que o emprego máis elevado apórtao o sector público, de Sanidade, Educación e Seguridade, e en particular Patrimonio Nacional, o Centro Penitenciario, a Comisaría Conxunta e o Hospital do Texo.

Paisaxe cultural de Aranjuez
Vista da igrexa de San Antonio.
Patrimonio da Humanidade - UNESCO
País	España
Localización	40°02′00″N 3°36′10″O
Tipo	Cultural
Criterios	II, IV
Inscrición	2001 (25ª sesión)
Rexión da UNESCO	Europa e América do Norte
Identificador	1044

Festas e celebracións

• En maio celébrase a Feira de Artesanía "Alfaranjuez", así como o Festival de Música Tradicional "Aranjuez Folk". Tamén ten lugar neste mes a Feira do Coche Usado e Seminovo.
• 15 de maio, día de San Isidro Labrador, romaría na próxima pedanía do Real Cortijo de San Isidro.
• 30 de maio, día de San Fernando, patrón de Aranjuez.
• Entre maio e xuño celébrase o Festival de Música Antiga de Aranjuez.
• En xuño ten lugar a Feira do Libro de Aranjuez, en contrapartida coa Feira do Libro Usado e de Ocasión, que se celebra en setembro.
• Primeira semana de setembro, Festas do Motín de Aranjuez, declaradas de interese turístico nacional.

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Sitio web do concello (en castelán)