O termo órgano de cor, ou órganos de cores refírese a unha tradición de dispositivos mecánicos construídos para representar o son e acompañar a música nun medio visual. Os primeiros órganos de creados foran instrumentos manuais baseados no deseño do clavecín.

Unha caricatura do "órgano ocular" de Louis-Bertrand Castel de Charles Germain de Saint Aubin
Teclado sinestésico de Scriabin. Na súa sinfonía sinestésica fixo uso da Crómola, un tipo de órgano de cores

No 1900 eran electromecánicos. Nas décadas de 1960 e 1970, o termo órgano de cor asociouse popularmente con dispositivos electrónicos que respondían ás súas entradas musicais con espectáculos de luces. O termo órgano de luz úsase cada vez máis para estes dispositivos; permitindo que órgano de cor retome o seu significado orixinal.

Historia do concepto editar

Século XVI editar

En 1590, Gregorio Comanini describiu un invento do pintor manierista Arcimboldo dun sistema para crear música-cor, baseado na luminosidade aparente (contraste claro-escuro) en lugar da tonalidade.

Século XVIII editar

En 1725, o xesuíta francés Louis Bertrand Castel propuxo a idea de Clavecin pour les yeux (clavecín para os ollos). Na década de 1740, o compositor alemán Telemann foi a Francia para velo, compuxo algunhas pezas para el e escribiu un libro sobre el. Tiña 60 pequenos cristais de cores, cada un cunha cortina que se abría ao tocar unha chave. Aproximadamente en 1742, Castel propuxo a clavecin oculaire (un órgano de luz) como instrumento para producir tanto o son como as cores claras "adecuadas". En 1743, Johann Gottlob Krüger, profesor da Universidade de Hall, propuxo a súa propia versión do clavecín ocular.

Século XIX editar

En 1816, Sir David Brewster propuxo o calidoscopio como unha forma de música visual que se popularizou inmediatamente.

En 1877, o artista e inventor Bainbridge Bishop obtén unha patente para o seu primeiro órgano de cor.[1] Os instrumentos eran accesorios iluminados deseñados para órganos de tubos que podían proxectar luces de cores nunha pantalla en sincronización coa actuación musical. Bishop construíu tres dos instrumentos; cada un foi destruído nun incendio, incluído un na casa de PT Barnum.[2]

En 1893, o pintor Alexander W. Rimington inventou o Clavier à lumières que chamou a atención de Richard Wagner e Sir George Grove. Afirmouse incorrectamente que o seu dispositivo foi a base das luces que acompañaron a estrea na cidade de Nova York da sinfonía sinestésica de Alexander Scriabin Prometheus: The Poem of Fire en 1915. O instrumento que acompañou esa estrea foi a cromola do enxeñeiro de iluminación Preston S. Millar, similar ao instrumento de Rimington.[3]

Século XX editar

Nun manifesto artístico de 1916, os futuristas Arnaldo Ginna e Bruno Corra describiron os seus experimentos con "órganos de cor" en 1909. Tamén pintaron nove películas abstractas, hoxe perdidas.

En 1916, o pintor futurista Vladimir Baranoff Rossiné estreou o piano optofónico na súa exposición individual en Kristiana (Oslo).

En 1918, a concertista Mary Hallock-Greenewalt creou un instrumento que chamou Sarabet. Tamén inventora, patentou nove inventos relacionados co seu instrumento, incluído o reóstato.

En 1921, Arthur C. Vinageras propuxo o Chromopiano, un instrumento parecido e tocado como un piano de cola, pero deseñado para proxectar "acordes" compostos a partir de luces de cores.

Na década de 1920, Thomas Wilfred creou o Clavilux, [1] un órgano de cores, que finalmente patentou en sete versións. En 1930, producira 16 unidades "Home Clavilux". Wilfred acuñou a palabra lumia para describir esa arte. Significativamente, os instrumentos de Wilfred foron deseñados para proxectar imaxes de cores, non só campos de luz coloreada como sucedeu con instrumentos anteriores.

En 1925, o compositor húngaro Alexander Laszlo escribiu un texto chamado Color-Light-Music; Laszlo percorreu Europa cun órgano de cores.

En Hamburgo, desde finais dos anos 20 até principios dos 30, mostráronse varios órganos de cores no Kongreß für Farbe-Ton-Forschung.[4] Ludwig Hirschfeld Mack tocou o seu órgano de cor Farbenlichtspiel neste congreso e noutros festivais e eventos en Alemaña. Desenvolvera este órgano de cor na escola Bauhaus de Weimar, con Kurt Schwerdtfeger.

A London Daily Mail Ideal Home Exhibition de 1939 contou cunha "Consola de luz de 72 vías e un órgano Compton para a música en cor", así como unha Torre "Kaleidakon" de 230 kW e 21m de altura.

Entre 1935 e 1977, Charles Dockum construíu unha serie de Proxectores Mobilcolor, as súas versións de órganos de cores silenciosos.

A finais da década de 1940, Oskar Fischinger creou o Lumigraph que producía imaxes presionando obxectos/mans nunha pantalla de goma da sobresaia un feixe de luz coloreada; non era por tanto un órgano de cores, pois non producía son. As imaxes deste dispositivo xerábanse manualmente e interpretábanse con varias músicas de acompañamento. Necesitaba dúas persoas para operar: unha para facer cambios nas cores, a outra para manipular a pantalla. Fischinger interpretou o Lumigraph en Los Ángeles e San Francisco e recibiu a licenza dos produtores da película de ciencia ficción de 1964, The Time Travelers.

Século XXI editar

En 2000, Jack Ox e David Britton crearon "The Virtual Color Organ", órgano de cor de realidade virtual, un sistema para traducir composicións musicais en performance visual. Usa a potencia de supercomputación para producir imaxes visuais en 3D a partir de ficheiros de interface dixital de instrumentos musicais (MIDI). As actuacións teñen lugar en contornas interactivas e inmersivas de realidade virtual, como o Cave Automatic Virtual Environment (CAVE), VisionDome ou Immersadesk. Como é un mundo inmersivo en 3D, o Color Organ tamén é un lugar, é dicir, un espazo de actuación.[5]

O estudoso do Instituto de Artes de California William Moritz ten documentado os órganos de cores como unha forma de música visual, particularmente como un precursor do cine de música visual. Os seus traballos e investigacións orixinais atópanse na colección do Center for Visual Music de Los Angeles, que tamén ten outros papeis e recursos históricos sobre órganos de cor.

Notas editar

  1. US patent #186298
  2. Bainbridge Bishop, A Souvenir of the Color Organ, with Some Suggestions in Regard to the Soul of the Rainbow and the Harmony of Light. 1893 pamphlet
  3. Rimington, Alexander Wallace, Colour-Music The Art Of Mobile Colour.
  4. Farbe-Ton-Forschungen.
  5. Ox, Jack, & Britton, Dave. (2000).

Véxase tamén editar

  • Órgano
  • Música visual
  • Arpa láser
  • AudioCube
  • Órgano de luz (dispositivo que converte automaticamente un sinal de son en efectos de luz rítmica, popular nas discotecas dos anos 70).

Bibliografía editar

  • Thomas Wilfred's Clavilux. [Borgo Press, 2006]
  • Michael Betancourt, Mary Hallock-Greenewalt: The Complete Patents. [Wildside Press, 2005]
  • Michael Betancourt, Visual Music Instrument Patents Volume 1. [Borgo Press, 2004]
  • Kenneth Peacock, "Instruments to Perform Color-Music: Two Centuries of Technological Exploration." [Leonardo, Vol. 21, No.4, 1988, pp. 397–406]
  • Tonino Tornitore, "Giuseppe Arcimboldi E Il Suo Presunto Clavicembalo Oculare." [Revue des Etudes Italiennes, Vol. 31, No. 1–4, 1985, pp. 58–77]
  • Austin B. Caswell, The Pythagoreanism of Arcimboldo. [The Journal of Aesthetics and Art Criticism, Vol. 39, No. 2, Winter 1980, pp. 155–161]
  • Gregorio Comanini, "Il Figino, overo del fine della pittura" [Trattati D'Arte Del Cinquecento: Fra Manerismo E Controrifroma, Volume Terzo Giuseppe Laterza & Figli, 1962, pp. 238–379]
  • Klein, Adrian Bernard, 'Coloured Light An Art Medium' 3rd ed. The Technical Press, London, 1937
  • Ox, Jack, & Britton, Dave. (2000). The 21st Century Virtual Reality Color Organ. IEEE MultiMedia, Journal of IEEE Computer Society, 7(3), pp. 2–5.
  • Ox, Jack. (2002). The Color Organ and Collaboration. In L. Candy & E. A. Edmonds (Eds.), Explorations in Art and Technology (pp. 211–218, 302). London, UK: Springer.
  • Ox, Jack. (2005). Gridjam. Paper presentado na Creativity and Cognition 2005, London, UK.

Ligazóns externas editar