Élie Cartan
Élie Joseph Cartan, nado en Dolomieu (Savoia) o 9 de abril 1869 e finado en París o 6 de maio 1951 foi un matemático francés, que levou a cabo traballos fundamentais na teoría de grupos de Lie e os seus usos xeométricos.
Traxectoria editar
Estudou no Lycée Janson de Sailly de París e na Escola Normal Superior de París en 1888. Despois do seu doutoramento en 1894, traballou en Montpellier e Lión, facéndose profesor en Nancy en 1903. Obtivo un posto en París en 1909, e pasou a ser profesor en 1912.
Na súa propia opinión, o tema principal dos seus traballos (186 publicados durante o período 1893-1947) foi a teoría de grupos de Lie. Comezou traballando sobre o material fundacional das álxebras de Lie simples complexas, ordenando o traballo previo de Friedrich Engel e Wilhelm Killing. Isto deu como resultado a clasificación definitiva, coa identificación do catro familias principais e do cinco casos excepcionais. Tamén introduciu o concepto de grupo alxébrico, que non sería desenvolvido seriamente antes de 1950.
Definiu a noción xeral de forma diferencial antisimétrica, do xeito no que se emprega actualmente; o seu enfoque dos grupos de Lie coas ecuacións de Maurer-Cartan requiría 2-formas para a súa determinación. Naquela época, o que se deu en chamar sistemas de Pfaff (é dicir, ecuacións diferenciais de primeira orde dadas como 1-formas) eran de uso xeral; por medio da introdución das variables novas para as derivadas, e formas adicionais, puido chegarse a unha formulación moi xeral dos sistemas de EDP. Cartan agregou a derivada exterior, como operación enteiramente xeométrica e independente das coordenadas, o que conduce naturalmente á necesidade de discutir p-formas, de grao xeral p. Cartan recoñeceu a influencia nel da teoría xeral de Riquier de EDP.
Con estes fundamentos (grupos de Lie e formas diferenciais) produciu un gran corpus de traballo, e tamén algunhas técnicas xerais, como o marco móbil, que quedaron incorporadas gradualmente na corrente principal das matemáticas.
Retirouse en 1942 e morreu en 1951, aos 82 anos de idade. Foi pai do matemático Henri Cartan e do físico Louis Cartan.
Travaux (Traballos) editar
No Travaux, analiza o seu traballo en 15 áreas. Empregando terminoloxía moderna son:
- os grupos de Lie
- as representacións de grupos de Lie
- os números hipercomplexos, as álxebras de división
- os sistemas de EDPs, teorema de Cartan-Kähler
- teoría de equivalencia
- os conxuntos integrables, teoría da prolongación e dos sistemas en involución
- os grupos e pseudogrupos infinito-dimensionais
- a xeometría diferencial e os marcos móbiles
- espazos xeneralizados con grupos de estrutura e conexión, conexión de Cartan, holonomía, tensor de Weyl
- xeometría e topoloxía dos grupos de Lie
- xeometría de Riemann
- os espazos simétricos
- a topoloxía de grupos compactos e os seus espazos homoxéneos
- invariantes integrais e mecánica clásica
- relatividade, os espinores
Honras editar
- O cráter lunar Cartan leva este nome na súa honra.
Véxase tamén editar
Outros artigos editar
Ligazóns externas editar
- M.A. Akivis & B.A. Rosenfeld (1993) Élie Cartan (1869–1951), traducido do orixinal ruso por V.V. Goldberg, American Mathematical Society ISBN 0-8218-4587-X .
- Shiing-Shen Chern e Claude Chevalley (1951) Élie Cartan and his mathematical work, Bulletin of the American Mathematical Society 58: 217–250.