|
En esta hora solemne, en nombre del pueblo y del parlamento, el gobierno que presido asume todas las facultades del poder en Cataluña, proclama el Estado Catalán de la República Federal Española, y al establecer y fortificar la relación con los dirigentes de la protesta general contra el fascismo, les invita a establecer en Cataluña el gobierno provisional de la República, que hallará en nuestro pueblo catalán el más generoso impulso de fraternidad en el común anhelo de edificar una República Federal libre y magnífica.}}
Este feito motiva a intervención do Exército, mandado polo xeneral [[Domingo Batet]] (xefe da guarnición militar de Barcelona), que axiña domina a situación despois dalgunhas loitas e o cañoneo da cidade, nas que morren unhas 46 persoas (8 soldados e 38 civís), a detención de Companys e a fuxida de Josep Dencás (''conseller de Governació'') despois de ver todo perdido, que marcha a Francia. A autonomía catalá foi suspendida polo Goberno e a Generalitat de Cataluña foi substituída por un ''Consell de la Generalitat'' designado polo Goberno, nomeando a [[Manuel Portela Valladares]] gobernador xeral de Cataluña. A lei de Cultivos foi anulada. O President da Generalitat e os seus seguidores foron detidos e procesados. O consello de guerra ditou pena de morte contra dous militares rebeldes e condenou a Companys a 30 anos de reclusión por “rebelión"rebelión militar”militar".Tamén foi detido [[Manuel Azaña]], que se encontraba casualmente en Barcelona para asistir ós funerais do que fora ministro do seu gabinete [[Jaume Carner]], sendo enviado ó buque-prisión ''Sánchez Barcáiztegui''.
===A Revolución de Asturias===
En [[Asturias]] a CNT mantiña unha postura máis proclive á formación de alianzas obreiras que noutras zonas de España. Deste xeito adheriuse na ''[[Alianza Obrera]]'' na que estaban a [[Federación Socialista Asturiana]], a [[Unión General de Trabajadores]] e a [[Confederación Regional del Trabajo]]. Á alianza dirixida polo socialista [[Ramón González Peña]], fóronse engadindo ós poucos outros partidos como o [[Bloc Obrer i Camperol]], [[Izquierda Comunista]] e en setembro o [[Partido Comunista de España|PCE]]. A consigna da alianza era ''[[Uníos Hermanos Proletarios]]''.
Os mineiros e traballadores dispuñan de armas e dinamita, e a revolución estaba ben organizada. Ademais creáransecreáronse escadrasescuadras paramilitares de combate, levadas a caboformadas polas Xuventudes Socialistas e grupos anarquistas.
A insurrección comeza na noite do 5 ó 6, cando varios milesmilleiros de sindicalistas ocupan os postos da Garda Civil, controlan [[Avilés]] e [[Xixón]], apodéranse da fábrica de cañónscanóns de Trubia e La Vega e chegan a ocupar [[Oviedo]], defendida por unha guarnición de mil homes, que toman mediante a loita nas rúas. Os revolucionarios implementaroncrearon unha comuna, eliminaronsubstituíron a moeda por vales asinados polos comités, confiscaron edificios, requisaron vehículos, e abasteceron as cidades sitiadas..asediadas. Os máis radicais exerceron a violencia contra o clero e as clases altas, resultando mortas 34 persoas<ref>''República y guerra civil''. Julián Casanova. Páx. 131</ref>.
Dende o goberno considerouse a revolta como unha guerra civil. O ministro de guerra recurriurecurreu a [[Francisco Franco]] para afogar a revolta, en detrimento de [[Carlos Masquelet]], xefe do Estado Maior Central. O xeneral [[Eduardo López Ochoa]] saíu de Lugo cunha expedición de preto de 400 soldados e o día 7 chegou o buque ''Libertad'', para disparar cos seus canóns contra os revolucionarios, mentres se bombardeaban as concas mineiras e Oviedo dende oscos avións do exército. O 10 de outubro chegan a Xixón dúas bandeiras (seccións) da [[Lexión española]] e outras dúas de tabores de Regulares (compostos por marroquís mercenarios, ó mando do xeneral [[Juan Yagüe]]), que comezaron a avanzar cara Oviedo. Ante o avance das tropas, González Peña ordenou o repreguerepregamento cara asás montañas, aínda que non foi obedecido por grupos de mineiros que mantiveron liortas entre o 14 e o 17. Daquela, López Ochoa tiña xa á súa disposición 15.000 soldados e 3.000 gardas civís, sumadas ás tropas do xeneral Yagüe. Así, tralo fracaso do intento revolucionario, o novo presidente do Comité revolucionario [[Belarmino Tomás]], negociou o día 18 con López Ochoa a rendición, a cambio de que os "morosmouros" non entraran nosnas pobospoboacións. Porén, dende o día 10 os mercenarios e os lexionarios xa entraran nos pobos levando a portocabo actos de rouboroubos, asasinatos, torturas, e violacións, acompañados con frecuencia de execucións.
Unha vez demantelada a comuna asturiana, as forzas militares emprenderon unha durísima represión, na que sobresaen nomes coma o do Garda Civil Lisardo Doval<ref>''República y guerra civil''. Julián Casanova. Páxina 132.</ref><ref>''La guerra civil española''. Antony Beevor. Páx. 46.</ref>. O xornalista [[Luis de Sirval]], que investigara as torturas e execucións foi tamén asasinado. Oficialmente ditáronse 20 penas de morte, das que se executaron dous. Os cárceres enchéronse con milleiros de presos. A revolución en Asturias duraradurou 15 días, e custou a vida a unhas 1.100 persoas e 300 soldados e gardas civís, provocando 2.000 feridos. O goberno ordenou substituír as alcaldías dirixidas por republicanos e socialistas de esquerdas por xestoras da súa confianza (máis de 200 concellos víronse afectados). Despois de outubro de 1934 tanto socialistas como anarquistas abandoaron o camiño insurreccional, mentres a dereita aprendeu que podía contar co exército, a ”columna"columna vertebral da patria”patria", como o definiu [[José Calvo Sotelo]] por eses días. O goberno, ante a derrota dos seus adversarios, saíu fortalecido, sen embargo a [[CEDA]] quería máis poder no goberno. Ante esta situación, e despois de que Alcalá Zamora indultara a Ramón González Peña (indulto ó que a CEDA opúñase), Lerroux tivo que formar un novo goberno no que a CEDA acadoutivo 5 ministros, entre eles Gil Robles, na carteira de Guerra.
Durante a revolución de 1934 a cidade de Oviedo quedou asolada en boa parte, ó resultar incendiados, entre outros edificios, o da Universidade, ou o teatro Campoamor. Tamén foi dinamitada a Cámara Santa na [[Catedral de Oviedo|Catedral]].
En [[La Felguera]], e no barrio de El Llano de Xixón chegaron a darse breves experiencias de comunismo libertario:
|
