|
'''Soutelo''' é un barrio da parroquia de Goián, no concello de [[Tomiño]]. Pertenceu á extinta parroquia de Tollo, anexionada en 1760.
Linda ó norte coa parroquia de [[Figueiró, Tomiño]], e o desaparecído barrio do Espiritusanto, ó sur con Tollo, e A Gándara, ó leste coa Centinela, Goián, (aihai outro barrio na parroquia de Figueiró, chamado centinela), e ó oeste coa [[serra de Argallo]] e polo fío dela con Loureza, de [[Oia]].
Ó norte deste lugar está o citado barrio do Espiritusanto, onde se sitúa a anterga casa da familia Vaqueiro Pomares. A carón dela está a capela adicada ó Espíritu Santo, representado por unha pomba. Nela celébrase o primeiro domingo de maio unha romaría na que vai moita xente xantar de campo despois da misa.
Desa família era o médico Severiano Vaquero, con praza na parroquia de [[Forcadela, Tomiño|Forcadela]], e inspector municipal de sanidade, e o seu irmanirmán Carlos, enxeñeiro de camiños, nados antes de 1850. Este señor era coñecido polos alcumes do "Señorito" ou ó "Americano" cando no seculo XIX saiu a subatasubasta polo estado o forte de San Lourenzo foille adxudicado por ser o mellor postor, e o enfermar renunciou a súa propiedade saídosaíndo outra vez a subasta no ano seguinte, oó lado quedouse cunha propiedade chamada o "Americano" e no Miño o norte da atalaia existe unha illa chamada "Americana ou illa do Vaqueiro) tamen da súa propiedade, así coma outra a monte na parroquia de Figueiró coñecida pola tomada do "Señorito". estesEstes topónimos existen hoxe en día.
Posiblemente o nome deriva de "Souto pequeno", pero nalgúns documentos e mapas do lugar aparece co nome de Lordelo. En dito souto tivo o seu asentamento un castro do que aínda quedan restos, e ó seu redor formouse o barrio.
Segundo os vellos do lugar, houbo alí asentada unha comunidade de frailes, tendo asnas súas dependencias despacho de carne ós veciños. Estes frailes desde unha fonte que había na regueira do Ti Fruitos na serra Argallo fixeron unha canle para levar a auga ata o lugar coñecido como a casa do CholrroCholro, no lugar da "Aldéa"(o nome da casa seguramente lle venvén do cholrrocholro da auga), onde caía dunha calexa de lousa nunha pequena présa na beira do camiño fronte de dita casa. Esta auga era usada para beber e regaren as súas terras. A canle pasaba por varias propiedades (eidos), e seus donos non tiñan dereito a usala, continuando hoxe en día con tal uso e costume.
Preto do lugar hai unha fonte chamada do Frade, indo moita xente buscar auga a ela, pois din que é mediciñalmedicinal é boa para oso [[ril]]es- (nunNun documento do [[mosteiro de Oia]] disedice ''que esta auga pesaba menos uns grans de trigo por litro cacá do cholrrocholro''.
Por estes dous barrios cruzaba o camiño real que de [[Vigo]] ía caracára os fortes de Goián e [[A Guarda]]. Nun documento de aforo de [[1736]], Benito Pereira de Castro, coronel membro do Ábito(sic) de Cristo e gobernador de [[Valença do Minho]], dono da casa e vínculo de Lamamá en [[Estás, (Tomiño|Estás]], aforaba a un veciño do barrio a súa propiedade, chamada os Couchiños, tendo que ir pagar a renda antes do San Miguel á súa casa de Estás. Na discripcióndescrición dos lindelindes di: ''polo vendaval con camiño real''.
{{Lp Goián}}
|
