Vilariño Frío, Montederramo: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
XoseBot (conversa | contribucións)
m adicar->dedicar
Liña 1:
'''Santa María de Vilariño Frío''' é unha das 13 parroquias do concello [[provincia de Ourense|ourensán]] de [[Montederramo]], situada na [[comarca da Terra de Caldelas|Terra de Caldelas]].
{{Atención}}
'''Vilariño Frío''', pertencente á [[comarca da Terra de Caldelas]], é unha das trece [[parroquias]] do concello de [[Montederramo]] ([[Ourense]]). '''Santa María de Vilariño Frío''' está composta polas seguintes entidades de poboación: '''Vilariño Grande''' (20 veciños), onde se sitúa a igrexa parroquial e cruza a estrada da Ribeira ou estrada a Parada do Sil; '''O Mesón''' (18 veciños), antigamente chamado ''A Casa Nova'' e situada na estrada que une Ourense con [[Pobra de Trives]], antiga N-120 e hoxe C-536; '''Vilariño Pequeno''' (6 veciños) situado no antigo camiño de Vilariño Frío a Pradomao; '''As Poulas''' (1 veciño) e '''O Agro''' (4 veciños), ámbolos dous na estrada que desde O Mesón vai ó encoro de Leboreiro, encoro de Edrada e ós pobos de Pradomao e Forcas.
 
'''Vilariño Frío''', pertencente á [[comarca da Terra de Caldelas]], é unha das trece [[parroquias]] do concello de [[Montederramo]] ([[Ourense]]). '''Santa María de Vilariño Frío''' está composta polasTen seguintes5 entidades de poboación: '''Vilariño Grande''' (20 veciñoshabitantes), onde se sitúa a igrexa parroquial e cruza a estrada da Ribeira ou estrada a Parada do Sil;. '''O Mesón''' (18 veciñoshabitantes), antigamente chamado ''A Casa Nova'' e, situadasitúase na estrada [[C-536]] (antiga [[N-120]]) que une Ourense con [[Pobra de Trives]],. antiga N-120 e hoxe C-536; '''Vilariño Pequeno''' (6 veciñoshabitantes) situado no antigo camiño de Vilariño Frío a Pradomao; '''As Poulas''' (1 veciño) e '''O Agro''' (4 veciños), ámbolos dous na estrada que desde O Mesón vai ó encoro de Leboreiro, encoro de Edrada e ós poboslugares de Pradomao e Forcas.
Na zona montañosa da cara norte da Serra de San Mamede, o seu territorio sitúase a unha altitude media superior aos 800 metros, entre os 860 m. dos Montes de Ibil, os 888 m. dos Montes da Esperela (no Concello de Parada do Sil), os 911 m. do Monte do Brozo, os 909 do Monte da Penalonga, os 948 do Alto da Tabenxa e os 920 m. do Alto do Outeiro.
 
Na zona montañosa da cara norte da Serra[[serra de San Mamede]], o seu territorio sitúase a unha altitude media superior aos 800 metros, entre os 860 m. dos Montes[[montes de Ibil]], os 888 m. dos Montes[[montes da Esperela]] (no Concelloconcello de [[Parada do Sil]]), os 911 m. do Monte[[monte do Brozo]], os 909 do Monte[[monte da Penalonga]], os 948 do Alto[[alto da Tabenxa]] e os 920 m. do Alto[[alto do Outeiro]].
Ocupa unha extensión aproximada dunhas 3.265 ha., coincidente exactamente co territorio que a mediados do século XVIII constituía o '''coto de Sta. María de Vilariño Frío''' (33 veciños), dependente de D. [[Pedro Manuel de Billar y Toubes]], rexedor de Ourense, situado entre os seguintes puntos: a marxe esquerda do [[río Mao]] (desde a altura do pobo da Retorta ata a unión do río Mao (o medieval ''rivulum Humano'' ou ''Omano Maior'') co [[río de Hedrada]] (o medieval ''rivulum Humano'' ou ''Omano Minore''), a altura do lugar de Praducelos); a marxe dereita do encoro de Hedrada (desde a ponte de Hedrada ata a súa unión co río Mao, a altura de Praducelos); a marxe dereita do regato do Brozo, monte do Brozo, Monte da Penalonga e Monte Salgueiros, e ao sur da Tabenxa e do Oural.
 
Ocupa unha extensión aproximada dunhasduns 3.265,2 ha.km², coincidenteocupando exactamente coo territorio que a mediados do século XVIII constituía o '''coto de Sta.Santa María de Vilariño Frío''' (33 veciños), dependente de D. [[Pedro Manuel de Billar y Toubes]], rexedor de Ourense, situado entre os seguintes puntos: a marxe esquerda do [[río Mao]] (desde a altura do pobolugar da Retorta ata a unión do río Mao (o medieval ''rivulum Humano'' ou ''Omano Maior'') co [[río de Hedrada]] (o medieval ''rivulum Humano'' ou ''Omano Minore''), aá altura do lugar de Praducelos); a marxe dereita do encoro de Hedrada (desde a ponte de Hedrada ata a súa unión co río Mao, a altura de Praducelos); a marxe dereita do regato do Brozo, monte do Brozo, Montemonte da Penalonga e Montemonte Salgueiros, e ao sur da Tabenxa e do Oural.
A parroquia de Vilariño Frío linda ó Oeste coa parroquia de ''San Xoán de Seoane Vello'' (da que a separa o río Mao), ao Norte e Norleste linda coas parroquia de ''San Xoán de Pradomao'' e ''Santiago de Hedrada'', pertencentes ao Concello de [[Parada de Sil]] e das que a separa o río de Hedrada, ao Oeste linda coa parroquia de ''As Chas (San Xoán)'' e co Concello de Maceda, e ao Sur linda coa parroquia de ''San Xoán de Covas'' e cos pobos de ''Cadaval'' e ''Vigueira de Abaixo'' -o medieval ''Begeira''-, pertencentes á parroquia de ''Santa María de Nogueira'', tamén do concello de Montederramo.
 
A parroquia de Vilariño Frío linda ó Oesteoeste coa parroquia de ''San[[Seoane Xoán deVello, Montederramo|Seoane Vello'']] (da que a separa o río Mao),. aoÓ Nortenorte e Norleste lindanorleste coas parroquiaparroquias de ''San[[Pradomao, XoánParada de Sil|Pradomao'']] e ''Santiago[[Hedrada, Parada de Sil|Hedrada'',]] pertencentes(as aodúas Concellodo concello de [[Parada de Sil]] e), das que a separa o río de Hedrada,. aoÓ Oesteoeste linda coa parroquia de ''[[As ChasChás, (SanMontederramo|As Xoán)''Chás]] e co Concelloconcello de [[Maceda,]]. e aoÓ Sur linda coa parroquia de ''San Xoán de[[Covas, Montederramo|Covas'']] e cos poboslugares de ''Cadaval'' e ''Vigueira de Abaixo'' -o medieval ''Begeira''-, pertencentes á parroquia de ''Santa María de [[Nogueira'', tamén do concello de Montederramo|Nogueira]].
Aínda que historicamente situouse por Vilariño Frío o paso da '''Vía Nova''' do itinerario de Antonino, ou ''Vía romana XVIII'', que unía Braga con Astorga, os últimos estudos feitos por S. Alvarado, J. C. Ribas e Tomas Vega (véxase: “''La Vía Romana XVIII (Vía Nova). Revisión de su trazado y mensuración. II: de los Limici a los Cigurri''”. Boletín Auriense, Ourense, 2000) afirman que esta discorría pola marxe sur de seu territorio, seguindo a liña este-oeste de Nogueira, Vigueira de Abaixo, Cadaval, Covas e A Palela en dirección ao Camiño da Xe (situado un pouco por encima de Xinzo da Costa, no concello de Maceda.
 
Aínda que historicamente situouse por Vilariño Frío o paso da '''[[Vía Nova''']] do [[itinerario de Antonino,]] ou(a ''Víavía romana XVIII'', que unía [[Braga]] con [[Astorga]]), os últimos estudos feitos por S. Alvarado, J. C. Ribas e Tomas Vega (véxase: “<ref>''La Vía Romana XVIII (Vía Nova). Revisión de su trazado y mensuración. II: de los Limici a los Cigurri''. ''Boletín Auriense'', Ourense, 2000)</ref> afirman que esta discorría pola marxe sur dedo seu territorio, seguindo a liña esteleste-oeste de Nogueira, Vigueira de Abaixo, Cadaval, Covas e A Palela en dirección ao Camiño da Xe (situado un pouco por encima de Xinzo da Costa, no concello de Maceda).
Do que non cabe dúbida é de que por Vilariño Frío pasa o medieval “'''Camiño Real da Cruz de Ferro'''” que, saíndo de O Burgo de Caldelas, vai por Pereiro, Portela, Figueiras, Pousa, Santiago da Medorra, Abeledos (da Cruz de Ferro), Folgoso, A Retorta, Vilariño Frío e segue por Bouzas e Casetas do Rodicio baixando ó val de Maceda por Tioira. Como resto máis visible do paso deste camiño por Vilariño Frío conservase, aínda en bo estado, a chamada “'''Ponte Vella'''”, que consta de tres arcos semicirculares de luces distintas e bóvedas de medio punto. Arcos constituídos por perpiaños de labra moi esmerada e sentados "a oco". A construción actual é, probablemente do século XVII polas súas características construtivas: doelas, irregularidade do trasdous, moderado ancho da calzada, tipo de sillería, alzado e planta dos taxamares e rasante alombada. Por esta ponte pasou a primeiros de novembro de 1755 (entre o 3 e 4 de novembro), e logo de sentir o terremoto de 1º de novembro dese ano de 1755 en Santa Mariña de Augas Santas (concello de Allariz), '''Frei Martín Sarmiento''' na súa viaxe de volta a Madrid, deténdose medio día en Vilariño Frío para logo seguir camiño de San Paio da Aveleda. (véxase, F. Martín sarmiento: Escritos Xeográficos. Xunta de Galicia, 1996; páx.64).
 
Do que non cabe dúbida é de que por Vilariño Frío pasa o medieval “'''Camiño Real da Cruz de Ferro'''”, que, saíndo de Odo Burgo de Caldelas, vai por Pereiro, Portela, Figueiras, Pousa, Santiago da Medorra, Abeledos (da Cruz de Ferro), Folgoso, A Retorta, Vilariño Frío e segue por Bouzas e Casetas do Rodicio baixando ó val de Maceda por Tioira. Como resto máis visible do paso deste camiño por Vilariño Frío conservase, aínda en bo estado, a chamada “'''Ponte Vella'''”, que consta de tres arcos semicirculares de luces distintas e bóvedas de medio punto. Arcos constituídos por perpiaños de labra moi esmerada e sentados "a oco". A construción actual é, probablemente do século XVII polas súas características construtivas: doelas, irregularidade do trasdous, moderado ancho da calzada, tipo de sillería, alzado e planta dos taxamares e rasante alombada. Por esta ponte pasou a[[Frei primeirosMartín deSarmiento]] novembroo de 1755 (entre odía 3 eou 4 de novembro) de 1755, e logo de sentir o terremoto dedo 1º de novembro dese ano de 1755 en Santa[[Augas Mariña deSantas, Allariz|Augas Santas]] (concello de [[Allariz]]), '''Frei Martín Sarmiento''' na súa viaxe de volta a Madrid, deténdose medio día en Vilariño Frío para logo seguir camiño de San Paio da Aveleda. (véxase, <ref>F. Martín sarmientoSarmiento: ''Escritos Xeográficos''. Xunta de Galicia, 1996; páx.64)</ref>.
Na casa chamada dos «señores de Cornoces», na actualidade propiedade de dona Maruja Rodríguez, atópase un escudo cuartelado onde represéntanse as armas da familia Reinoso [a cruz de Calatraba, no primeiro cuartel], unha das familias máis potentes e coñecidas de Ourense do século XVIII que posuían pazo en Cornoces (Parada de Amoeiro); a familia Figueroa y Calderón, anteriores posuidores do pazo de Cornoces, [folla de figueira e tres pequenos caldeiros, do segundo cuartel]; a familia Ojea [castelo e media lúa, do terceiro cuartel]e a familia Castro [seis roeles de azur, no cuarto cuartel], da que descenden os Condes de Lemos.
 
Na casa chamada dos «señores de Cornoces», na actualidade propiedade de dona Maruja Rodríguez, atópase un escudo cuartelado onde represéntansese representan as armas da familia Reinoso [a(coa cruz de Calatraba, no primeiro cuartel]), unha das familias máis potentes e coñecidas de Ourense do século XVIII que posuían pazo en [[Cornoces, (Parada deAmoeiro|Cornoces]] ([[Amoeiro]]);. aTamén están os escudos da familia Figueroa y Calderón, anteriores posuidores do pazo de Cornoces, [(con folla de figueira e tres pequenos caldeiros, do segundo cuartel];), ada familia Ojea [(castelo e media lúa, do terceiro cuartel]) e ada familia Castro [(seis roeles de azur, no cuarto cuartel]), da que descenden os [[condado de Lemos|Condes de Lemos]].
No centro do pobo, perto da dita casa de Cornoces, no lugar chamado ‹as laixas› e sobre rocha natural, atópase o chamado «Peto das Ánimas», que presenta un corpo liso formado por perpiaños ben encadrados. No corpo superior, sobre o que emerxe un pedestal de lados cóncavos para unha cruz, presenta un pequeno nicho que alberga un panal deteriorado de madeira coa escea da Virxe do Carme sobre as nubes e as ánimas apiñadas na zoa inferior.
 
No centro do pobolugar, perto da dita casa de Cornoces, no lugar chamado ‹asAs laixas›Laixas e sobre rocha natural, atópase oun chamado[[peto «Peto dasde Ánimas»ánimas]], que presenta un corpo liso formado por perpiaños ben encadrados. No corpo superior, sobre o que emerxe un pedestal de lados cóncavos para unha cruz, presenta un pequeno nicho que alberga un panal deteriorado de madeira coa escea da Virxe do Carme sobre as nubes e as ánimas apiñadas na zoa inferior.
A igrexa parroquial, dedicada a Santa María, presenta unha arquitectura neoclásica do século XVIII. No seu interior destaca o retablo maior pola súa riqueza decorativa, a ornamentación exuberante e a expresividade das imaxes. É un claro exemplo do Barroco galego. O mesmo os dous retablos laterais: Cristo crucificado (á esquerda) e a Virxe Inmaculada (dereita) enmarcados en arcos neoclásicos. Foi de presentación laical da casa de Tor ata o ano 1957, no que o Bispo de Ourense, don Angel Temiño Saiz (1953-1987) fixo unha nova regulamentación do dereito do padroado na Diócese debido ao excesivo número de parroquias de presentación laical.
 
A igrexa parroquial, dedicada a Santa María, presenta unha arquitectura [[neoclasicismo|neoclásica]] do século XVIII. No seu interior destaca o retablo maior pola súa riqueza decorativa, a ornamentación exuberante e a expresividade das imaxes. É un claro exemplo do Barroco[[barroco]] galego. O mesmo os dous retablos laterais: Cristo crucificado (á esquerda) e a Virxe Inmaculada (dereita) enmarcados en arcos neoclásicos. Foi de presentación laical da casa de Tor ata o ano 1957, no que o Bispo de Ourense, don Angel[[Ángel Temiño Saiz]] (1953-1987) fixo unha nova regulamentación do dereito do padroado na Diócese debido ao excesivo número de parroquias de presentación laical.
 
==Referencias==
{{referencias}}
 
{{Montederramo}}
 
[[Categoría:Montederramo]]
[[Categoría:Artigos sen imaxes]]