Filosofía transcendental: Diferenzas entre revisións

A expresión “filosofía transcendental” usouna por primeira vez o [[Filosofía |filósofo]] alemán [[Immanuel Kant |Manuel Kant]] (1724-1804) para definir a parte da [[metafísica]] especulativa que “considera só o [[entendemento]], e a [[razón]] mesma, nun [[sistema]] de todos os conceptos e principios referidos en xeral a obxectos, sen supoñer obxectos que se dean” (cf. “Arquitectónica da razón pura” en ''Crítica da razón pura''). Así mesmo, tamén empregou o predicado “transcendental” para referirse ó modo de coñecemento propio deste proxecto filosófico: “Chamo transcendental a todo coñecemento que se ocupa en xeral non tanto de obxectos, como do noso modo de coñecer obxectos, en tanto que sexa posible a priori” (cf. “Introducción”, VII en ''Crítica da razón pura''). En consecuencia, o sistema de todos os conceptos obtidos con este método sería a filosofía transcendental. Tales conceptos son “conceptos a priori”, é dicir, anteriores á experiencia e condición de posibilidade dela. Deste xeito Kant apartábase do significado [[Escolástica|escolástico]] do predicado “transcendental”. Os filósofos medievais usaban o termo “transcendental” para designar a universalidade do [[ente]] e das propiedades que lle conveñen en tanto que ente (unum, verum, bonum). Trátaríase dunha universalidade da máxima amplitude que, polo tanto, excedería a universalidade limitada das especies e os xéneros (por exemplo. “ser humano”, “animal”, etc.). “Trans” significa, precisamente, “alén de”, neste caso alén da universalidade dos xéneros e especies ou de calquera outra determinación particular dos entes. Así, ''unidade'', ''verdade'' e ''bondade'' serían predicables de todos os entes e [[Título de ligazón]]non só dunha parte deles. Fronte a esta concepción realista dos transcendentais Kant, en cambio, pensa que non designan propiedades dos entes senón do modo en que pensamos ou coñecemos os entes dunha experiencia posible. Os transcendentais kantianos, en consecuencia, non son propiedades das cousas senón conceptos que regulan a maneira en que coñecemos as cousas.

Desde entón a palabra “transcendental” aparece case sempre ligada a á [[Teoría do coñecemento]], aínda que non unicamente, significando en xeral “condición de posibilidade de algo”. Con este sentido xeral aparecerá en [[Johann Gottlieb Fichte | Fichte]], que denomina “idealismo transcendental” ó seu sistema filosófico e, tamén, na expresión “fenomenoloxía“[[fenomenoloxía]] transcendental” empregada por [[Edmund Husserl|Husserl]]. Para este último é transcendental o [[método]] filosófico polo cal a conciencia, nun acto reflexivo, é capaz de volverse sobre si mesma. Deste xeito, a filosofía convertese nunha ciencia da conciencia. A conciencia actuaría como condición de posibilidade de todos os coñecementos (Conciencia transcendental). Tamén o filósofo [[Karl Otto Apel|K. O. Apel]] fixo uso da expresión “pragmática“[[pragmática]] transcendental” para denominar o proxecto filosófico de fundamentación reflexiva do feito da comunicación e da argumentación, que consistiría en explicitar as condicións de posibilidade destas, é dicir, as condicións que ten que aceptar [[a priori]] todo individuo que pretenda comunicar ou argumentar algo.