Categoría:Música electrónica: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición
Desfíxose a edición 781008 de Paninaro (disc.)
Liña 1:
[[Categoría:Música]]
A música electrónica é un termo que se refire á música que usa instrumentos musicais electrónicos ou tecnoloxía musical electrónica como o aspecto central do son da música. Historicamente considerábase música electrónica a toda música creada co uso de instrumentos electrónicos musicais ou elaborada mediante procesos electrónicos, pero actualmente esa distinción non ten senso xa que case toda a música gravada hoxe e a maioría das actuacións musicais en directo depende da electrónica. Calquera son xerado por medio dunha sinal eléctrica (como unha guitarra eléctrica, e incluso os micrófonos, amplificadores e altofalantes) podería ser correctamente chamado electrónico, pero o uso habitual das súas técnicas de creación en todos os tipos de música restrinxiu o termo “música electrónica” exclusivamente para a música xerada por máquinas electrónicas concibidas para crear sons (sintetizadores, samplers ou mostreadores, computadoras e máquinas de ritmo –beatboxes, etc), todos eles de natureza analóxica ou dixital. Así hoxe en día o termo “música electrónica” refírese a música que usa a electrónica como a parte máis importante da obra, o punto central, e non ó resto de música que se ben ten elementos electrónicos estes non son o elemento central da obra.
 
Tamén se lle pode chamar música electrónica á música creada con microcomputadoras, debido a que existe software que dixitaliza, manipula e procesa os sons, en contraposición ós sintetizadores analóxicos que usan hardware electrónico para manipular as sinais sonoras. Recentemente comezouse a usar sintetizadores de software que foron deseñados especificamente para “emular” o son dos instrumentos analóxicos e dixitais máis valorados.
 
A música electrónica contemporánea refírese tanto os xéneros de música culta (música clásica electrónica, a música experimental, a musique concrète) coma a xéneros de música pop, incluíndo diferentes estilos de música dance como techno, house, trance, electro, breakbeat, drum and bass, synth pop, etc.
 
Pódese facer unha distinción entre os instrumentos que producen o son mediante medios electromecánicos e os que o producen usando compoñentes electrónicos. Exemplo dos primeriros son o telharmonium, Hammond organ , e a guitarra eléctrica mientras que os segundos serían o Theremin, o sintentizador ou o ordenador.[5]
Historia
Finais do século XIX a principios do século XX
Antes do nacemento da música electrónica había un crecente desexo dos compositores de usar as tecnoloxías que ían xurdindo con fins musicais. Foron ceados varios instrumentos que empregaban deseños electromecánicos e facilitaron o camiño para o posterior afloramento dos instrumentos electrónicos. Un instrumento electromecánico chamado Teleharmonium foi desenrolado por Thaddeus Cahill entre os anos 1898-1912. Non obstante, o enorme tamaño do aparello dificultou o seu uso extensivo. O primeiro instrumento electrónico que se acostuma a considerar como tal é o Theremin, inventado por Leon Theremin entre 1919 e 1920. Outro instrumento electrónico dos primeiros foi o Ondes Martenot, o cal foi usado na Turangalîla-Symphonie de Olivier Messiaen e noutras obras do mesmo compositor. Outros compositores, sobre todo franceses como Andre Jolivet , tamén traballaron con el.
Os anos da postguerra: A década dos 40 e dos 50.
O cinta magnética fora desenrolada en Alemania durante os comezos dos anos 30. O primeiro dos instrumentos baseados nesa nova tecnoloxía foi chamado Magnetophon. Pronto comezaron a usalo os compositores para unha nova técnica de composición que se chamou musique concrète. Esta técnica consistía na edición conxunta de fragmentos gravados de sons naturais e artificiais.
A finais dos cincuenta, o trombonistas Paul Tañen e o inventor amateur Bob Whitsell fixeran o electroteremín, un instrumento que imitaba o o timbre do Theremin (instrumento extraordinariamente difícil de tocar, xa que non usaba un teclado para xerar os tons) pero cun mecanismo de control máis sinxelo de usar. Tanner tocou o seu instrumento en varias bandas sonoras para cine e televisión en nun LP chamado Music from Outer Space (música do espazo exterior). Tamén tocou tres temas no disco Good Vibrations de The Beach Boys (1966).
 
As primeiras pezas de musique concrète foron compostas por Pierre Schaeffer, quen mais tarde traballaría conxuntamente con Pierre Henry. Karlheinz Stockhausen traballou no estudio de Schaeffer en 1952 e logo durante varios anos nos estudios WDR de Colonia para Electronic Music, en dúas ocasións combinando sons xerados electronicamente con sons de orquestra convencional -en Mixtur (1964) e Hymnen, dritte Region mit Orchester (1967)-. Karlheinz Stockhausen afirmou que a audiencia lle dixera que a súa música electrónica lles dera unha experiencia de “espazo exterior”, sensacións de voo, ou de estar nun fantástico mundo de ensoño. Recentemente Karlheinz Stockhausen comezou a producir música electrónica no seu propio estudio en Kürten, sendo o seu último traballo Cosmic Pulses (2007).
 
A primeira música electrónica para magnetofón composta en América foi feita por Louis and Bebe Barron in 1950. Dous novos instrumentos electrónicos apareceron en 1957. Eran máis fáciles de usar que o Theremin e o Ondes Martenot que non podían ser tocados en tempo real. O primeiro destes instrumentos foi un ordenador cando Max Mathews usou un programa chamado Music 1, sendo os últimos en usalo Edgard Varèse, e Iannis Xenakis. O outro instrumento electrónico que apareceu ese ano foi o primeiro sintetizador electrónico. Co nome de RCA Mark II Sound Synthesizer, usaba osciladores de tubos catódicos e incorporaba o primeiro sequenciador musical electrónico. Foi deseñado por RCA e instalado no Columbia-Princeton Electronic Music Center, onde permane ata hoxe.
 
En 1957, MUSIC, un dos primeiros programas de ordenador para tocar música electrónica, foi creado por Max Mathews nos Bell Laboratories.
 
O Columbia-Princeton Electronic Music Center, agora coñecido como Computer Music Center, é o centro de investigación de música electrónica máis vello dos Estados Unidos. Foi fundado en 1958 por Vladimir Ussachevsky e Otto Luening que viñan traballando ca manipulación das cintas magnéticas dende comezos dos anos 50. Construíuse un estudio alí ca axuda do enxeñeiro Peter Mauzey e converteuse no centro de produción de música electrónica dos Estados Unidos ata arredor de 1980.
 
Robert Moog desenrolou osciladores controlados por tensión e envolventes acústicos que máis adiante foron usados como o corazón do sintetizador Moog .
Década dos 60 ata finais da década dos 70
Unha das primeiras manifestacións públicas importantes de música de ordenador foi unha emisión pregravada no programa Monitor da cadea de radio NBC o 10 de febreiro de 1962. En 1961 LaFarr Stuart programou o ordenador CYCLONE (un descendente descendente do Illiac) para tocar sons sinxelos e recoñecibles a través dun altofalante amplificado que fora unido ó sistema para fins de diagnóstico. Unha entrevista co señor Stuart acompañaba a súa música de ordenador.
 
Debido a complexidade de compoñer con sintetizadores ou ordenadores, a maioría dos compositores continuaron explorando sons electrónicos usando a musique concrète ata incluso na década dos 60. Pero a musique concrète era limitada e uns poucos compositores buscaron unha tecnoloxía mellor para avanzar. Esta procura conduciu a tres equipos independentes a desenvolver os tres primeiros sintetizadores electrónicos tocables: Buchla, Moog e Synket.
O primeiro deses sintetizadores en aparecer foi o Buchla, en 1963, que foi froito do esforzo encabezado polo compositor de músique contrete Morton Subotnick. En 1962, traballando cunha beca da Rockefeller Foundation, Morton Subotnick e o seu socio Ramon Sender contrataron ó enxeñeiro eléctrico Don Buchla para construír unha "caixa negra" para compoñer do que xurdiu o Buchla.
Outro sintetizador tocable, o primeiro en usar un teclado tipo piano, foi ida orixinal de Robert Moog. En 1964, el invitou ó compositor Herb Deutsch a visitar o seu estudio en Trumansburg. Robert Moog había coñecido a Deutsch o ano anterior e, escoitando a súa música, decidiu seguir a suxerencia do compositor de construír módulos de música electrónica. Cando Deutsch chegou para a visita, Robert Moog xa creara prototipos de osciladores controlados por tensión de dous voltios. Deutsch probou os aparellos durante uns días; Robert Moog atopou os experimentos de Deuttch tan interesantes musicalmente que de seguido construíu un VCF (voltage-controlled filter). Robert Moog foi invitado en setembro dese ano á Convención da Audio Engineering Society en Nova York, onde presentou un documento titulado “Electronic Music Modules" e vendeu o seus primeiros módulos de sintetizador ó coreógrafo Alwin Nikolais. Ó final da convención, Robert Moog xa entrara no negocio dos sintetizadores.
Tamén en 1964, Paul Ketoff, un enxeñeiro de son da RCA italiana en Roma, achegouse a William O. Smith, que había encabezado o estudio de música electrónica no centro da American Academy, ca intención de construír un pequeno sintetizador tocable para o estudio da academia. Smith asesorouse con Otto Luening, John Eaton, e outros compositores que eran residentes na academia daquelas. Smith aceptou a proposta de Ketoff, e Ketoff entregou o seu sintetizador Synket a principios de 1965.
 
Aínda que a música electrónica comezou no mundo da música clásica, nuns poucos anos foi adoptada pola cultura pop con diferentes graos de entusiasmo. Unha das primeiras sintonías electrónicas para a televisión foi o tema musical para Doctor Who en 1963. Foi creado no BBC Radiophonic Workshop (unidade de efectos especiais de son da BBC-), por Ron Grainer e Delia Derbyshire.
 
A finais da década dos 60, Wendy Carlos popularizou a primeira música de sintetizador con dous notables álbums Switched-On Bach e The Well-Tempered Synthesizer, que tomaban pezas da música clásica barroca e as reproducían nos sintetizadores Moog. O Moog xeraba unha única nota cada vez, así que para producir unha peza mixta, tal como ficho Carlos, fixeron falla moitas horas de traballo no estudio. As primeiras máquinas era moi inestables e saíanse de ton facilmente. A pesar de todo, algúns músicos, en especial Keith Emerson de Emerson Lake and Palmer seguiron traballando con elas. O theremin, un instrumento extremadamente difícil de tocar chegou a ser usado incluso na música pop. Estaba tamén o Mellotron que aparece no Strawberry Fields Forever dos Beatles. E o pedal de ton de volume foi usado como instrumento de base en Yes It Is. Fifty Foot Hose usou un sintetizador de guitarra caseiro, cimbais e baixos eléctricos, así como outras transformacións de magnetofoón no seu álbum de 1967 Cauldron.
 
A medida que se desenrolou a tecnoloxía, os sintetizadores volvéronse máis baratos, robustos e portátiles e foron adoptados por moitas bandas de rock. Exemplos dos primeiros grupos que adoptaron sintetizadores foron The United States of America, The Silver Apples, Fifty Foot Hose, Pink Floyd e Genesis. Aínda que non toda a súa música era electrónica (ca destacada excepción dos Silver Apples), boa parte do son resultante dependía do sintetizador. O uso de medios electrónicos volveuse tan frecuente que a mediados dos anos setenta o grupo británico Queen poñía un aviso nos seus álbums que dicía “¡Sen sintetizadores!”.
 
Nos 70 a música electrónica foi revolucionada pola banda de Düsseldofr Kraftwerk, que usaban a electrónica e a robótica para simbolizar a alieneación do mundo tecnolóxico moderno, e que xurdiu da corrente do krautrock. Pero a partir do seu disco Autobahn (1974) comezou a fusionars o pop minimalista ca música electrónica. Entre 1974 e 1981, a banda desenrolou o seu estilo, que logo foi chamado Electro e tivo características bailables. Ata o día de hoxe a súa música permaneceu absolutamente electrónica.
 
En Alemaña, bandas como Tangerine Dream, Can, Neu! e outros incorporaron os sons particularmente electrónicos ós seus temas.
 
A música de Kraftwerk tivo gran influencia nos Estados Unidos, onde a principios dos anos oitenta, xurdiu a música house, que foi, a grandes liñas, un estilo máis minimalista e electrónico da música disco dos anos setenta.
 
En Alemaña, bandas como as Cluster, Neu!, Tangerine Dream, Can, Popol Vuh, DAF e outros incorporaron os sons particularmente electrónicos ós seus temas.
 
No mundo do jazz, en especial Herbie Hancock, Chick Corea, Joe Zawinul (Weather Report) e Jan Hammer (Mahavishnu Orchestra) comezaron a usar sintetizadores nas súas gravacións de fusión durante os anos 1972 a 1974. Os primeiros álbums de fusión que contiñan música de sintetizador foron gravados en 1972. Estas gravacións, I Sing the Body Electric de Weather Report e Crossings de Herbie Hancock, usaban o sintetizador máis para efectos de son que para substituír o piano (de feito ningún deles tocou o sintetizador directamente neses álbums). Pero en 1973 o sintetizador –empregado agora como instrumento- foi parte do son do jazz fusion como nos álbums de Weahter Repert Sweetnighter e no de Hancock, Head Hunters. Pronto seguiron Corea e Hammer, e ambos desenrolaron maneiras únicas de tocar o sintetizador –usando slide, vibrato, ring modulators, distortion e wahwah. Mais tarde Hancock lanzou o moi coñecido álbum Future Shock, unha colaboración co produtor Bill Laswell nos 80, que lanzou o éxito do pop Rockit no 1983.
 
Músicos como Kraftwerk, Cluster, Tangerine Dream, Klaus Schulze, Brian Eno, Suicide, Vangelis, Mike Oldfield, Jean Michel Jarre, Ray Buttigieg, así como os xaponeses Isao Tomita e Kitaro, tamén popularizaron o son da música electrónica.
 
A industria do cine tamén comezou a facer un amplo uso da música electrónica nas bandas sonoras. Un exemplo é a banda sonora de Wendy Carlos en A Clockwork Orange (A laranxa mecánica), o filme de Stanley Kubrick sobre la novela de Anthony Burgess. A banda de son de Forbidden Planet (O planeta prohibido), de Louis e Bebe Barron, usaran son electrónico (aínda que non sintetizadores) no 1956. Unha vez que os sons electrónicos se volveron máis comúns nas gravacións populares, outras películas de ciencia ficción, entre elas Blade Runner e a saga de Alien comezaron a depender fortemente do uso da música electrónica e dos efectos derivados para xerar o ambiente sonoro típico deste xénero cinematográfico. Os grupos de música electrónica foron contratados para producir bandas sonoras.
 
Finais da década dos 70 ata finais dos 80
Nos finais dos anos 70 e comezos dos 80 houbo unha gran cantidade de innovación no mundo dos instrumentos de música electrónica. Os sintetizadores e samplers analóxicos deron paso ós dixitais. Os antigos sintetizadores e sampleadores ocupaban moito espazo e eran moi caros. Compañías como Fairlight e New England Digital vendían instrumentos que custaban máis de 100.000 dólares. A mediados dos oitenta a introdución dos aparellos de baixo custe fixeron que esta tecnoloxía estiver dispoñible para moitos máis músicos.
 
A partir dos finais dos 70 moita música foi feita con estas máquinas dixitais. Grupos e artistas como David Bowie, Ultravox, Gary Numan, The Human League, Landscape, Visage, Daniel Miller, Pete Shelley, Heaven 17, Eurythmics, Severed Heads, John Foxx, Thomas Dolby, Orchestral Manoeuvres in the Dark, Norman Iceberg, Yazoo, Erasure, Alphaville, Art of Noise, Yello, Depeche Mode , Pet Shop Boys e New Order desenvolveron novas formas de música popular a través de medios electrónicos. . Na música New Wave, o grupo Fad Gadget é citado como o pai do uso do electrónico.
 
A principios dos 70 un certo número de obras de música electrónica experimental foron gravados grazas a colaboración de David Crosby, os membros de Grateful Dead (Jerry Garcia, Phil Lesh), Mickey Hart, e o compositor Ned Lagin. Entre elas está o álbum Seastones. No Reino Unido Gary Numan axudou á introducción da música electrónica no mercado da música pop co seu hit Cars do álbum The Pleasure Principle.
 
Os novos tipos de sons que os sintetizadores podían crear contribuíron o nacemento da industrial music, con grupos como Throbbing Gristle en 1975, Wavestar e Cabaret Voltaire. Artistas como Nine Inch Nails en 1989, KMFDM, e Severed Heads, colleron as innovacións da musique concrète para aplicalas á música dance e ó rock. Test Department, Einstürzende Neubauten, e outros colleron este novo son e crearon composicións de música electrónica con sons enerxéticos. Outros grupos como Robert Rich, Zoviet France, e Rapoon crearon paisaxes sonoras mediante sintetizadores. Front 242 e Skinny Puppy entre outros combinaron estes sons ca música pop e dance, dando lugar o nacemento da electronic bodymusic (EBM).
 
Aliados co interese crecente na música electrónica e industrial, atópanse artistas que traballaron no ámbito da música dub. Notable nesa área é o productor Adrian Sherwood, que na discográfica On-U Sound nos anos oitenta integrou a estética industrial e do ruído ca producción de dub, con artistas como o industrial-funk Tackhead, o vocalista Mark Stewart e outros. Isto achandou o camiño para o interese nos anos noventa polo dub, primeiro a través de bandas tales como Meat Beat Manifesto e logo para os produtores de downtempo y trip hop como Kruder & Dorfmeister.
Dos oitenta ata o 2000
O desenrolo do techno en Detroit, Michigan e da música house en Chicago, Illinois nos oitenta, e máis adiante do movemento acid house no Reino Unido a finais dos oitenta e principios dos 90 déronlle un gran impulso á evolución e aceptación da música electrónica e introducírona nos pubs. A composición electrónica pode crear ritmos máis rápidos e máis precisos que os que se poden facer usando a percusión tradicional, como pasa na música Trance . O son da música dance electrónica a miúdo presenta instrumentos e voces alteradas electronicamente (samples).
 
A gran popularidade da música electrónica chegou a finais dos oitenta, cando tamén en Europa produtores e Djs comezaban a producir temas techno e acid. Esta corrente estaba influenciada dende varias ramas do pop como a EBM (electronic body music) e o electro pop de formacións como Depeche Mode, o que xerou novas ramas dentro da música electrónica como o trance e o dance europeo
 
A caída dos prezos nos equipos electrónicos fixo que a música pop os usara cada vez máis. Artistas como os Pet Shop Boys, Madonna, Björk e Moby popularizaron esta forma de música.
 
A principios do 2000 o mundo do indie pop viu como unha gran cantidade de artistas, como Four Tet, The Postal Service, Caribou, Dntel, e Psapp comezaban a usar tamén a música electrónica, en especial mediante caixas de ritmos e ordenadores portátiles. Destaca o movemento da folktronica, que combina, como o nome suxire música folk e electrónica. Dentro deste particular subxénero atopamos bandas como Four Tet e Black Moth Super Rainbow. O que máis fama acadou deles foi The Postal Service, que co álbum Give Up chegaron ó posto 114 no US Billboard 200 Album chart.
 
ARTISTAS
Alguns dos máis coñecidos artistas da música electrónica hoxe en día son: Dj Tiesto, Hernan Cattaneo, Ferry Corsten, marco Carola, Armin van Buuren, Carl Cox, David Guetta, Armand van Helden, Daft Punk, The Chemical Brothers, Markus Schulz, Axwell, Steve Angello, Benny Benassi, Crash & Tiny ,AmebA,Björk, DJ KRL, e Deslet.
PRINCIPAIS SELOS DISCOGRÁFICOS
Ata o nacemento en 1978 da casa Mute Records, non había na práctica ningunha compañía discográfica adicada exclusivamente a música electrónica. Debido a a escasa saída comercial, moitos dos artistas comezaron de por si a crear os seus propios selos. Sirva de exemplo Juan Atkins que creou Metroplex Records en Detroit. No Reino Unido, Warp Records emerxeu nos 90 como unha das principais casas de música experimental. Posteriormente chegaron Astralwerks, Ninja Tune, o selo de Tiësto Black Hole Recordings, o de Oakenfold Perfecto Record e o de John Digweed Bedrock Records.
 
 
FONTES E BIBLIOGRAFÍA:
· http://en.wikipedia.org/wiki/Electronic_music
· http://es.wikipedia.org/wiki/M%C3%BAsica_electr%C3%B3nica
· Angus, Robert. 1984. "History of Magnetic Recording, Part One". Audio Magazine (August): 27–33.
· Bogdanov, Vladimir, Chris Woodstra, Stephen Thomas Erlewine, and John Bush (editors). 2001. The All Music Guide to Electronica: The Definitive Guide to Electronic Music. AMG All Music Guide Series. San Francisco: Backbeat Books. ISBN 0-87930-628-9
· Gann, Kyle. 2000a. "It's Sound, It's Art, and Some Call It Music". New York Times (January 9).
· Gann, Kyle. 2000b. "MUSIC; Electronic Music, Always Current". New York Times (July 9).
· Holmes, Thomas B. 2002. Electronic and Experimental Music: Pioneers in Technology and Composition. Second edition. London: Routledge Music/Songbooks. ISBN 0415936438 (cloth) ISBN 0415936446 (pbk)
· Kettlewell, Ben. 2001. Electronic Music Pioneers. [N.p.]: Course Technology, Inc. ISBN 1-931140-17-0
· Lebrecht, Norman. 1996. The Companion to 20th-Century Music. Da Capo Press. ISBN 0306807343 (pbk)
· Luening, Otto. 1968. "An Unfinished History of Electronic Music". Music Educators Journal 55, no. 3 (November): 42–49, 135–42, 145.
· Norman, Katharine. 2004. Sounding Art: Eight Literary Excursions through Electronic Music. Aldershot: Ashgate Publishing, Ltd. ISBN 0754604268
· Prendergast, Mark. 2001. The Ambient Century: From Mahler to Trance: The Evolution of Sound in the Electronic Age. Forward [sic] by Brian Eno. New York: Bloomsbury. ISBN 0-7475-4213-9, ISBN 1-58234-134-6 (hardcover eds.) ISBN 1-58234-323-3 (paper)
· Reynolds, Simon. 1998. Energy Flash: A Journey Through Rave Music and Dance Culture. London: Pan Macmillan. ISBN 0-330-35056-0 (US title, Generation Ecstasy: Into the World of Techno and Rave Culture. Boston: Little, Brown, 1998 ISBN 0316741116; New York: Routledge, 1999 ISBN 0-415-92373-5)
· Schaefer, John. 1987. New Sounds: A Listener's Guide to New Music. New York: Harper Collins. ISBN 0-06-097081-2
· Shapiro, Peter (editor). 2000. Modulations: a History of Electronic Music: Throbbing Words on Sound. New York: Caipirinha Productions ISBN 1-891024-06-X
· Sicko, Dan. 1999. Techno Rebels: The Renegades of Electronic Funk. New York: Billboard Books. ISBN 0-8230-8428-0
· Stockhausen, Karlheinz. 1978. Texte zur Musik 4. Cologne: DuMont Buchverlag. ISBN 3-7701-1078-1
· United Kingdom. Parliament. Criminal Justice and Public Order Act 1994, c. 33
· Zimmer, Dave. 2000. Crosby, Stills, and Nash: The Authorized Biography. Photography by Henry Diltz. New York: Da Capo Press. ISBN 0-306-80974-5
· Chadabe, Joel. 1997. "Electric Sound: The Past and Promise of Electronic Music". Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall. ISBN 0133032310
· Emmerson, Simon. 1986. "The Language of Electroacoustic Music". London: Macmillan. ISBN 0333397592 (cased), ISBN 0333397606 (pbk)
· Emmerson, Simon. 2000. "Music,Electronic Media and Culture". Aldershot (UK); Burlington (US): Ashgate Publishing. ISBN 0754601099
· Griffiths, Paul. 1995. "Modern Music and After: Directions Since 1945". Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 0198165110 (pbk) ISBN 0198165781 (cloth)
· Heifetz, Robin J. (ed.). 1989. "On The Wires of Our Nerves: The Art of Electroacoustic Music". Cranbury, NJ: Associated University Presses. ISBN 0838751555
· Kahn Douglas. 1999. "Noise, Water, Meat: A History of Sound in the Arts". Cambridge, MA: MIT Press. ISBN 0262112434 New edition 2001, ISBN 0262611724
· Licata, Thomas (ed.). (2002). "Electroacoustic Music: Analytical Perspectives". Westport,CT: Greenwood Press. ISBN 0313314209
· Manning, Peter. 2004. "Electronic and Computer Music". Revised and expanded edition. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 0195144848 (cloth) ISBN 0195170857 (pbk)
· Roads, Curtis. 1996. "The Computer Music Tutorial". Cambridge, MA: MIT Press. ISBN 0262181584 (cloth) ISBN 0262680823 (pbk)