Laúde: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
engadindo datos da wikipedia española
Lmbuga (conversa | contribucións)
revisión
Liña 10:
== Partes ==
 
É un instrumento de corda similar á [[guitarra]], composto por unha tapa e un fondo plano, profundo e lixeiro, con seis pares de cordas[[corda]]s (cordas dobres), que van desde as caravillas, á ponte, pegado na tapa cara á parte de atrás. Por encima da ponte posúe unha abertura redonda na que se coloca unha talla moi decorada, e uns cóbados con forma de F. As cordas prémese cunha púa que suxeita o intérprete coa man dereita. A tesitura que adopta dentro da [[orquestra]] é a de [[tenor]]. Do mesmo xeito que a guitarra, as notas para o laúde anótanse unha oitava por encima do que en realidade soarán.
 
Consta das seguintes partes,
Liña 27:
== O laúde árabe ==
[[Image:Luth Tunisie.jpg|right|thumb|Laúde fabricado en [[Tunisia]] a finais da década de 1990.]]
A palabra ''laúde'' deriva da voz árabe ''`?d''ūd (???عود)'', outra de cuxas acepcións é ''madeira''.
 
O laúde usado nos países árabes e en todo o [[Medio Oriente]] carece de trastes[[traste]]s, pois estes impedirían a realización de cuartos de ton, necesarios nas escalas orientais. Ten o mastro algo máis curto, en comparación co laúde europeo, e unha caixa de [[resonancia]] máis grande. Usualmente só conta cunha [[bordona]] e catro dobres cordas. O seu [[rexistro]] é de dúas oitavas e media. Este instrumento é usado na [[música clásica]] e [[música popular|popular]] de todos os países árabes, ademais de [[Turquía]], [[Irán]], [[Paquistán]], [[Armenia]] e [[Grecia]]
 
== O laúde chinés ou ''pipa'' ==
Liña 35:
O corpo ten forma de pera esmagada e catro cordas.
 
Atópanse referencias que datan da súa existencia no [[século II adCa.C]].
 
Tócase mediante unha técnica con espectacular destreza de dedos, para conseguir sons característicos.
Liña 46:
== O laúde no mundo moderno ==
 
O laúde gozou dun renacemento co espertar do interese na música histórica ao redor de [[1930]] e ao longo do [[século XX]], e ese rexurdir foi impulsado polo movemento ena prol da música antiga, [[Música do Renacemento|renacentista]] e [[Música barroca|barroca]]. [[Julian Bream]] fíxose famoso polos seus concertos de laúde e [[violín]], así como [[Hans Neemann]], [[Walter Gerwig]], [[Suzanne Bloch]] e [[Diana Poulton]].
 
Os laúdes actuais son réplicas ou case copias daqueles [http://www.cs.dartmouth.edu/lsa/associated/index.html#Lautenweltadressbuch instrumentos históricos] que sobreviviron e atópanse nos museos ou en coleccións privadas, pero aínda é posible atopar artesáns dedicados á construción de novos laúdes. Realízanse por encargo, ou poden adquirirse de segunda man nun mercado moi limitado. Como resultado diso, os laúdes son, en xeral, máis caros que oscós instrumentos modernos producidos en masa, como a [[guitarra]], aínda que non tan caros comocoma un [[violín]].
 
A diferenza do que ocorría noutras épocas, hoxe existen moitos tipos de laúde: [[Medievo|medievais]], [[Renacemento|renacentistas]], o [[archilaúdarquilaúde]] para obras [[Barroco|barrocas]], [[tiorba]]s para partes de [[baixo continuo]] en conxuntos barrocos, e outros.
 
Hai laúdes de diversidade rexional en [[Grecia]]: [[laouto]], e [[outi]].
 
A maioría dos os laudistas profesionais son, principalmente, [[Europa|europeos]] ou norteamericanos. Entre os laudistas mundialmente famosos cabe citar a [[Konrad Ragossnig]], [[Robert Barto]], [[Desmond Dupré]], [[Eduardo Egüez]], [[Edin Karamazov]], [[Luca Pianca]], [[Edmund Spencer]] e moitos outros, como [[Hopkinson Smith]], [[Axel Wolf]], [[Nigel North]], [[Stephen Stubbs]], [[Richard Stone]], [[Pascal Monteilhet]], [[Ariel Abramovich]], [[Evangelina Mascardi]], [[Luciano Contini]]. Particular relevo alcanzouacadou o soado virtuoso estadounidense [[Paul Ou' Dette]].
 
O cantante popular [[Sting]] toca o laúde e o archilaúd[[arquilaúde]], ocasionalmente en colaboración con [[Edin Karamazov]].
 
[[Image:Moonlander.jpg|thumb|[[Moonlander]], [[tiorba]] eléctrica, [[Sonic Youth]], [[Moodswinger|Yuri Landman]], 2007]]