Federalismo: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Rocastelo (conversa | contribucións)
m correccións
Liña 1:
O '''Federalismo''' é unha forma de organización política. Esta organización é formada porfórmana organismos distintos (que poden chamarse ''estados'' - como no [[Brasil]] e [[Estados Unidos]], ''provincias'' - como en [[Arxentina]], ''cantóns'' - como en [[SuizaSuíza]], o outro nome) que se asocian, delegando parte de súas liberdades oou poderes paraa un organismo superior oou centralizador (Estado federal, [[federación]]). Pero conservan algunha soberanía e algunhas competencias exclusivas, xa que non delegan todas para o organismo central.
 
=== Federación X Confederación ===
 
A diferenza entre unha [[federación]] e unha [[confederación]] é que, na última, o poder central é máis limitado. Tamén se pode considerar unha confederación cando unha sérieserie de estados (oou países) temporalmente comparten a súa soberanía en algúnsnalgúns aspectos, pero conservan o poder de se desligaren do pacto unilateralmente. XaPero nunha federación, non hai esa liberdade de desligamento: a autonomía dos entes federativos ata pode crecer co pasarpaso do tempo e mudanzas nas [[lei]]s, pero en xeral a [[constitución]] do país non dá ás entidades federativas o dereito áa decidiren por súaa secesión.
 
=== Organización política ===
 
En xeral, a [[defensa]], a política externaexterior (relación cocon outras nacións), a [[moeda]] e as grandes liñas da [[economía]] son de competénciacompetencia da [[federación]]. XaPero a administración da [[saúde]], [[educación]], a competencia para crear algúns impostos, a organización das [[policiapolicía]]s e outras tarefas, son de responsabilidade dos estados-membros, provincias ou cantóns.
 
Conforme a constitución de cada país, o graugrao de autonomía parade cada estado-membro para facer as súas lexislacións locais pode ser maior o menor. Nos [[Estados Unidos]], por exemplo, ós estados cabeelaborar faceras súas propias leis penais, comerciais, civiscivís e administrativas pois a constitución estadounidense non restrinxe este dereito. Por esta razón é que hai estados estadounidenses que permiten a [[pena de morte]], o o casamento de [[homosexualismo|homosexuais]], e outros non. Xa no [[Brasil]], a lexislación civil, penal, comercial, parte das lexislacións tributáriatributaria (as normas xerais para creación de novos impostos) e administrativa é de responsabilidade do goberno federal. O [[estado de Sao Paulo]], por exemplo, non pode alterar as leis penais para punir máis severamente algúns crimes o anistiaramnistiar outros, porque a lexislación penal é de competencia federal. Pero pode aumentar oou diminuirdiminuír o [[imposto]] sobre os [[automóbil]]es por leis estaduaisestatais, porque a constitución brasileira así o permite.
 
=== Constitución ===
 
En xeral, quen dá os límites da autonomía das entidades federadas é a [[constitución]] de cada país. É a constitución que define as competénciascompetencias que serán exclusivas da Unión (federación), as que serán exclusivas dos estados-membros/cantóns/provincias, e as que serán oou poderán ser compartidas.
 
=== Federalismo simétrico e asimétrico ===
 
Chamamos ''federalismo simétrico'' cando hai igualdade de competencia entre todas as unidades rexionais, sen diferenciación de grausgraos de autonomía entre elas. Se unha unidade rexional (estado, provincia, etc) pode lexislar sobre certo tipo de asunto, outra pode lexislar sobre aqueleaquel mesmo asunto, aindaaínda que de modo diferente, cada cal enno seu território.
 
Chamamos ''federalismo asimétrico'' cando algúns territóriosterritorios tenteñen máis autonomía en algúnsnalgúns asuntos que outros. Isto ocorre normalmente en países que tenteñen diferenzas culturais en parte de seu territórioterritorio. Por exemplo: no [[Canadá]], somentesoamente a provincia de [[Québec]] ten autonomía para fixar a súa lingua oficial, e o fai de forma diferente do resto do país: alí, o [[lingua francesa|francés]] é o idioma oficial.
 
[[category:Dereito]]