Pedro Calderón de la Barca: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m Profundización nos valores ideolóxicos da obra de Calderón; reescritura do capítulo dos personaxes para introducir unha perspectiva de xénero
Liña 27:
No seu segundo rexistro, o dramaturgo inventa, máis aló do repertorio cabaleiresco, unha forma poético-simbólica descoñecida antes del e que configura un teatro esencialmente lírico, cuxos personaxes se elevan cara ao simbólico e o espiritual. Escribe entón fundamentalmente dramas filosóficos ou teolóxicos, autos sacramentais e comedias mitolóxicas ou palatinas.
 
Calderón destaca sobre todo como creador deses personaxes barrocos, intimamente desequilibrados por unha paixón tráxica, que aparecen en "El príncipe constante", "La devoción de la cruz" ou "El mágico prodigioso", ouno "Laque devocióna decrenza lano cruz"libre albedrío mestúrase cun sutil pero radical antiintelectualismo no que a verdade do catolicismo contrarreformista e tridentino é a única resposta ás dúbidas xurdidas do estudo ou da meditación. O seu personaxe máis universal é o desgarrado Sexismundo de Polonia de [http://www.cervantesvirtual.com/FichaObra.html?Ref=77 ''La vida es sueño''], considerada como a peza cume do teatro calderoniano. Esta obra, paradigma do xénero de comedias filosóficas e com profundas raíces ideolóxicas contrarreformistas no seu concepto dun mundo irracional, idealista e negador dos valores humanos, recolle e dramatiza as cuestións máis transcendentais da súa época: a liberdade ou o poder da vontade fronte ao destino, o escepticismo ante as aparencias sensibles, a precariedade da existencia, considerada como un simple soño ou ilusión e, ental finvez, a consoladora idea de que, ata en soños, se pode aínda facer o ben. Ten esta obra varias versións feitas por el mesmo. Tamén se apunta nela, aínda que moi en segundo plano, o tema da educación, tan desenvolvida posteriormente no século XVIII.
 
Neste segundo rexistro, leva á súa perfección o chamado [[auto sacramental]], peza alegórica nun acto de tema eucarístico destinada a representarse o día do [[Corpus Christi|Corpus]]. Por mencionar só algúns, citaremos [http://www.cervantesvirtual.com/FichaObra.html?Ref=4887 ''El gran teatro del mundo''] ou ''La cena del rey Baltasar''. Nesta última, permea un profundo [[antisemitismo]] con verdadeiras incitacións á violencia racista e relixiosa. Así é tamén o caso en ''El santo rey don Fernando'', ''No hay instante sin milagro'' ou ''El socorro general''. Por exemplo, ''[https://www.cervantesvirtual.com/obra-visor/el-cordero-de-isaias--0/html/ff2914e4-82b1-11df-acc7-002185ce6064_2.html El cordero de Isaías]'' é na realidade unha escenificación dos estereotipos mais ferintes e comúns sobre os xudeus num contexto social e político marcado pola ortodoxia pos-tridentina e antirreformista, por unha parte, e a ideioloxíaideoloxía social da caste e da pureza dedo sanquesangue, por outra:.
 
:''ÁNGEL: Éste el Hebraísmo es,''
:''que ingrato, traidor, protervo,''
:''adulterando el sentido''
:''del cómputo de los tiempos''
:''de Daniel, quitó la vida''
:''a su Dios, no conociendo''
:''que el prometido Mesías''
:''era, que a salvar el pueblo''
:''bajó del seno del Padre.''
 
:''HEBREO: Es verdad, no me arrepiento;''
:''y si mil vidas tuviera,''
:''mil vidas...''
 
:''FE: Calla, blasfemo;''
:''ponedle dura mordaza,''
:''y por relapso y protervo''
:''muera en la pública llama,''
:''con general perdimiento''
:''de sus bienes y heredades.''
 
Calderón, dende a máis estricta ortodoxia contrarreformista, utiliza hábilmente a transposición ao divino das institucións sociais e da ideoloxía castiza existentes. Así, en ''La hidalga del valle'' fai unha anacrónica defensa da “fidalguía” da Virxe María, sostida retóricamente no libro da [[Xénese]].
 
== O teatro cómico de Calderón ==
Liña 59 ⟶ 36:
 
== Os personaxes de Calderón ==
O teatro de Caldrón presenta unha grande concentración no heroe central da obra, o que conleva unha maior dose de subxetivismo. Os heroes de Calderón son heroes razonadores, pensantes e monologadores a manexar conceptos, abstracións e todos os elementos ideolóxicos da época recollidos nunha abafante sofisticación estilística e habilísimo manexo escenográfico. A dramática calderoniana é un extraordinario exemplo de literatura ao servizo dunha ideoloxía<ref>{{Cita libro|título=Historia social de la literatura española en lengua castellana|apelidos=Blanco Aguinaga|nome=Carlos|editorial=Castalia|ano=1978|ISBN=84-7039-297-2|apelidos2=Rodríguez Puértolas|nome2=Julio|apelidos3=Zavala|nome3=Iris M.}}</ref>, destacando o estoicismo filosófico cristianizado, o neoescolasticismo e o contrarreformismo tridentino máis consciente. Son básicos os característicos conceptos sobre o desengano e a inutilidade da vida e do humano, orixinado todo pola crenza no pecado orixinal e no libre albedrío. É entre estes dous extremos polarizadores que os conflitivos personaxes de Calderón se moven, xunto coa aceptación dos valores dunha sociedade ríxidamente xerarquizada en castes. As obras dedicadas ao tema dos ciúmes e a limpeza sanguenta da honra elevan ao seu autor ás cimas da exaltación casticista e patriarcal. Os maridos calderonianos son seres complexos, atormentados e conflitivos, suxeitos á rixidez da honra e da opinión social, da que son perfectamente conscientes, como acontece en ''El pintor de su deshonra'' ou ''El médico de su honra,'' onde a esposa é totalmente inocente, a pesar de ter todas as aparencias na súa contra. Na realidade, a casuística adquire aquí categoría estrutural, como en ''A secreto agravio, secreta venganza:'' personaxes neuróticos capaces de razoar e argumentar sobre o labirinto no que foron colocados polo casticismo, mais incapaces de escapar da opresiva rede ideolóxica expresada no código de honra e do autoritarismo patriarcal da institución matrimonial. Personaxes incapaces, en fin, de deixar de considerar a muller como obxecto de posesión persoal.
Os personaxes femininos de Calderón son excesivamente masculinos, non posúen a feminidade e viveza natural das mulleres de Lope, aínda que cando se trata de mulleres investidas de autoridade este defecto transfórmase nunha virtude e atopamos a auténticas encarnacións da ambición, como a raíña Semíramis nas dúas partes de ''La hija del aire''.
 
No apartado masculino, Calderón posúe un repertorio de personaxes inesquecibles como Lope de Figueroa, Pedro Crespo, o Príncipe Constante ou ese prototipo dun dos personaxes máis frecuentados por Calderón, o marido toleado de celos que representa o Don Gutierre de ''El médico de su honra''.
 
== A dramaturxia calderoniana ==