Hervás: Diferenzas entre revisións

Existen dúas teorías sobre a orixe do topónimo de Hervás. UnaUnha delas sinala que se debe á abundancia de herbas no territorio. Outra teoría afirma que ten a súa orixe na ermida de San Gervasio.

No século  estableceuse unaunha importante comunidade [[Hebreos|hebrea]] xunto ao [[río Ambroz]], fundándose co padroado de San Gervasio e San Protasio, que darían nome ao pobo. Aínda que hai quen atribúe este a a raíz latina de "herba". Vestixios hebreos importantes que perduran como legado no municipio, son as armazóns de rúas e edificios xudeus que conforman, a agora soada Xudaría de Hervás.

De importancia foi o castelo da [[Orde do Temple]] en tempos da [[Reconquista]] polo rei [[Afonso VIII de Castela|Alfonso VIII de Castela]], época na que Hervás era unaunha aldea do alfoz de [[Béjar]], pasando a depender do ''Señorío dos Zúñiga'' en 1396. Até entón, a vila pertencera á Comunidade de Vila e Terra de Béjar (pertencente inicialmente ao [[Reino de Castela]] e posteriormente ao [[Reino de León]]), feito que motivou a pertenza de Hervás á provincia de Salamanca na Idade Moderna.<ref>{{Cita libro|apelidos=Salgado Fuentes|nome=Carlos Javier|título=La evolución de la identidad regional en los territorios del antiguo Reino de León (Salamanca, Zamora, León)|url=https://books.google.es/books?id=D0OwDAAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=es&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false|ano=2016|apelidos-editor=Ediciones Universidad de Salamanca|páxina=127|cita=en las Cortes de Madrid de 1391, Béjar aún mantenía su voto en Cortes, pudiendo considerarse que entra a formar parte del Reino de León en los años sucesivos, como consecuencia de la permuta de Béjar por Frías, que hizo Enrique III a los Estúñiga el 8 de junio de 1396. De este modo, Béjar pasó a estar representada en las Cortes por Salamanca ya en las Cortes de Valladolid de 1425, hecho que se confirma con la pertenencia de la tierra bejarana a la provincia de Salamanca en los primeros censos, de 1534 y de 1591.}}</ref><ref>España dividida en provincias e intendencias, y subdividida en partidos corregimientos, alcaldías mayores, gobiernos políticos y militares, así realengos como de órdenes, abadengo y señorío. Obra formada por las relaciones originales de los respectivos intendentes del reyno, a quienes se pidieron de orden de S.M. por el Conde de Floridablanca en 22 de marzo de 1785. Con un nomenclator o diccionario de todos los pueblos del Reyno, que compone la segunda parte. Madrid: Imprenta Real. 1789</ref>

En [[1893]] abriuse parcialmente ao tráfico a liña Plasencia-Astorga, que permitiu a conexión da zona co resto da rede ferroviaria española. O trazado sería inaugurado na súa totalidade en 1896 e durante moitos anos formou parte do corredor ferroviario entre [[Xixón]] e [[Sevilla]]. O municipio contaba cunha estación propia, que dispuña dun edificio de pasaxeiros e instalacións pairapara mercadorías. A estación sería pechada ao tráfico de pasaxeiros en [[1985]], mentres que a liña foi clausurada en 1996.

Hervás é a capital da Mancomunidade Vale do Ambroz, unaunha mancomunidade composta por 8 municipios do norte da provincia de Cáceres que ten competencias sobre a promoción e o fomento da cultura, o turismo e o desenvolvemento económico da zona. A mancomunidade, inscrita no Rexistro de Entidades Locais desde [[1992]], ten a súa sede na Praza González Fiori, xunto á casa consistorial de Hervás.<ref>{{Cita web|url=http://www.valleambroz.es/|páxina-web=valleambroz.es|título=Valle de Ambroz}}</ref>

Ao crearse os partidos xudiciais contemporáneos en 1834, o municipio de Hervás foi incluído no partido xudicial de Granadilla.<ref>{{Cita web|url=http://www.cervantesvirtual.com/obra/subdivision-en-partidos-judiciales-de-la-nueva-division-territorial-de-la-peninsula-e-islas-adyacentes--0/|título=Subdivisión en partidos judiciales de la nueva división territorial de la Península e islas adyacentes / aprobada por S. M. en real decreto de 21 de abril de 1834|apelidos-editor=Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes|data-acceso=5 de 09 de 2014}}</ref> En xaneiro de 1872, a capital do partido foi trasladada a Hervás por ser unaunha localidade de maior tamaño, pero un real decreto de xullo do mesmo ano restableceu en Granadilla a sede do rexistro da propiedade<ref>[http://www.boe.es/datos/pdfs/BOE/1872/206/A00229-00229.pdf BOE nº 206 de 24 de julio de 1872]</ref> e outro do mes de agosto restituíu a capital do partido en Granadilla, debido ás queixas dalgúns municipios de que Hervás estaba situada moi lonxe.<ref>[http://www.boe.es/datos/pdfs/BOE/1872/242/A00621-00621.pdf BOE nº 242 de 29 de agosto de 1872]</ref> Ao ano seguinte, instaurada a [[Primeira República Española]], o presidente do goberno [[Francesc Pi i Margall]] decretou o regreso definitivo da capital do partido a Hervás, alegando que para a administración de xustiza é máis importante situar os xulgados no lugar máis importante e non no máis céntrico.<ref>[http://www.boe.es/datos/pdfs/BOE/1873/180/A00895-00895.pdf BOE nº 180 de 29 de junio de 1873]</ref> En 1876, sendo xa rei [[Afonso XII de España|Alfonso XII]], restableceuse en Hervás a sede do rexistro da propiedade.<ref>[http://www.boe.es/datos/pdfs/BOE/1876/151/A00573-00573.pdf BOE nº 151 de 30 de mayo de 1876]</ref>

A capital do partido en Hervás durou ata [[1988]], cando a Ley de Planta Judicial incluíu a Hervás no partido xudicial n.º 4 da provincia, con capital en [[Plasencia]].<ref>[https://www.boe.es/boe/dias/1988/12/30/pdfs/A36580-36635.pdf BOE nº 313 de 30 de diciembre de 1988]</ref><ref>[http://doe.juntaex.es/pdfs/doe/1990/10o/89010004.pdf DOE nº 1 de 2 de enero de 1990]</ref> NaEn actualidade2021, o xulgado de paz de Hervás forma parte do partido xudicial de Plasencia e é capital dunha secretaría de agrupación de xulgados de paz da que forman parte catorce municipios: Abadía, Aldeanueva del Camino, Baños de Montemayor, Cabezabellosa, Casas del Monte, La Garganta, Gargantilla, La Granja, Hervás, Jarilla, Oliva de Plasencia, Segura de Toro, Villar de Plasencia e [[Zarza de Granadilla]].<ref>{{Cita web|url=http://www.mjusticia.gob.es/cs/Satellite/es/1288775930796/DetalleCartojus.html|título=Secretarías de Agrupaciones de Juzgados de Paz|apelidos-editor=[[Ministerio de Justicia de España]]|data-acceso=5 de 09 de 2014}}</ref>

Hervás é un pobo rico en produción madeireira e frutícola, sendo actualmente un lugar de gran aceptación para o [[turismo]] estival. As súas principais árbores froiteiras son as [[Cereixa|cerdeiras]]; as cales proporcionan unha madeira excelente para a fabricación de [[Mobiliario|mobles]], actividade económica típica neste pobo.

A principal industria de Hervás desde o século  até o XIX foi a téxtil, chegando a contar con até cinco empresas [[Industria téxtil|téxtiles]] a principios do século . Posteriormente, a industria da madeira, baseada no [[Castanea|castiñeiro]], foi a que lle deu a esta poboación notoriedade a nivel suprarrexional. Esta industria, xunto coa [[artesanía]] segue, hoxe en día, puxante e chea de forza. ActualmenteNo século XXI, o [[turismo]], con todos os servizos que acompañan a esta actividade, é o principal motor económico de Hervás.

A vila conserva unaunha estación abandonada do tramo Plasencia-Astorga do Ferrocarril Vía da Prata, unha antiga liña que discorría paralela á N-630 até finais do século. A estación, aberta en 1893, situábase entre as de Aldeanueva e Baños e por alí pasaron por última vez trens o 31 de decembro de 1984, día no cal os trens foron bloqueados na estación por manifestantes que protestaron contra o peche da liña.<ref>{{Cita publicación periódica|url=http://ropdigital.ciccp.es/pdf/publico/1896/1896_tomoI_16_04.pdf|número=16|data-publicación=23 de abril de 1896|ligazónautor=Félix Boix|apelidos=Boix Merino|nome=Félix|volume=XLIII|páxinas=197-198|título=Ferrocarril de Plasencia a Astorga}}</ref> Actualmente, aA antiga estación alberga o Centro de Interpretación do Ferrocarril en Estremadura, que pertence á rede de Museos de Identidade de Estremadura.<ref>{{Cita web|título=25 años sin el viejo tren|url=https://www.hoy.es/20090614/regional/anos-viejo-tren-20090614.html|páxina-web=Hoy|data=2009-06-16|data-acceso=2022-01-25|lingua=es-ES}}</ref>

En 2013 Hervás contaba, en canto a sanidade pública, co citado centro de saúde. En sanidade privada, ese ano había na vila unaunha consulta médica, tres consultas doutros profesionais sanitarios, tres clínicas dentais, un servizo sanitario integrado nunha organización non sanitaria e unha óptica.<ref>{{Cita web|url=http://www.saludextremadura.com/documents/19231/562422/RECESS_2013.pdf|título=Registro de Centros Establecimientos y Servicios Sanitarios de Extremadura.Orden 3 de febrero de 2009 (actualizado a 2013)|apelidos-editor=Salud Extremadura|data-acceso=6 de marzo de 2015}}</ref>

A igrexa de San Juan Bautista, ao sueste da Vila, pertence ao antigo convento dos Padres Trinitarios que fundaron Juan López Hontineros e María López Burgalés, en 1664. A fachada garda unaunha ampla similitude coa portada da igrexa de San Nicolás en [[Valladolid]], antiga dos Padres Trinitarios Descalzos.

Outro edificio interesante é o palacio dos Dávila de estilo [[barroco]] do dezaoito, que na actualidade alberga o museo do escultor Enrique Pérez Comendador. Nas súas salas o visitante atopará boa parte a súa produción escultórica e a pintura da súa muller, a pintora francesa Madeleine Leroux (1902-1984). O edificio debe o seu nome á familia a quen pertenceu até a súa transformación en museo xa que foi residencia de Dona María Dávila García-Canas até 1959.<ref>{{Cita web|url=http://www.mpcl.net/edificio/edificio_casa_davila.htm|título=Casa de los Dávila|data-acceso=10 de marzo de 2011|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20121208040241/http://www.mpcl.net/edificio/edificio_casa_davila.htm|dataarquivo=8 de dicembro de 2012}}</ref>A sede do actual Concello, ocupa a antiga enfermaría do mosteiro franciscano da Bien Parada; é unaunha construción do século XVII avanzado ou do XVIII. A portada exterior e as interiores do zaguáncorredor son adinteladas, de cantaría, con distintas solucións ornamentais. É interesante o patio interior, cadrado, de pequenas dimensións pero moi armonioso, con oito columnas ventrudas toscanas, de pedra, sobre altos plintos prismáticos.

Desde 1997, todos os anos durante un fin de semana do mes de xullo, teñen lugar en Hervás as xornadas denominadas "Conversos: hervás en busca de raíces". No Barrio Xudeu prodúcese unaunha recreación histórica que rememora, un día de mercado, coa mutua tolerancia entre xudeus e [[Cristianismo|cristiáns]] de Hervás anterior ao edicto de expulsión dos [[Pobo xudeu|xudeus]], ordenado polos [[Reis Católicos]] en 1492.

Ademais durante eses días, un grupo de actores afeccionados hervasenses representa a obra de teatro ''Os conversos'' de Solly Wolodarsky, que trata o drama que supuxo a expulsión dos xudeus de Estremadura (obra que, fai ben pouco, recibiu un premio a nivel europeo). A partir do ano 2000 representouse unaunha nova versión chamada ''A conversa de Hervás''<ref>{{Cita web|título='La Conversa de Hervás' retoma el pueblo como escenario natural|url=https://www.hoy.es/20070626/caceres/conversa-hervas-retoma-pueblo_200706261800.html|páxina-web=Hoy|data=2007-06-26|data-acceso=2022-01-25|lingua=es-ES}}</ref> e desde 2008 ''A estrela de Hervás'', unaunha obra escrita por Miguel Murillo que se realiza na ribeira do [[Río Ambroz]].<ref>{{Cita web|título=Hervás (Cáceres) se prepara un año más para celebrar la fiesta de 'Los Conversos' en su judería|url=https://www.telecinco.es/informativos/cultura/Hervas-Caceres-celebrar-Conversos-juderia_0_1434825437.html|páxina-web=telecinco|data=2012-06-26|data-acceso=2022-01-25|lingua=es-ES}}</ref> En 2013, e para a súa XVII edición, representouse ''A calumnia'', tamén de Miguel Murillo, que está baseada nun feito documentado no [[Arquivo Xeral de Simancas]] sobre un roubo da hostia consagrada, por parte de novos cristiáns de Aldeanueva del Camino.<ref>{{Cita web|título=Los Conversos incluirá este año el estreno mundial de 'La Calumnia'|url=https://www.elperiodicoextremadura.com/cultura/2013/05/03/conversos-incluira-ano-estreno-mundial-44757879.html|páxina-web=El Periódico Extremadura|data=2013-05-03|data-acceso=2022-01-25|lingua=es|apelidos=EFE}}</ref> En 2016, e para a súa XX edición, estreouse ''Alma negra'', traxicomedia escrita por Miguel Gómez Andrea.

San Antón: a primeira festa do ano é o día de San Antón, o 17 de xaneiro. Celébrase na ermida do [[Antón Abade|santo]], onde se acode para bendicir aos animais despois da misa. Tras iso, é tradición comer o ''bolo de San Antón'', composto por un pan redondo que contén unaunha tortilla de chourizo.

Vaca ou Touro de lume: tanto nas feiras de agosto, como nas festas patronais de setembro, realízase na praza do pobo (''Plaza de la Corredera'') unaunha verbena popular, en cuxo descanso aparece en escena o famoso touro de lume. Unha vaca de latón que corre ao redor da praza mentres, o xogo pirotécnico de bengalas e foguetes que porta, fai o deleite de visitantes e aldeáns.

A gastronomía hervasese é rica e variada, con notables influencias das culturas das cales é herdeira, como a [[árabe]] e a [[sefardí]], ademais de influencias da vida pastoril e gandeira, sobre todo na gastronomía máis caseira.