Revolución galega de 1846: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Cossue (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Cossue (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Liña 21:
'''3 de abril.'''[[Ficheiro:1880-04-08, La Ilustración Española y Americana, Juan de Villalonga y Escalada.jpg|miniatura|158x158px|Juan de Villalonga]]
 
* [[Ficheiro:José de MacCrohon.jpg|miniatura|110x110px|José MacCrohon]]'''A Coruña''': As primeiras novas da revolta espállanse por Galicia. É o sinal para o paso á acción das restantes xuntas progresistas. Os máximos delegados do goberno na Coruña: o capitán xeneral Villalonga e o comandante militar [[José Martínez Tenaquero]], antigo [[Carlismo|carlista]] acollido ao [[Convenio de Bergara|convenio de Vergara]], son alertados e inician as accións para tentar frear o golpe. O xeneral [[José MacCrohon y Blake|MacCrohon]], comandante do rexemento de Zamora, encerra nos cuarteis os dous batallóns restantes da súa unidade e reúne a oficialidade no [[xardín de San Carlos]]. Alí procede ao arresto dos oficiais sospeitosos de simpatizar cos sublevados. O destituído xeneral Puig Samper, que abandonara a Coruña camiño de Madrid, decide regresar ao ter coñecemento dos sucesos.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/pt/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1159817&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=42 Juan do Porto (1846). pp.46-50]</ref>
'''54 de abril.'''[[Ficheiro:Pío Rodríguez Terrazo.jpg|miniatura|Pío Rodríguez Terrazo.|147x147px]]
'''4 de abril.'''
* '''Lugo:''' A xunta da cidade actúa con resolución: cesa e substitúe funcionarios de tendencia conservadora, suprime a [[deputación]], o consello provincial e a [[policía]]. O comandante Solís parte cara a Santiago co 2º batallón do rexemento de Zamora, o batallón provincial de Gijón e o batallón de voluntarios. A cidade queda custodiada por 600 homes armados.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/pt/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1159817&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=55 Juan do Porto (1846). p.59]</ref>
 
Liña 28:
 
* '''Santiago:''' Pronúncianse de madrugada o batallón provincial de Zamora e o escuadrón de cabalaría de Villaviciosa presentes na cidade. É constituída unha xunta de goberno presidida polo provincialista [[Pío Rodríguez Terrazo|Pío Rodriguez Terrazo]], con [[Antonio Romero Ortiz]] como secretario. Publícase unha proclama anunciando o levantamento de toda Galicia, fanse diversas detencións e son suprimidas policía e garda civil. A xunta esixe a todos os funcionarios a adhesión ao pronunciamento, requisa armas e convoca a [[Milicia Nacional|milicia]] para a súa reorganización.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/pt/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1159817&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=38 Juan do Porto (1846). p.38]</ref><ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=54 Tettamancy Gastón (1908). pp.48-53]</ref>
'''45 de abril.'''
'''5 de abril.'''[[Ficheiro:Pío Rodríguez Terrazo.jpg|miniatura|Pío Rodríguez Terrazo.|147x147px]]
[[Ficheiro:Escudo da Galiza na lápida comemorativa do Batalhom Literário (1896).jpg|miniatura|200x200px|Lápida conmemorativa do Batallón literario]]
 
* '''A Coruña:''' Villalonga entrevístase cos oficiais do batallón de [[artillaría]] da praza asegurándose a súa fidelidade. Son estes, xunto a garda civil e carabineiros, os únicos soldados cos que conta. Constitúe, con militares e civís de tendencia conservadora, unha ''xunta de seguridade e defensa'' que comeza a efectuar detencións. Procede a fecharse dentro das murallas da cidade, fortifica posicións, asegura as pontes levadizas, coloca artillaría en lugares estratéxicos, e prepárase para deter un alzamento que considera inminente.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/pt/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1159817&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=46 Juan do Porto (1846). pp.50-52]</ref><ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=43 Tettamancy Gastón (1908). pp.37-41]</ref>
 
Liña 36:
* '''Columna de Puig Samper:''' Os dous batallóns saen moi cedo do Burgo, chegando a [[Betanzos]] as 10:30. Samper recibe información sobre o pronunciamento de Santiago e a saída de Lugo da columna militar de Solís. Recibe ordes de Villalonga de dirixirse a Santiago, lugar cara o que parte polo camiño das [[As Travesas, Beira, Carral|Travesas]].<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&posicion=67&presentacion=pagina&registrardownload=0 Tettamancy Gastón (1908). pp.61-63]</ref>
'''6 de abril.'''
[[Ficheiro:Almanaque Gallego, 1898, p. 23, Vista de Santiago.jpg|miniatura|110x110px|Santiago de Compostela]]
* '''Columna de Puig Samper:''' Con enormes dificultades debido á climatoloxía invernal e o estado dos camiños a columna de Samper chega as 12 do mediodía a [[Leira, Ordes|Leira (Ordes)]], a 30 km de Santiago.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=71 Tettamancy Gastón (1908). p.65]</ref>
 
Liña 41 ⟶ 42:
 
* '''Madrid:''' Os xornais madrileños ''El Heraldo'' e ''El Imparcial'' dan as primeiras noticias do acontecido en Galicia.<ref>Barreiro Fernández (1977). p.128</ref>
'''7 de abril.'''[[Ficheiro:José Gutiérrez de la Concha, en La Ilustración Española y Americana.jpg|miniatura|142x142px|José Gutiérrez de La Concha]]
'''7 de abril.'''
* '''Madrid:''' O ministro da guerra comunica aos capitáns xenerais o alzamento galego e ordena que se preparen tropas para acudir no auxilio de Villalonga. 3 batallóns de infantería parten do [[País Vasco (rexión histórica)|País Vasco]], 2 de infantería e 1 de cabalaría acoden desde Castela. O xeneral [[José Gutiérrez de la Concha|José de la Concha]] é posto ao mando da expedición.<ref>Barreiro Fernández (1977). p.129</ref>
'''8 de abril.'''[[Ficheiro:José de MacCrohon.jpg|miniatura|110x110px|José MacCrohon]]
'''8 de abril.'''
* [[Ficheiro:Ponte Sigüeiro.jpg|miniatura|110x110px|Ponte Sigüeiro]]'''Encontro de Sigüeiro:''' As dez da maña , o comandante Solís inicia a marcha contra os dous batallóns do rexemento de Zamora comandados por Puig Samper, confiado en que estes pasarán ao seu bando sen combater. As súas tropas, engrosadas polos universitarios e o batallón provincial de Zamora alzados en Santiago, duplican amplamente os números inimigos. O encontro prodúcese cara o mediodía en [[Sigüeiro, Oroso, Oroso|Sigüeiro]]. Despregados os exércitos contendentes, Solís ordena avanzar. Os seus soldados lanzan vivas mentres dúas bandas de música tocan o [[himno de Riego]]. Para facerlles fronte, o xeneral MacCrohon adiántase co 1º batallón do rexemento de Zamora, mais os sublevados continúan impasíbeis, sen amagar coa defensa e mantendo os seus fusís no ombro. Os combatentes chegan a unha distancia de seis pasos, cos soldados saudándose e confraternizando, as forzas de Samper dan mostras evidentes de quereren pasar ao bando contrario. MacCrohon bérralles aos rebeldes para que volvan á disciplina, curto de vista e fóra de si chega a equivocar as liñas, meténdose entre os soldados inimigos. Durante a confusión o 1º batallón é rodeado totalmente, ficando separado e inutilizado para o combate. Puig Samper, desde a retagarda, dando por perdida a súa columna envía unha mensaxe a Solís pedindo que non se abra fogo. Recibe como resposta que non haberá retirada até que as súas forzas se sumen ao pronunciamento. Samper solicita 24 horas de tregua para meditar o ofrecemento. Solís concédelle 48 e permite que o 1º batallón do Zamora abandone ileso o campo de batalla.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=79 Tettamancy Gastón (1908). pp.73-78]</ref> As cinco da tarde, regresados Solís e os seus homes a Compostela, o presidente da xunta Pio Rodríguez Terrazo, perplexo diante da actuación do comandante militar, manifesta: "Solís, isto perdeunos para sempre".<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/pt/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1159817&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=57 Juan do Porto (1846). pp.61-2]</ref> O resultado do encontro tampouco é do agrado do xeneral Villalonga quen, desconfiando da fiabilidade do xeneral Samper, ordena ao mensaxeiro: "Dígalle ao seu xeneral, que ataque os seus inimigos, ou se una a eles e veña atacarme a min".<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=93 Tettamancy Gastón (1908). p.87]</ref>
*'''León:''' Unha compañía do 2º batallón do rexemento de Zamora que conducía presos a Valladolid, pronúnciase na vila de [[Valencia de Don Juan|Valencia de don Juan]]. Cabo dela rebélase unha compañía do batallón provincial de Pontevedra e os 20 carabineiros presentes na vila. A eles únese [[Martín José Iriarte]], antigo capitán xeneral de Galicia,<ref name=":1">{{Cita web|título=Martín José de Iriarte y Urdániz|url=https://dbe.rah.es/biografias/26349/martin-jose-de-iriarte-y-urdaniz|páxina-web=Real Academia de la Historia|data-acceso=2021-12-01|lingua=es}}</ref> quen, cruzando desde Portugal cun grupo de exiliados, se pronuncia no municipio de [[Villar de Ciervos]]. Desde alí emite unha proclama, alista voluntarios, e lánzase á conquista de [[Astorga]].<ref>Barreiro Fernández (1977). pp.130-131</ref>
 
* '''Expedición a Pontevedra:''' As sete da tarde son enviadas, baixo mando de Sebastián Arias, oficial do provincial de Zamora, parte das forzas rebeldes cara a Pontevedra e Vigo. A súa misión é axilizar o levantamento nesas cidades. Téntase librar un camiño para retirada, en caso de ser necesaria, e facilitar a chegada por mar das armas comprometidas desde Inglaterra para o auxilio da rebelión.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=90 Tettamancy Gastón (1908). pp.84-85]</ref>
'''9 de abril.'''
[[Ficheiro:Antolín FaraldoBuceta.jpg|miniatura|146x146px147x147px|AntolínManuel FaraldoBuceta]]
* '''Tropas do goberno español:''' O xeneral Concha chega a [[Benavente, Zamora|Benavente]], envía a Galicia tres batallóns mentres se dispón a enfrontar a Iriarte co resto das súas forzas. Baixo mando do comandante xeneral de Ourense, José Zendrera<ref>{{Cita web|título=José María Fernández de la Zendrera y Mortela|url=https://dbe.rah.es/biografias/137308/jose-maria-fernandez-de-la-zendrera-y-mortela|páxina-web=Real Academia de la Historia|data-acceso=2021-12-21}}</ref>, sae desde Ourense unha columna militar con ordes de incorporarse á unidade de Puig Samper.<ref>Barreiro Fernández (1977). p.131</ref>
* '''Pontevedra:''' O capitán da garda civil [[Manuel Buceta del Villar|Manuel Buceta]] pronúnciase na cidade co seu destacamento, súmase decontado o batallón provincial de Segovia. Fórmase unha xunta, presidida [[Jose María Santos]], que emite unha proclama e comeza a asumir disposicións similares as de Lugo e Santiago: detencións, depuración de funcionarios e convocatoria de voluntarios para o exército.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=97 Tettamancy Gastón (1908). pp.91-94]</ref>
'''10 de abril.'''
[[Ficheiro:Almanaque Gallego, 1898, p. 47, Vista de Vigo, lado del poniente.jpg|miniatura|200x200px|Vigo]]
* '''Vigo:''' As 10 da mañá manifesta a súa adhesión ao alzamento o batallón provincial de Oviedo. Fórmase unha xunta presidida polo empresario de orixe catalá [[Ramón Buch Díaz|Ramón Buch]] con [[Juan Ramón Nogueira]] como secretario. O alzamento esténdese polas vilas inmediatas sumándose deseguida [[Bouzas, Vigo|Bouzas]], [[Lavadores, Vigo|Lavadores]] e [[Baiona]].<ref>{{Cita web|título=Vigo se subleva y se une a la Revolución Gallega de 1846|url=https://www.vigoe.es/vigo/mas-vigo/vigo-se-subleva-y-se-une-a-la-revolucion-gallega-de-1846/|páxina-web=VigoÉ|data=2021-04-10|data-acceso=2021-12-21|lingua=es}}</ref> O brigadier [[Leoncio Rubín de Celis]]<ref>{{Cita web|url=https://anecdotarioredondelan.jimdo.com/persoeiros/militares/|título="Rubín de Celis y Oroña, Leoncio (Redondela, 1810)"|data-acceso=12 de xaneiro de 2018|data-arquivo=12 de xaneiro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180112215816/https://anecdotarioredondelan.jimdo.com/persoeiros/militares/|url-morta=yes}}</ref> ofrécese, por propia iniciativa, como comandante diante da xunta revolucionaria. É aceptado e posto ao mando dunha columna militar, con 900 soldados e dúas pezas de artillaría, que é enviada cara a Santiago.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=105 Tettamancy Gastón (1908). p.99]</ref>
 
Liña 58 ⟶ 61:
*'''Santiago:''' As nove da noite o exército rebelde abandona a cidade camiño de Pontevedra. Solís tenta reunir as súas forzas coas da columna que se separara o día 8. Debido ao perigo que representan os exércitos inimigos, os integrantes da xunta abandonan tamén a cidade.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=101 Tettamancy Gastón (1908). p.95]</ref> Recíbese no traxecto a boa nova do alzamento nas cidades do sur. A mudanza de partido do xeneral Rubín de Celis é vista con desconfianza polos sublevados.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/pt/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1159817&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=79 Juan do Porto (1846). pp.83-84]</ref>
'''11 de abril.'''
[[Ficheiro:1885, España, sus monumentos y sus artes, su naturaleza e historia, Asturias y León, Astorga, Vista general, Xumetra.jpg|miniatura|110x110px|Astorga]]
* '''Tropas do goberno español:''' Puig Samper é advertido a primeira hora da retirada dos rebeldes. Diríxese decontado a Santiago, entrando sen oposición as 7:30 da mañá. Comeza deseguida a adoptar medidas para o restablecemento da orde previa. Asegurada a urbe, parte en persecución das forzas inimigas, porén, nas proximidades de [[Padrón]], é informado do triunfo do alzamento en Pontevedra e Vigo. Entendendo a súa inferioridade militar regresa a Compostela forzando o paso. Os seus esgotados soldados entran novamente na cidade as dez da noite.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=115 Tettamancy Gastón (1908). pp.109-112]</ref>
*'''León:''' O xeneral Iriarte pon baixo asedio a cidade de Astorga. A cidade resiste, o que permite a intervención do exército de Concha que rodea e aniquila ás tropas rebeldes.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=161 Tettamancy Gastón (1908). pp.155-156]</ref> Iriarte escapa, mal como pode, con só vinte soldados.<ref>Barreiro Fernández (1977). p.136</ref>
*'''Levantamento en Galicia:''' Partidas armadas estenden a revolta por todo o país, en especial pola costa occidental. Fórmanse xuntas revolucionarias en [[Rianxo]], [[A Pobra do Caramiñal|A Pobra]], [[Mos]], [[Palas de Rei]], [[Vilagarcía de Arousa|Vilagarcía]], [[Vilanova de Arousa|Vilanova]], [[Boiro]], etc.
'''12 de abril.'''
[[Ficheiro:Almanaque Gallego, 1898, p. 37, Vista parcial de la basílica de Lugo.jpg|miniatura|161x161px|Lugo]]
* '''Tropas do goberno español:''' Os números dos exércitos rebeldes en Galicia duplican os das tropas leais o goberno de Madrid. O xeneral Puig Samper retírase de Compostela para volver a Sigüeiro, gardando o camiño da Coruña no paso do [[río Tambre]]. Durante a noite a súa columna perde uns 50 soldados, os máis deles por deserción.<ref name=":2">Barreiro Fernández (1977). p.137</ref> O erguemento xeneralizado en Pontevedra motiva tamén o regreso das tropas enviadas desde Ourense. O xeneral Zendrera retrocede a falta de vinte quilómetros para Santiago.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/pt/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1159817&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=84 Juan do Porto (1846). pp.88-89]</ref>
* '''Lugo:''' O [[gobernador civil]] [[Juan Ferreira Caamaño]], consegue reunir un pequeno exército e pon baixo asedio a cidade. Envía un comunicado pedindo a rendición da praza, a xunta responde cunha negativa. A petición é reiterada até en dez ocasións, durante este día e o seguinte, recibindo a mesma resposta e sen que se dispare un só fusil.<ref name=":2" />
'''13 de abril.'''[[Ficheiro:Ponte Sigüeiro.jpg|miniatura|110x110px|Ponte Sigüeiro]]
* [[Ficheiro:Gribeauval cannon de 12 An 2 de la Republique top view.jpg|miniatura|139x139px|Cañon de 12 libras]]'''Batalla de Sigüeiro:''' Malia poder evitalo, Miguel Solís permite que o xeneral Zendrera fuxa de regreso a Ourense e decide avanzar novamente cara Sigüeiro.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/pt/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1159817&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=86 Juan do Porto (1846). pp.90-92]</ref> A súa chegada, arredor das doce e media, atopa, non sen sorpresa, ás tropas de Puig Samper en perfecto orde de combate. Coas compañías de cazadores despregadas para dificultar o avance e co 1º batallón do rexemento de Zamora, a quen Solís deixara fuxir o día 8, ocupando unha estratéxica fábrica de curtidos na beira sur do río. Un obús e dúas pezas de artillaría de 12 libras, cobren o campo de batalla desde o lado norte da [[Ponte Sigüeiro|ponte]] do Tambre. O 3º batallón do Zamora forma en columna na praza da vila listo para o contraataque e as restantes forzas fican na retagarda preparadas para evitar o cruce do rio por outro lugar. O exército de Solís tenta ocupar a fábrica de curtidos, o que inicia o fogo xeneralizado nas liñas. O ataque é rexeitado até en tres ocasións polo fogo dos fusís e da artillaría gobernamentais. As tres da tarde Samper informa á capitanía xeneral da Coruña. Indica que leva dúas horas en combate e solicita reforzos e municións. As 16:30, despois de 4 hora de inútil tiroteo, Solís abandona. A súa intención é atravesar o Tambre pola noite. Porén, a chuvia e as baixas temperaturas impídenllo, decidindo finalmente regresar a Santiago con case 100 baixas entre os seus.<ref>{{Cita web|título=A Batalla de Sigüeiro|url=https://ordestories.blogspot.com/2016/10/a-batalla-de-sigueiro.html|páxina-web=Historias de Ordes|data=2016-10-22|data-acceso=2021-12-28|nome=Juan José|apelidos=Ferreiro Boquete}}</ref><ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=121 Tettamancy Gastón (1908). pp.115-118]</ref> Puig Samper retírase a Ordes. Unha vez probada en combate a súa lealdade ao goberno central presenta a súa dimisión. Villalonga acepta. Samper dirixiuse a Coruña onde se iniciou un humillante proceso xudicial contra el.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=166 Tettamancy Gastón (1908). pp.160-166]</ref>
'''14 de abril.'''
* '''Tropas do goberno español''': O xeneral Concha entra en Galicia e acude a Lugo, chamado polo gobernador Juan Ferreira, quen agarda que a súa presenza intimide á xunta da cidade para que esta acepte a rendición. Os rebeldes néganse novamente.
Liña 71 ⟶ 76:
=== Segunda fase (15 de abril - 23 de abril) ===
'''15 de abril.'''
* [[Ficheiro:Antolín Faraldo.jpg|miniatura|146x146px|Antolín Faraldo]]'''Santiago''': As diferentes xuntas locais galegas reúnense en asemblea para crear un órgano dirección do alzamento. Constitúen a [[Xunta Superior Provisional de Goberno de Galicia|Xunta Superior de goberno de Galicia]],<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=132 Tettamancy Gastón (1908). p.126] </ref> presidida por Pio Rodríguez Terrazo e con [[Antolín Faraldo]] como secretario, ambos destacados membros do provincialismo.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=135 Tettamancy Gastón (1908). pp.129-134]</ref> A Xunta emite nese día unha histórica proclama na que expón os motivos da sublevación, os seus obxectivos, e o seu compromiso co "engrandecemento do antigo reino de Galicia" convertido agora nunha "colonia da corte".<ref>{{Cita libro|título=La Oliva (1856-1857). Un xornal galeguista e progresista na soleira do Rexurdimento|apelidos=Martínez González|nome=Xurxo|editorial=Universidade de Vigo|ano=2015|url=http://www.investigo.biblioteca.uvigo.es/xmlui/bitstream/handle/11093/418/La%20Oliva%20(1856-1857).pdf?sequence=4#page=61&zoom=auto,-275,300|páxinas=62-63}}</ref> A primeira decisión da xunta é tentar sumar á revolta as tres cidades galegas aínda fieis o goberno central para, sumados todos os recursos posíbeis, faceren fronte as tropas expedicionarias do xeneral Concha. Para acadar este obxectivo crea o [[Exército Libertador de Galicia]] e, malia corresponder o comando o brigadier Rubin de Celis, coloca na súa dirección tamén o comandante Miguel Solís. Ambos son ascendidos a Mariscais de Campo.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=141 Tettamancy Gastón (1908). pp.135-136]</ref> As tropas son divididas en dous corpos: O primeiro, 3000 homes dirixidos por Miguel Solís e Manuel Buceta, é enviado contra as cidades da Coruña e Ferrol; O segundo, con 2500 soldados baixo as ordes de Rubín de Celis e Sebastian Arias, recibe a misión de tomar Ourense.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=145 Tettamancy Gastón (1908). pp.139-141]</ref>
[[Ficheiro:Antolín Faraldo.jpg|miniatura|146x146px|Antolín Faraldo]]
{{Artigo principal|Xunta Superior do Reino de Galicia}}
* '''Santiago''': As diferentes xuntas locais galegas reúnense en asemblea para crear un órgano dirección do alzamento. Constitúen a [[Xunta Superior Provisional de Goberno de Galicia|Xunta Superior de goberno de Galicia]],<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=132 Tettamancy Gastón (1908). p.126] </ref> presidida por Pio Rodríguez Terrazo e con [[Antolín Faraldo]] como secretario, ambos destacados membros do provincialismo.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=135 Tettamancy Gastón (1908). pp.129-134]</ref> A Xunta emite nese día unha histórica proclama na que expón os motivos da sublevación, os seus obxectivos, e o seu compromiso co "engrandecemento do antigo reino de Galicia" convertido agora nunha "colonia da corte".<ref>{{Cita libro|título=La Oliva (1856-1857). Un xornal galeguista e progresista na soleira do Rexurdimento|apelidos=Martínez González|nome=Xurxo|editorial=Universidade de Vigo|ano=2015|url=http://www.investigo.biblioteca.uvigo.es/xmlui/bitstream/handle/11093/418/La%20Oliva%20(1856-1857).pdf?sequence=4#page=61&zoom=auto,-275,300|páxinas=62-63}}</ref> A primeira decisión da xunta é tentar sumar á revolta as tres cidades galegas aínda fieis o goberno central para, sumados todos os recursos posíbeis, faceren fronte as tropas expedicionarias do xeneral Concha. Para acadar este obxectivo crea o [[Exército Libertador de Galicia]] e, malia corresponder o comando o brigadier Rubin de Celis, coloca na súa dirección tamén o comandante Miguel Solís. Ambos son ascendidos a Mariscais de Campo.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=141 Tettamancy Gastón (1908). pp.135-136]</ref> As tropas son divididas en dous corpos: O primeiro, 3000 homes dirixidos por Miguel Solís e Manuel Buceta, é enviado contra as cidades da Coruña e Ferrol; O segundo, con 2500 soldados baixo as ordes de Rubín de Celis e Sebastian Arias, recibe a misión de tomar Ourense.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=145 Tettamancy Gastón (1908). pp.139-141]</ref>
 
* '''Tropas do goberno español''': A columna de Samper, mandada agora polo xeneral MacCrohon, retírase cara a Coruña pasando a ocupar [[Carral]]. A columna de Zendrera establécese en [[Cea, San Cristovo de Cea|Cea]], nas inmediacións de Ourense. O xeneral Concha abandona Lugo e agarda en [[Sarria]] a chegada dos seus batallóns. O capitán xeneral Villalonga emite un bando decretando o bloqueo de toda a costa galega e ordena que todo vapor procedente de Inglaterra faga escala na Coruña para seren revisado.<ref>Barreiro Fernández (1977). p.142</ref> <br />
'''16 de abril.'''
[[Ficheiro:La Revolución. Periódico oficial de la Junta Superior de Galicia. núm. 1.pdf|miniatura|156x156px]]'''17 de abril.'''
* '''Santiago''': As dúas divisións do exército rebelde parten cara os seus obxectivos. A Xunta Superior publica un decreto con amplas medidas económicas, administrativas e militares.<ref>Barreiro Fernández (1977). pp.144-147</ref>
'''717 de abril.'''
[[Ficheiro:La Revolución. Periódico oficial de la Junta Superior de Galicia. núm. 1.pdf|miniatura|156x156px]]'''17 de abril.'''
[[Ficheiro:Almanaque Gallego, 1898, p. 16, Torre de Hércules.jpg|miniatura|110x110px|A Coruña]]
* '''1º corpo do Exército Libertador de Galicia''': Chega as inmediacións da Coruña as 8 da mañá, sen atopar oposición, avanzando polo [[Eirís de Arriba, Oza, A Coruña|barrio de Eiris]]. Os soldados de MacCrohon retíranse até [[Igrexa de Santa Lucía da Coruña|Santa Lucia]], onde agardan o asalto protexidos pola artillaría da praza. Solís non se decide a atacar e agarda a sublevación dos numerosos partidarios da revolución na cidade. Porén, o levantamento non se produce, pois o xeneral Villalonga e a súa ''xunta de seguridade e defensa'' xa adoptaran todas as medidas necesarias para evitalo.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=172 Tettamancy Gastón (1908). pp.166-170]</ref> As seis da tarde Solis abandona a Coruña e toma o camiño de Betanzos.
* [[Ficheiro:Almanaque Gallego, 1898, p. 43, El puente de Orense.jpg|miniatura|110x110px|A Ponte Maior de Ourense]]'''2º corpo do Exército Libertador de Galicia''': Chega a [[Santiago das Caldas, Ourense|Santiago das Caldas]] as catro da tarde, nas proximidades de Ourense. A súa lenta marcha permite as forzas do goberno a fortificación da [[Ponte Maior de Ourense|ponte maior]] que atravesa o Miño.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/pt/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1159817&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=140 Juan do Porto (1846). p.144]</ref> O xeneral Rubín é advertido de tal feito, indicándoselle que ten á súa disposición varias barcas para traspasar o obstáculo. Ignorando a advertencia avanza contra a ponte, diante do cal agarda a rebelión na cidade para avanzar. Nin esta se produce nin el da orde de ataque. O final da tarde decide, contra o criterio dos seus subordinados, a retirada cara a [[Ribadavia]].<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=203 Tettamancy Gastón (1908). pp.197-201]</ref><ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/pt/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1159817&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=143 Juan do Porto (1846). pp.147-150]</ref>
'''18 e 19 de abril.'''[[Ficheiro:Almanaque Gallego, 1898, p. 43, El puente de Orense.jpg|miniatura|110x110px|A Ponte Maior de Ourense]]
'''18 e 19 de abril.'''
 
* '''1º corpo do Exército Libertador de Galicia''': O batallón provincial de Málaga, fiel ao goberno e que se atopaba cercando Lugo, diríxese a Ferrol para defender a cidade. Solís envía parte das súas forzas, o mando de Manuel Buceta, para interceptalo. Ten lugar unha escaramuza na que se renden 108 soldados inimigos, e que son incorporados ao bando rebelde. Malia isto, parte do batallón consegue chegar a Ferrol, polo que, temendo unha repetición da escena da Coruña, Solís pretender seguir até Lugo. Porén, persuadido polas peticións dunha comisión ferrolá, decide acudir á cidade.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=181 Tettamancy Gastón (1908). pp.175-177]</ref>
* '''2º corpo do Exército Libertador de Galicia''': Rubín de Celis, coa oposición xeral dos seus oficiais, decide retirarse abandonar Ribadavia dirixíndose a [[Ponteareas]]. Esta decisión facilita o avance cara a Santiago do exército do xeneral Concha e abandona á súa sorte á primeira división do exército rebelde.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=210 Tettamancy Gastón (1908).p.204]</ref> Durante a súa estancia na vila o xeneral Rubín disuade a varios oficiais da súa intención de sumarse ao pronunciamento.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/pt/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1159817&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=146 Juan do Porto (1846). pp.150-153]</ref>
* '''Tropas do goberno español''': O exército do xeneral Concha sae de Monforte o día 18, chegando a Ourense as 16 h. do día 19.
 
'''20 de abril.'''[[Ficheiro:Gribeauval cannon de 12 An 2 de la Republique top view.jpg|miniatura|139x139px|Cañon de 12 libras]]
'''20 de abril.'''
 
* '''1º corpo do Exército Libertador de Galicia''': Solís e a súa división chegan a Ferrol, atopándoo fortemente defendido. Novamente permanecen diante das murallas da cidade, agardando unha sublevación popular que non se produce. Alarmado por informacións sobre o avance das tropas do goberno español, determina encamiñarse cara a Santiago, non sen antes enviar parte das súas tropas a Lugo, como reforzo das súas defensas.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=187 Tettamancy Gastón (1908). pp.181-183]</ref>
'''21 de abril.'''
 
* [[Ficheiro:José Gutiérrez de la Concha, en La Ilustración Española y Americana.jpg|miniatura|142x142px|José Gutiérrez de La Concha]]'''Santiago''': A xunta, comprendendo a necesidade de enfrontar a expedición do xeneral Concha, chama polo regreso dos exércitos a Santiago para reunilos e lanzalos o combate. Diante da falta de resposta de Rubín de Celis comisiona a Ramón Buch para que se dirixa a Ponteareas a supervisar as operacións do 2ª corpo, con potestade para substituír a calquera oficial que considere oportuno.
* '''Tropas do goberno español''': O xeneral Concha abandona Ourense dirixíndose a Santiago co seu exército: artillaría, seis batallóns de infantería (2700 soldados) e 300 cabalos. Avanza dividido en dúas unidades, unha delas pola estrada de [[Lalín]].
* '''Vigo''': Pronúncianse no porto os barcos de guerra Nervión e Astuto o que posibilita a chegada a porto dos esperados auxilios procedentes de Inglaterra.
*Muros
 
'''22 de abril.'''
Liña 102 ⟶ 106:
*'''Tropas do goberno español''': Concha pasa a noite en [[Bamonde, Teo|Baamonde (Teo)]] onde, coñecida a proximidade de Solís, decide facerlle fronte.
*'''Santiago:''' 3º e último número de "La revolución", voceiro da Xunta Superior de Galicia.
'''23 de abril.'''[[Ficheiro:Cacheiras na carta xeométrica de Galiza.png|miniatura|116x116px|Cacheiras no [[Carta xeométrica de Galicia|mapa de Fontán]]]]'''23 de abril.'''{{Artigo principal|Batalla de Cacheiras}}
 
* Batalla de Cacheiras: Solís enfróntase a Concha sen ter claras nin as dimensións do seu exército nin a situación xeográfica do 2º corpo de Rubín de Celis. Iniciado o combate comproba rapidamente a súa inferioridade militar, sobre todo pola falta de artillaría e cabalaría. Toma a decisión de retirarse a Santiago, perdendo polo camiño soldados e municións. Agardando o auxilio da segunda división de Rubín de Celis, as forzas revolucionarias resisten nas rúas da cidade até que rematan as municións. Recollidos nos muros de [[Mosteiro de San Martiño Pinario|San Martiño Pinario]], rematan por capitular, sendo detidos Solis xunto a outros 60 oficiais do exército.
Liña 111 ⟶ 115:
 
En 1848 ditouse unha amnistía e a maioría volveron. Faraldo abandonou o [[Galeguismo (política)|galeguismo]] e morreu en 1853, e os seus compañeiros non volverían ter ningún papel destacado na política galega.
 
'''826 de abril.'''
 
https://www.vigoe.es/vigo/mas-vigo/las-juntas-revolucionarias-de-santiago-pontevedra-y-vigo-embarcan-hacia-gibraltar/
== Notas ==
{{Listaref|30em}}