Xoán (nome): Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Lameiro (conversa | contribucións)
exemplos de Xan na toponimia e na literatura oral
Lameiro (conversa | contribucións)
citación correcta
Liña 1:
{{Outros homónimos|Xoán}}
[[Ficheiro:Accademia - St John the Baptist by Titian Cat314.jpg|miniatura|[[Xoán o Bautista]].]]
'''Xoán''', ou a variante<ref>FerroFERRO RuibalRUIBAL, Xesús (dir.) (1992) : ''Diccionario de nomes galegos'',. Vigo: Ir Indo, p. 549. </ref> '''Xan'''<ref>En Dicionario de Dicionarios da Universidade de Vigo - http://sli.uvigo.es/DdD/ddd_pescuda.php?pescuda=Xan&tipo_busca=lema</ref>, (feminino '''Xoana''') é un [[Antropónimo|nome de pía]] masculino en [[lingua galega|galego]]. Vén do [[lingua hebraica|hebraico]] יוחנן (Yôḥānnān), que quere dicir 'O fidel a Deus'. Do hebraico orixinario pasou a outras linguas. Ιωάννης (''Ioannis'') é a versión de Yôḥānnān que pasou ao grego. De aí evoluíu até chegar ao [[galego-portugués]]: ''Iohanne'' > ''Johan'' e de aí ao galego moderno Xoham > Xoán, de feminino: Xoana. Xan era un diminutivo común en Galiza como queda reflictido na [[toponimia]] (A Costa de Xan (en [[Fene]]), Xan Amigo (en [[Sada]]), Xan Xordo (en [[Santiago de Compostela]]) ou Xan de Abaixo (en [[Ribadeo]]) e na literatura oral: ''ser un Xan'', ''sen un Xan entre elas'', ''Xan de Outeiro'', ''Xan da bota''<ref>[[Eladio Rodríguez González]] (1958-1961): ''Diccionario enciclopédico gallego-castellano'', Galaxia, Vigo</ref>.
 
O [[patronímico]] de Xoán ou Iohan deu en Galiza Iohannis: 1177:Pedro Iohannis, usado como xenitivo, formaranse despois varios resultados diferentes: Anes (1262: Pedre Anes; 1454: Maria Anes,) Eans, Eanes, Enes, Ennes, Ianes, Yanes (1385: Afonso Yanes Traveso; 1273: Eldora Yanes, que en 1276 aparece como Eldora Eanes; 1275: Laurenço Ianes d'Ourense; 1396: Eynes Ianes), Oanes (1082: Tota Joanis; 1272: Migael Joanes; 1279: Gonzaluo Oanes).
Liña 41:
* ''Lus e martes son dous días,''/ ''cuarta e quinta xa o saberás,''/ ''venres non comerás carne''/ ''e sábado ir á montería e Domingo á Misa,''/ ''esa é a vida de Xan. ''
* ''Lus marcha, martes chega,''/ ''cuarta aguza, quinta talla,''/ ''sesta carga e sábado chega''/ ''meu primo Xan cun carro de leña.''<ref>http://sli.uvigo.es/DdD/ddd_pescuda.php?pescuda=Xan&tipo_busca=lema</ref>
* ''Maio airoso fai o pan garvoso.''
* ''Marzo espigarzo, abril penderil, en maio granado, en San Joan segado. ''
* ''Marzo espigarzo, abril pendoril, maio granado, San Joan segado, Santa Mariña a airiña.''