Revolución galega de 1846: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Cossue (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Cossue (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Liña 52:
 
==== 8 de abril. ====
[[Ficheiro:José de MacCrohon.jpg|miniatura|110x110px|José MacCrohon]]
* '''Encontro de Sigüeiro:''' O comandante Solís ordena, as dez da mañá, oa avancemarcha contra os dous batallóns do rexemento de Zamora, cegamente confiado en que estes pasarán ao seu bando sen combater. As súas tropas, engrosadas polos universitarios e o batallón provincial de Zamora, duplican amplamente os números da columna do xeneral Samper. O encontro prodúcese o mediodía en [[Sigüeiro, Oroso, Oroso|Sigüeiro]]. Despregados os exércitos contendentes, Solís ordena avanzar mentres dúas bandas de música tocan o [[himno de Riego]] e os seus soldados lanzan vivas. O xeneral MacCrohon avanzaadiántase, para facerlles fronte, co 1º batallón do rexemento de Zamora,. mais osOs sublevados continúan avanzandoadiantando impasíbeis, sen defenderseamagar coa defensa e mantendo os seus fusís no ombro. MacCrohon bérrallesAmbos aosbandos rebeldeschegan paraa queunha volvandistancia áde oito disciplinapasos, curtocos desoldados vistasaudándose e foraconfraternizando, deas siforzas chegade aSamper confundirdan osmostras batallónsevidentes ede aquereren metersepasar entreao osbando soldados inimigoscontrario. AmbosMacCrohon bandosbérralles cheganaos arebeldes unhapara distanciaque devolvan oitoá pasosdisciplina, coscurto soldadosde saudándosevista e confraternizando,fora asde forzassi dechega Sampera danconfundir mostrasas evidentesliñas, demeténdose quererentre pasaros aosoldados outro bandoinimigos. Durante a confusión o 1º batallón é rodeado totalmente, ficando separado e inutilizado para o combate. Puig Samper, desde a retagarda, dando por perdida a súa columna envía unha mensaxe a Solís pedindo que non se abra fogo. Recibe como resposta que non haberá retirada até que as súas forzas se sumen ao pronunciamento. Samper solicita 24 horas de tregua para meditar o ofrecemento, inexplicabelmente Solís concédelle 48, e permite asao súas tropasbatallón do Zamora abandonar o campo.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=79 Tettamancy Gastón (1908). pp.73-78]</ref> As cinco da tarde, aregresasos columnaSolís dee Solísos regresaseus homes a SantiagoCompostela, o presidente da xunta, un estupefacto Pio Rodríguez Terrazo, manifestaperplexo aodiante da actuación do comandante militar, maniféstalle: "Solís, isto perdeunos para sempre".<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/pt/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1159817&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=57 Juan do Porto (1846). pp.61-2]</ref>
 
* '''Expedición a Pontevedra:''' As sete da tarde é enviada unha columna militar a Pontevedra e Vigo para axilizar o levantamento danesas cidadecidades. Téntase librar un camiño para retirada, en caso de ser necesarionecesaria, e facilitar a chegada por mar dodas armamentoarmas comprometidocomprometidas desde Inglaterra para o auxilio da rebelión.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=90 Tettamancy Gastón (1908). pp.84-85]</ref>
* '''Encontro de Sigüeiro:''' O comandante Solís ordena, as dez da mañá, o avance contra os dous batallóns do rexemento de Zamora, cegamente confiado en que estes pasarán ao seu bando sen combater. As súas tropas, engrosadas polos universitarios e o batallón provincial de Zamora, duplican amplamente os números da columna do xeneral Samper. O encontro prodúcese o mediodía en Sigüeiro. Despregados os exércitos contendentes, Solís ordena avanzar mentres dúas bandas de música tocan o [[himno de Riego]] e os seus soldados lanzan vivas. O xeneral MacCrohon avanza co 1º batallón do rexemento de Zamora, mais os sublevados continúan avanzando impasíbeis, sen defenderse e mantendo os seus fusís no ombro. MacCrohon bérralles aos rebeldes para que volvan á disciplina, curto de vista e fora de si chega a confundir os batallóns e a meterse entre os soldados inimigos. Ambos bandos chegan a unha distancia de oito pasos, cos soldados saudándose e confraternizando, as forzas de Samper dan mostras evidentes de querer pasar ao outro bando. Durante a confusión o 1º batallón é rodeado totalmente ficando separado e inutilizado para o combate. Puig Samper dando por perdida a súa columna envía unha mensaxe a Solís pedindo que non se abra fogo. Recibe como resposta que non haberá retirada até que as súas forzas se sumen ao pronunciamento. Samper solicita 24 horas de tregua para meditar o ofrecemento, inexplicabelmente Solís concédelle 48, e permite as súas tropas abandonar o campo.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=79 Tettamancy Gastón (1908). pp.73-78]</ref> As cinco da tarde a columna de Solís regresa a Santiago, o presidente da xunta, un estupefacto Pio Rodríguez Terrazo, manifesta ao comandante militar: "Solís, isto perdeunos para sempre".<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/pt/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1159817&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=57 Juan do Porto (1846). pp.61-2]</ref>
*'''León:''' Unha compañía do 2º batallón do rexemento de Zamora que conducía presos a Valladolid, pronúnciase na vila leonesa de [[Valencia de Don Juan|Valencia de don Juan]], lugar no que se encontraba de paso conducindo presos a Valladolid. Xunto aCabo eladela sublevasesublévase unha compañía do batallón provincial de Pontevedra e os 20 carabineiros dapresentes na vila. Tamén o xeneral Iriarte, antigo capitán xeral de Galicia,<ref name=":1">{{Cita web|título=Martín José de Iriarte y Urdániz|url=https://dbe.rah.es/biografias/26349/martin-jose-de-iriarte-y-urdaniz|páxina-web=Real Academia de la Historia|data-acceso=2021-12-01|lingua=es}}</ref> atravesa a fronteira portuguesa cun grupo de exiliados pronunciándose no municipio leonés de [[Villar de Ciervos]] cun grupo de exiliados. Desde alí emite unha proclama, alista trescentos voluntarios, e lánzase á conquista de [[Astorga]].<ref>Barreiro Fernández (1977). pp.130-131</ref>
 
* '''Expedición a Pontevedra:''' As sete da tarde é enviada unha columna militar a Pontevedra para axilizar o levantamento da cidade. Téntase librar un camiño para retirada en caso de ser necesario e facilitar a chegada por mar do armamento comprometido desde Inglaterra para o auxilio da rebelión.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=90 Tettamancy Gastón (1908). pp.84-85]</ref>
*'''León:''' Unha compañía do 2º batallón do rexemento de Zamora pronúnciase na vila leonesa de [[Valencia de Don Juan|Valencia de don Juan]], lugar no que se encontraba de paso conducindo presos a Valladolid. Xunto a ela sublevase unha compañía do batallón provincial de Pontevedra e os 20 carabineiros da vila. Tamén o xeneral Iriarte, antigo capitán xeral de Galicia,<ref name=":1" /> atravesa a fronteira portuguesa pronunciándose no municipio de [[Villar de Ciervos]] cun grupo de exiliados. Desde alí emite unha proclama, alista trescentos voluntarios, e lánzase á conquista de [[Astorga]].<ref>Barreiro Fernández (1977). pp.130-131</ref>
 
==== 9 de abril. ====
[[Ficheiro:José Gutiérrez de la Concha, en La Ilustración Española y Americana.jpg|miniatura|142x142px|José Gutiérrez de La Concha]]
 
* '''Tropas do goberno:''' O xeneral Concha chega a [[Benavente, Zamora|Benavente]], envía a Galicia tres batallóns mentres se dispón a enfrontar a Iriarte co resto das súas forzas. SaeBaixo mando do comandante xeral de Ourense, José Zendrera<ref>{{Cita web|título=José María Fernández de la Zendrera y Mortela|url=https://dbe.rah.es/biografias/137308/jose-maria-fernandez-de-la-zendrera-y-mortela|páxina-web=Real Academia de la Historia|data-acceso=2021-12-21}}</ref>, sae desde Ourense unha columna militar con direcciónordes de incorporarse á unidade de aPuig SantiagoSamper.<ref>Barreiro Fernández (1977). p.131</ref>
* '''Pontevedra:''' O capitán da garda civil [[Manuel Buceta del Villar|Manuel Buceta]] pronunciasepronúnciase na cidade cun destacamento, sendo secundado polo batallón provincial de Segovia. Fórmase unha xunta, presidida Jose María Santos, que emite unha proclama e comeza a asumir disposicións similares as de Lugo e Santiago: detencións, depuración de funcionarios, detención de persoas e convocatoria de voluntarios para o exército.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=97 Tettamancy Gastón (1908). pp.91-94]</ref>
 
==== 10 de abril. ====
 
* '''Vigo:''' As 10 da mañá manifesta a súa adhesión ao alzamento o batallón provincial de Oviedo. Fórmase unha xunta presidida polo empresario de orixe catalá [[Ramón Buch Díaz|Ramón Buch]]. O brigadier [[Leoncio Rubín de Celis]]<ref>{{Cita web|url=https://anecdotarioredondelan.jimdo.com/persoeiros/militares/|título="Rubín de Celis y Oroña, Leoncio (Redondela, 1810)"|data-acceso=12 de xaneiro de 2018|data-arquivo=12 de xaneiro de 2018|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20180112215816/https://anecdotarioredondelan.jimdo.com/persoeiros/militares/|url-morta=yes}}</ref>asume o mando do exército como militar de maior graduación. O alzamento esténdese polas vilas inmediatas súmansesumándose deseguida [[Bouzas, Vigo|Bouzas]], [[Lavadores, Vigo|Lavadores]], [[Baiona]], etc.<ref>{{Cita web|título=Vigo se subleva y se une a la Revolución Gallega de 1846|url=https://www.vigoe.es/vigo/mas-vigo/vigo-se-subleva-y-se-une-a-la-revolucion-gallega-de-1846/|páxina-web=VigoÉ|data=2021-04-10|data-acceso=2021-12-21|lingua=es}}</ref>
 
* '''Tui:''' As 12 da noite pronúncianse na vila as dúas compañías presentes do provincial de Segovia e os carabineiros, absténdose. oO destacamento da garda civil decide non participar. Fórmase unha xunta e recrútanse voluntarios.
*'''Tropas do goberno:''' Puig Samper, que continúa en Sigueiro e descoñece o alzamento de Vigo e Pontevedra, proxecta o ataque a Compostela así que rematen as 48 da tregua acordada. A columna militar procedente de Ourense continúa achegándose, fai noite na vila de [[Soutelo de Montes, A Madanela de Montes, Forcarei|Soutelo de Montes]].
*'''Santiago:''' As nove da noite o exército rebelde abandona a cidade camiño de Pontevedra. Solís tenta reunir as súas forzas coas da columna que se separara o día 8 e que viña de regreso. Debido ao perigo que representan os exércitos inimigos, os integrantes da xunta abandonan tamén a cidade.<ref>[http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1336437&presentacion=pagina&registrardownload=0&posicion=101 Tettamancy Gastón (1908). p.95]</ref>
 
==== 11 de abril. ====
 
O día 11 Puig Samper entra en Santiago e obriga a Solís a marchar a Vigo, mentres que o xeneral Iriarte, antigo capitán xeral de Galicia,<ref name=":1">{{Cita web|título=Martín José de Iriarte y Urdániz|url=https://dbe.rah.es/biografias/26349/martin-jose-de-iriarte-y-urdaniz|páxina-web=Real Academia de la Historia|data-acceso=2021-12-01|lingua=es}}</ref> penetra desde [[Portugal]] sendo vencido en [[Astorga]].
* '''Tropas do goberno:''' Advertido Samper a primeira hora de que o exército rebelde abandonara Santiago entra na cidade as 7:30 da mañá. Inmediatamente comeza a emitir disposicións para restablecer a orde previa. Sae a continuación en persecución do exército rebelde, mais, ao teren noticia da rebelión en Pontevedra e Vigo e sabendo que ten enfronte un exército tres veces superior ao seu regresa a Santiago as 22 da noite. O levantamento en Pontevedra fai regresar tamén á columna ourensá para defender a cidade...
 
== Constitución da Xunta ==
{{Artigo principal|Xunta Superior do Reino de Galicia}}Puig Samper e Solís enfrontaríanse novamente en Sigüeiro, sen resultados. Pero o día 14 o xeneral [[José Gutiérrez de la Concha]], enviado desde [[Madrid]], penetra en Galicia.<ref>[[Luis Moure Mariño]] (1979) ''Temas gallegos''. Espasa-Calpe.</ref> Os insurxentes dominaban Santiago, Lugo, Pontevedra, Vigo e [[Tui]], e reuniran unha Asemblea, presidida por Solís, con Rubín de Celis, Pío Rodríguez Terrazo (da Xunta de Santiago), José María Santos (da Xunta de Pontevedra) e Ramón Buch (da Xunta de Vigo). Constituiranse o día 15 de abril en [[Xunta Superior do Reino de Galicia|Xunta Superior de Galiza]], e acordaron: