Oceanía insular: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
→‎Micronesia: máis tomado de referencias que aparecen no artigo en:Oceania#History
Etiqueta: edición de código 2017
→‎Polinesia: máis de en:oceania#european exploration
Etiqueta: edición de código 2017
Liña 41:
En contraste, recentes estudos mostran unha orixe melanesia dos [[Cromosoma Y|cromosomas Y]] dos polinesios, que favorecen o modelo "Slow Boat", o cal asume a mesma orixe que o modelo anterior dos primeiros polinesios, pero con complexos nexos de interaccións cos xa asentados indíxenas melanesios, antes de continuar a colonización cara ó leste.
 
=== Exploracións europeas ===
<!--
A partir do [[século XVI]] os europeos comezaron a explorar as illas do Pacífico. Os portugueses foron os primeiros en adentrarse cada vez máis cara ao leste, partindo de [[Malaca]]. O navegante portugués [[António de Abreu]] foi o primeiro en arribar ás [[Molucas]], a [[Timor]] e ás [[illas Banda]] en [[1512]], levando como segundo a [[Francisco Serrão]] quen ficou en [[Ternate]] como conselleiro do [[Sultanato de Ternate|sultán]]<ref>{{cita libro |apelidos=Hanna |nome=W. A.|título=Indonesian Banda: Colonialism and its Aftermath in the Nutmeg Islands |editorial=Institute for the Study of Human Issues |ano=1978 |páxinas=6–8 |isbn=0-915980-91-6 |lingua=en}}</ref>. [[Gomes de Sequeira]] chegou ás [[illas Carolinas]] en [[1525]]<ref name="Kratoska">{{cita libro |título=South East Asia, Colonial History: Imperialism before 1800 |series=South East Asia, Colonial History |volume=1 |apelidos=Kratoska |nome=P. H. |editorial=Taylor & Francis |páxinas=54-56 |ano=2001 |isbn=0-415-21540-4 |lingua=en}}</ref>, e [[Jorge de Menezes]] a Nova Guinea en [[1526]]<ref name="Kratoska"/>.
[[Ficheiro:Cookroutes.png|miniatura|esquerda|Viaxes de [[James Cook]] por [[Oceanía]] entre [[1768]] e [[1779]]: 1º viaxe en vermello, 2º en verde e 3º en azul.]]
 
O 10 de agosto de [[1519]] parte de [[Sevilla]] unha expedición de cinco barcos finaciada polo monarca español [[Carlos V, Sacro Emperador Romano-Xermánico|Carlos I]] e liderada polo portugués [[Fernando de Magalhães]]. Navegaron ao longo da costa leste de [[América do Sur]], achando e atravesando o [[Estreito de Magalláns|estreito que leva o seu nome]], e o 28 de novembro de [[1520]] entraban no océano que Magalhães nomearía "Pacífico". Os tres barcos que continuaban na expedición navegaron cara ó norte ata coller os favorables ventos [[alisio]]s que os levarían a través do Pacífico ata as [[Filipinas]], onde foi matado Magalhães por tribos locais. Só quedaban dous barcos: un deles, o [[Trinidad (nao)|Trinidad]] colleu rumbo norte coa esperanza de encontrar os [[ventos do oeste]] que os levarían a [[México]], pero tiveron que regresar, sendo apresados por unha frota portuguesa. O outro barco, o [[Victoria (nao)|Victoria]], capitaneado por [[Juan Sebastián Elcano]], retornou a España polo oeste a través do [[océano Índico]], evitando as rutas frecuentadas polos portugueses para non seren apresados por estes. O 8 de setembro de [[1522]] chegaron a Sevilla, completando así a primeira [[circunnavegación]] da Terra, tendo alcanzando, entre outra illas de Oceanía, as Filipinas e as [[Illas Marianas|Marianas]]<ref>{{cita libro |título=La primera vuelta al mundo |apelidos=Comellas |nome=J. L. |editorial=Rialp |ano=2019 |isbn=8432151025 |lingua=es}}</ref>.
[[Fernando de Magallanes]] va descobrir les [[Illes Marianes|Marianes]] i altres illes d'Oceania abans de morir a les [[Filipines]]. Poc després van explorar la regió els [[Portugal|portuguesos]]: el [[1525]] van descobrir les [[Illes Carolines|Carolines]], i a l'any següent [[Nova Guinea]]. Els holandesos van recórrer el [[1642]] el litoral d'[[Austràlia]] i van descobrir [[Tasmània]], les [[Tonga]], [[Illes Fiji|Fiji]] i [[Illes Bismarck|Bismarck]]. A la vegada, des d'[[Acapulco]] (Mèxic) i [[el Callao]] ([[Perú]]) van partir expedicions [[Imperi Espanyol|espanyoles]] que descobriren nombroses illes del [[Oceà Pacífic|Pacífic]].
 
Durant el {{segle|XVIII}} van ser els [[Gran Bretanya|britànics]] i els [[França|francesos]] els que van explorar la regió. Entre [[1764]] i [[1770]], els britànics van recórrer [[Tahití]], [[Samoa]], [[illes Salomó|Salomó]] i [[Noves Hèbrides]]. [[James Cook]], entre [[1768]] i 1779, va arribar a les [[Illes de la Societat]], [[Nova Zelanda]], les [[Illes Marqueses|Marqueses]], Noves Hèbrides i [[Hawaii]]. Els francesos van explorar les illes paral·lelament als britànics. Tots aquests viatges determinaren el repartiment d'Oceania entre la [[Gran Bretanya]], [[França]] i altres països: per la possessió de [[Tahití]], [[França]] i [[Gran Bretanya]] arribaren a una greu tensió l'any [[1844]]. Posteriorment, [[França]] s'annexà [[Nova Caledònia]] el [[1853]], els [[Estats Units]] les [[Illes Hawaii]] el [[1894]] i els [[Alemanya|alemanys]] reeixiren a instal·lar-se a una part de [[Nova Guinea]], a [[Salomó (estat)|Salomó]] i a [[Nova Bretanya]] l'any [[1884]], tot i que aquestes [[colonialisme|colònies]] les van perdre a conseqüència de la seua derrota a la [[Primera Guerra Mundial]].
 
Durant la [[Segona Guerra Mundial]] Oceania fou l'escenari de la gran ofensiva [[Japó|japonesa]] i de la contraofensiva [[Aliats de la Segona Guerra Mundial|aliada]]. Més tard, la [[Nova Guinea]] [[Països Baixos|holandesa]] passà a formar part d'[[Indonèsia]] i les [[Hawaii]] esdevingueren un estat [[estatunidenc]]. D'altres illes i territoris van assolir progressivament la seva [[independència]]: [[Samoa Occidental]] l'any 1962; [[Nauru]] el 1968; [[Fiji]] el [[1970]]; [[Tonga]] el [[1970]]; [[Papua Nova Guinea]], [[Tuvalu]] i [[Salomó (estat)|Salomó]] el 1975, [[Kiribati]] el [[1979]] i [[Vanuatu]] el 1980. Les dues grans potències regionals d'Oceania són [[Austràlia]] i [[Nova Zelanda]], independitzades de la [[Gran Bretanya]] el 1901 i el [[1931]] respectivament.
-->
 
== Notas ==