Sublevación do cuartel de San Gil: Diferenzas entre revisións

Sobre o ocorrido no interior do cuartel de San Gil de Madrid o [[22 de xuño]] de [[1866]] as contradicións de detalle abundan nas distintas fontes{{sfn|Anguera |2003|}} e mesmo hai versións de conspiradores que difiren totalmente entre si, como a "carta de xustificación" de Baltasar Hidalgo de Quintana. Nos días inmediatos aos sucesos publicáronse en prensa versións contraditorias, das que algúns historiadores adoptaron a que consideraron máis verosímil. "O caso é que os artilleiros do cuartel de San GilAsí, que planearan sorprender aos seus oficiais de garda para encerrarlles, atopáronse con que uno deles resistíase e disparáballes, o que deu lugar a unha carnicería e desconcertou os plans de actuación previstos. Saíndo en desorde do cuartel, uns 1.200 homes vagaron polas rúas de Madrid con 30 pezas de artillaría, mentres o dous mil paisanos [progresistas[Josep e demócratas] que se sublevaron loitaban con heroísmo nas barricadas".{{sfnFontana|Fontana|2007|p=326}}]] Historiadoresindica como Lafuente{{sfn|Lafuente |1887-1890|}} e Salcedo Ruiz{{sfn|Salcedo Ruiz |1914|}} describen a morte do tenente Martorell, a quen lle correspondía estar de garda no cuarto de bandeiras, sen citar máis detalles non constatados. Os datos obtidos en documentación oficial non coinciden na hora de inicio e escenario onde morren os oficiais{{sfn|Michavila |2015|}}.que:

A sublevación fracasou pero O'Donnell atopouse nunha difícil situación pois varios oficiais habían resultado mortos polos insurrectos —a versión oficial foi que os sarxentos sublevados habían «asasinadoasasinaran aosos seus xefes»—, o que lle obrigaba a aplicar unha dura represión.{{sfn|Vilches|2001|p=70}} O'Donnell resaltou o feito de que os sarxentos repartiran « fusís aos paisanos proletarios que acudían a recibilos», o que a el lle pareceu o inicio dunha [[revolución social]] polo que chegou a afirmar nas [[Cortes Xerais|Cortes]] aos poucos días: «os horrores da revolución francesa non se pareceron en nada ao que pasaría aquí... aquí non existían máis principios nin outro obxecto que o saqueo, o asasinato e a desaparición dos fundamentos sociais». E concluíu a súa intervención instando os deputados a esquecer «as nosas disensións pequenas... para facer fronte á revolución social». Opinión que era compartida por Narváez quen afirmou que este era o primeiro movemento que se produciu en España que tiña «un carácter social verdadeiro».{{sfn|Fontana|2007|pp=326-327}}{{efn|"Era un pánico disparatado, xa que se trataba dun levantamento de progresistas e demócratas, non moi distinto en esencia do de 1854, que se propoñía instalar un goberno formado polos Prim, Sagasta, Ruiz Zorilla ou Rivero".{{sfn|Fontana|2007|pp=326-327}}}}

A represión do levantamento foi moi dura. Foron fusiladas 66 persoas, na súa inmensa maioría sarxentos de artillaría, e tamén algúns soldados. O [[7 de xullo]] prodúcense os últimos fusilamentos, entre os que se inclúe o do xeneral carlista Juan Ordóñez de Lara, o de quen asasinara ao coronel D. Federico Puig e o dun paisano que dera morte a un garda civil na rúa de Toledo, segundo publica ''A Gaceta.'' A pesar diso, a raíña insistiu anteperante O'Donnell para que fosen fusilados inmediatamente todos os detidos, ao redor dun milmilleiro, ao que o xefe do goberno negouse e díxose que comentou: «Pois non ve esa señora que, se se fusila a todos os soldados colleitos, vai derramarse tanto sangue que chegará até a súa alcoba e afogarasese afogará nela?».{{sfn|Fontana|2007|p=327}} Os condenados á morte foron fusilados xunto aos muros exteriores da praza de touros, que entón estaba situada a un centenar escaso de metros da [[Porta de Alcalá]].

Doutra banda, a sublevación deixou claro que os progresistas se puxeronpuxeran fóra do sistema e optaran pola "vía revolucionaria" polo que fracasara a estratexia da [[Unión Liberal (1858)|Unión Liberal]] e do propio O'Donnell de integralos mediante unha política moi liberal, asumindo moitas das súas propostas, co fin último de formar con eles o partido liberal do réxime isabelino que se alternaría co partido conservador, que representaban os moderados. Así que a raíña destituíu a O'Donnell e chamou de novo a Narváez para que formase goberno.{{sfn|Vilches|2001|p=70}} Segundo [[Josep Fontana]], a razón da substitución de O'Donnell foi que a raíña considerou que fora demasiado brando na represión da sublevación.{{sfn|Fontana|2007|p=328}}

Segundo Juan Francisco FontesFuentes, «o carácter errático da Monarquía demostrouse unha vez máis tras o fracaso do levantamento do cuartel de San Gil. O'Donnell podía quedar aos ollos da raíña como o home que a salvou dun transo moi apurado. No canto diso, Isabel II aproveitou a primeira ocasión para forzar a caída do goberno: o [[10 de xullo]], o xeneral presentou un decreto nomeando novos senadores e a raíña negouse a pór a súa firma. A crise estaba servida, e a solución tamén. [[Isabel II de España|Isabel II]] recorreu de novo, por última vez, a Narváez. Díxose que aquela foi a peor decisión política tomada pola raíña ao longo do seu reinado, tras a cal moitos viron a influencia da súa confesor, o [[Antonio María Claret|pai Claret]], decidido partidario dunha política autoritaria e ultramontana... [(e que nunca perdoou]) a O'Donnell o [[Cuestión romana|recoñecemento do reino de Italia]]».{{sfn|Fuentes|2007|p=227}}