Escitia: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición
Liña 20:
 
== Historia ==
Os [[escitas]] foron un pobo nómadanómade que vivía en [[Asia Central]]. Ao redor do [[Século -VII|século VII a.C.]] foron atacados por masaxetas e expulsados das súas terras. No reinado de [[Ciaxares]], de [[Media (Oriente Medio)|Media]], e [[Sadiates]] de [[Reino de Lidia|Lidia]], os nómades escitas invadiron a rexión dos [[cimerios]], probablemente no norte do [[Cáucaso]], quen foron expulsados cara o sur do Norte, que expulsados cara ao sur.
 
Os cimerios ocuparon [[Sardes]] en tempos do rei [[Ardis II]] ([[Década de -620|629 a.C.]]) pero foron expulsados polo seu fillo [[Aliates II]]; os escitas dirixíronse a Media e Ciaxares tivo que abandonar o cerco de [[Nínive]] para lles facer fronte pero foi derrotado e, durante uns 28 anos, os cimerios percorreron e saquearon a rexión. Posteriormente, continuaron cara a [[Exipto]], dirixidos polo rei Marías, onde o faraón [[Psamético I]] rendeulles homenaxe. Á volta pasaron por [[Ascalón]]; foron derrotados polos medos ao redor do [[Década de -590|596 a.C.]] e expulsados ao sur de [[Rusia]]. Parece que se mesturaron cos cimerios e deron ás tribos non escitas da zona o nome de [[sármatas]].
Liña 26:
Non obstante, non todos os escitas abandonaron o país. Unha parte aínda estaba en Media no [[Década de -590|590 a.C.]] e algúns foron protexidos por Ciaxares de Media até que, como non cambiaron de hábitos, nun acto de crueldade expulsounos e cara os aliados de Lidia, que rexeitaron a súa entrega, o que levou á guerra (xa baixo [[Creso|Cresos]], fillo de Aliates) cos medos, guerra que rematou coa [[Batalla do Halis|batalla da Eclipse]] ou [[Río Kızılırmak|Halis]] no [[Década de -580|585 a.C.]]
 
=== Guerras contra os persas ===
Os escitas do sur de Rusia volvéronse parcialmente sedentarios, mentres que outra parte seguíaseguían sendoa ser nómadanómades. Polo 513 a.C, [[Darío I|Darío]] invadiu dominios escitas no norte de Tracia polo [[Década de -510|513 a.C.]] Daquela, os [[Gelons|''gelons'']], os ''[[budins]]'' e os ''sauromates'' ([[sármatas]]) xuntáronse aos escitas contra o rei persa, mentres que os ''agathyrsis'', ''neuri'', ''androphagi'', ''melanchlaeni'', e ''tauri'' quedaron fóra da alianza. Os tres aliados estaban gobernados por tres reis: [[Scopasis]], Ianthyrsus e Taxacis, que defendían cadanseu territorio e queimaron as colleitas e envelenaron a auga para dificultar o avance dos persas. As fronteiras do [[Río Danubio|Danubio]] e do [[Río Don|Don]] convertéronse en lugares de loita: os budins foron os primeiros atacados e a súa cidade de madeira foi incendiada. Entón Darío desprazouse cara ao sur e oeste, pasando polo territorio dos ''Melanchlaeni'', ''Neuri'' e ''Agathyrsis'' (estes últimos, ocupaban [[Transilvania]] na rexión do [[río Maros]]). Finalmente os persas, moi mal fornecidos, decidiron retirarse ao Danubio, mais os escitas anticipáronse e apoderáronse das pontes polo que o xeneral xónico Miltiades, ao servizo dos persas, aconsellou facer un pacto cos escitas. E chegouse un acordo polo cal os persas poderían regresar a [[Tracia]] .
 
=== Relacións co mundo greco-romano ===
[[Tucídides]] menciona aos [[xetas]] como unha póla dos escitas e di que vivían ao norte das montañas Haemos de Tracia e na fronteira cos escitas. Contra eles loitou [[Filipo II de Macedonia]], ao norte das montañas Haemos, onde foi ferido e, posteriormente, [[Alexandre o Grande|Alexandre Magno]] derrotou aos xetas e destruíu unha cidade.