Micaela Bastidas: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
mSen resumo de edición |
mSen resumo de edición |
||
Liña 3:
[[Ficheiro:Tupac_Amaru_y_familia.jpg|dereita|miniatura|350x350px|''Virxe da Carmen con doantes'', tamén coñecida como ''Túpac Amaru II e familia''.]]
'''Micaela Bastidas Puyucahua''', nada Pampamarca o [[23 de xuño]] de 1744 e finada en [[Cuzco]] o [[18 de maio]] de [[1781]], foi unha prócer da independencia hispanoamericana, xogou un importante papel na [[historia do Perú]]. Esposa e conselleira de [[Túpac Amaru II]], o seu desempeño tivo vital importancia na rebelión de Tinta. O seu exemplo de coraxe e determinación ao defender os seus ideais de xustiza e liberdade até a súa tráxica e desapiadada morte en man dos españois, convertérona en lenda e símbolo da loita americana contra a opresión e a explotación colonial.<ref>{{Cita web|url=http://servicios2.abc.gov.ar/lainstitucion/protagonistas/htmls/peru/bastidas.html|título=Micaela Bastidas Puyucawa|data-acceso=16 de
== Traxectoria ==
Liña 17:
=== A rebelión ===
[[Ficheiro:Prócer_Micaela_Bastidas_1780.jpg|miniatura|Efixie de Micaela Bastidas no Panteón dos Próceres en Lima.]]
En 1780, esgotadas as vías de diálogo cos representantes da coroa española, José Gabriel Condorcanqui inicia un movemento en contra da dominación española. É apoiado por curacas ligados a facendados de Cuzco unidos en contra da nova alfándega, crioulos, indios e mestizos. Nese momento adopta o nome de Túpac Amaru II, en honra do seu antepasado o último Inca de Vilcabamba. O 4 de novembro de 1780 Túpac Amaru II deu o primeiro berro de liberdade e difundiu unha proclama independentista, dando comezo á rebelión de Túpac Amaru II. O corrixidor Antonio de Arriaga foi tomado prisioneiro e condenado a morrer no cadafalso. Os rebeldes instalaron o seu cuartel xeral en Tungasuca.<ref name="cvc">{{Cita web|url=http://cvc.cervantes.es/el_rinconete/anteriores/enero_11/13012011_02.htm|título=Heroínas de las independencias latinoamericanas|data-acceso=12 de
Desde ese momento, Micaela converteuse na principal conselleira de Túpac Amaru, participou no xuízo sumario contra Arriaga e asumiu múltiples roles no movemento. Actuaba con dinamismo e persuasión, talvez máis concientizada mesmo que o seu marido, xa que o papel da muller indíxena era o máis vilipendiado polos opresores.<ref>{{Cita web|url=http://letras-uruguay.espaciolatino.com/aaa/dillon_susana/micaela_bastidas.htm|título=Micaela Bastidas|apelidos=Susana Dillon|data-acceso=14 de
Os indíxenas tiñan prohibida a tenencia de armas de fogo, un dos maiores problemas aos que se enfrontaron foi a obtención de armamento. Micaela foi a encargada do aprovisionamento das tropas, o que incluía conseguir e distribuír diñeiro, alimentos, vestimentas e armas. Expedía os salvocondutos para facilitar o movemento de quen viaxaban a través de amplos territorios. Estivo a cargo da retagarda indíxena, demostrando dilixencia e capacidade, implementando medidas de seguridade e loitando contra a espionaxe. Implementou un eficiente sistema de comunicacións, organizando un servizo de chasquis dacabalo que levaban rapidamente información dun punto a outro do territorio rebelde.<ref>{{Cita web|url=http://www.educabolivia.bo/educabolivia_v3/index.php?option=com_content&view=article&id=2579&Itemid=41|título=El papel de Micaela Bastidas|apelidos=Arthur Schlesinger Jr.|data-acceso=13 de
Unha verdadeira lexión de loitadoras andinas, [[Pobo quechua|quechuas]] e [[Pobo aimará|aymaras]] traballaron xunto a Micaela no levantamento, realizaron estratexias e deron apoio ás tropas. Para elas tratábase non só de liberar o seu pobo da explotación española, senón tamén de restablecer o rol da muller indíxena con participación na vida social e política, tradición que o sistema colonial tentou abolir converténdoas en vítimas de todo tipo de abusos. Foron líderes dentro do movemento Cecilia Túpac Amaru e Tomasa Tito Condemayta, cacica de Acos, entre moitas outras.<ref>{{Cita web|url=http://eldiadelpueblo.org/Portal/index.php?option=com_content&task=view&id=119&Itemid=1|título=Mujeres ejemplares del Perú: Micaela Bastidas|data-acceso=16 de
Estas mulleres participaban tamén na batalla, xunto aos seus fillos e maridos. Tamén o facía Micaela, quen co seu carácter enérxico infundía alento a Túpac Amaru desde o mesmo campo de batalla. Logo do triunfo de Sangarará foi constituída xefe interino da rebelión.<ref name="valcarcel">{{Cita libro|título=La rebelión de Túpac Amaru|ano=1973|editorial=Peisa|apelidos=[[Carlos Valcárcel]]}}</ref>
O 18 de novembro de 1780 o exército rebelde vencía os españois na batalla de Sangarará. Túpac Amaru expediu unha mensaxe aos pobos do Perú, convocando os crioulos a unirse á causa india: «Vivamos como irmáns e congregados nun só corpo. Coidemos da protección e conservación dos españois; crioulos, mestizos, zambos e indios por ser todos compatriotas, como nados nestas terras e dunha mesma orixe».<ref>{{Cita web|url=http://www.cosmovisionandina.org/archivos/news/111206_2359.htm|título=Túpac Amaru, padre de la emancipación americana|apelidos=Alberto Lapolla|data=2006|data-acceso=15 de
En marzo de 1781 o exército de Túpac Amaru contaba con sete mil homes e mulleres dispostos a pelexar até a morte contra a coroa española, quen proclamaron a Túpac Amaru II como Emperador de América.
Liña 34:
=== Execución ===
Cando ela aconsellaba realizar un ataque inmediato a Cuzco para lograr a súa rendición, o seu marido non a escoitou e nun grave erro táctico concentrouse noutras vilas, á vez que foron delatados por un traidor, o continxente de Túpac Amaru foi rodeado e emboscado, e xunto a Micaela, os seus fillos Hipólito de 18 anos e Fernando de 10, e varios dos seus familiares foron apresados e levados a Cuzco, onde permaneceron presos no convento da [[Compañía de Xesús]] convertido en cuartel militar. Foron sometidos a interrogatorios e tormentos para poder situar o resto das tropas revolucionarias, prometíanlles diminuír a pena se delataban os seus amigos, mais non lograron conseguir deles ningunha información e o 14 de maio foron condenados á [[Pena de morte|pena capital]].<ref>{{Cita web|url=http://www.educabolivia.bo/educabolivia_v3/index.php?option=com_content&view=article&id=2580&Itemid=41|título=Apresamiento y muerte de Tupac Amaru II|apelidos=Arthur Schlesinger Jr.|data-acceso=13 de
A sentenza ordenaba o «despezamento en vida para o xefe principal, mutilacións e pena de morte para os outros reos, a máis diso outros castigos».<ref>{{Cita libro|apelidos=
O 18 de maio de 1781 foron levados á Praza de Armas do Cuzco para ser executados un a un. Ao seu fillo Hipólito primeiro foille cortada a lingua, por falar en contra dos españois, e logo foi aforcado. Micaela e José Gabriel foron obrigados a presenciar a morte do seu fillo, e logo fixérona subir a ela ao taboado. Á vista do seu esposo e do seu fillo Fernando, Micaela loitou cos seus verdugos, até que finalmente a someteron e lle cortaron a lingua, o seu pescozo delgado non alcanzaba ao torno para afogala, e botáronlle lazos ao pescozo que tiraban dun e doutro lado para estrangulala, dándolle garrote e terminaron de matala a fartar no estómago e os peitos.<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Valero Juan|nome=Eva María|título=De Micaela Bastidas a Magda Portal: recuperaciones crítico-literarias de las independentistas del Perú|ano=2009|volume=|número=13|ISSN=1577-3442|url=http://rua.ua.es/dspace/bitstream/10045/13358/1/ASN_13_14_09.pdf}}</ref><ref name="docs">{{Cita libro|apelidos=Pedro de Angelis|título=Colección de obras y documentos relativos a la historia antigua y moderna de las Provincias del Río de la Plata. Tomo 5.|editorial=Imprenta del Estado, Buenos Aires|ano=1836}}</ref>
Liña 43:
Ambos foron despezados e as súas partes enviadas a diferentes pobos da rexión para ser exhibidos nas prazas públicas, alertando os seus habitantes sobre as consecuencias de rebelarse.<ref name="docs">{{Cita libro|apelidos=Pedro de Angelis|título=Colección de obras y documentos relativos a la historia antigua y moderna de las Provincias del Río de la Plata. Tomo 5.|editorial=Imprenta del Estado, Buenos Aires|ano=1836}}</ref>
Constituíu unha inspiración para as guerras de independencia hispanoamericanas.<ref name="otto">{{Cita web|url=http://www.banrepcultural.org/blaavirtual/historia/revolucion/revcap3.htm|título=Túpac Amaru y la rebelión continental|data-acceso=12 de
== Véxase tamén ==
* [[Túpac Amaru II]]
* [[Rebelión de Túpac Amaru II]]
* [[Vicerreinado do Perú]]
== Notas ==
{{Listaref|2}}
==
=== Bibliografía ===
* {{Cita libro|apelidos=Baruc Villanueva|título=Divagaciones históricas en la web, Libro 1|ano=2004, 2006|editorial=Chincha, Perú: AHC Ediciones Perú (RUC N° 10078391575)|ID=ISBN 9972-2908-1-6 (ISBN 978-9972-2908-1-7), Bookland EAN-13: EAN 9789972290817; Depósito Legal Nº 2006-10934 en la Biblioteca Nacional del Perú.}}
* {{Cita libro|apelidos=Baruc Villanueva|título=Divagaciones históricas en la web, Libro 2|ano=2004, 2006|editorial=Chincha, Perú: AHC Ediciones Perú (RUC N° 10078391575)|ID=ISBN 9972-2908-2-4 (ISBN 978-9972-2908-2-4), Bookland EAN-13: EAN 9789972290824; Depósito Legal Nº 2006-10935 en la Biblioteca Nacional del Perú}}
=== Ligazóns externas ===
* [http://www.perutoptours.com/index03ab_micaela_bastidas.html Homenaxe a Micaela Bastidas Puyucahua]
* [https://web.archive.org/web/20131101002612/http://servicios2.abc.gov.ar/lainstitucion/protagonistas/htmls/peru/bastidas.html Micaela Bastidas] <span></span>
[[Categoría:Mujeres]]▼
[[Categoría:Nacidos en 1742]]▼
[[Categoría:
| |||