El Lissitzky: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición
formato
Liña 6:
O seu traballo influíu e deu lugar a importantes innovacións na [[tipografía]], a fotomontaxe, o ''deseño de exposicións'' e a ilustración literaria, sendo o autor de obras de renome internacional que son veneradas por críticos especializados. Permaneceu produtivo até o seu leito de morte, onde produciría, en 1941, un dos seus últimos traballos: un cartel de propaganda soviética de mobilización para a construción de tanques de guerra para loitar contra [[Alemaña nazi|a Alemaña nazi]].
 
== XuventudeTraxectoria ==
 
=== Xuventude ===
[[Ficheiro:El_Lissitzky_The_Constructor,_self-portrait,_gelatin_silver_print,_107×118_mm,_1924_London,_Victoria_and_Albert_Museum,_Inv._PH142-1985.jpg|miniatura|Autorretrato ''O Construtor'', 1925. [[Victoria and Albert Museum]].]]
El Lissitzky naceu o 23 de novembro de 1890 en Pochinok, unha pequena comunidade xudía a 50 km ao sueste de [[Smolensk]], no antigo [[Imperio Ruso|imperio ruso]]. Durante a súa infancia viviu e estudou na cidade de [[Viciebsk|Vitebsk]], agora parte de [[Belarús|Bielorrusia]]. Máis tarde viviu 10 anos en [[Smolensk]] cos seus avós, onde asistiu á Smolensk Grammar School, pasando as súas vacacións de verán en Vitebsk. <ref name="SHA57">Shatskikh, 57</ref> Sempre mostrando interese e talento para [[Debuxo|debuxar]], comezou a recibir formación aos 13 anos de mans de Yehuda Pen, un artista xudeu local. Á volta dos 15 anos, o propio Lissitzy comezou a impartir clases de debuxo. En 1909 solicitou entrar nunha academia artística en [[San Petersburgo]], sendo rexeitado. Aínda que aprobou o exame de ingreso, a lei baixo o [[Nicolao II de Rusia|réxime tsarista]] só permitía o ingreso dun pequeno número de estudantes xudeus en escolas e universidades rusas.
Liña 16 ⟶ 18:
As súas primeiras ilustracións foran publicadas no libro ''Sihas hulin: Eyne fun di geshikhten'' (Unha conversa cotiá) de 1917, onde imprimiu unha estética [[Art Nouveau|art noveau]] ao alfabeto hebreo. No seguinte libro, unha adaptación visual da música tradicional do[[pessach]] xudaico, ''Had'' gadya (Unha cabra), El Lissitzky exhibiu un esquema gráfico ao que recorreu frecuentemente ao lonfo da súa obra. Integrou as letras nas imaxes a través dun sistema que facía coincidir as cores dos personaxes da historia coa palabra que os refería. Na grafismo da páxina final, El Lissitzky representou a temerosa "man de Deus" matando ao anxo da morte, que empregaba a coroa do tsar. Esta representación ligaba a redención dos xudeus á vitoria dos [[Bolxevique|bolxeviques]] na [[Revolución Rusa de 1917|revolución rusa]]. <ref name="r5">Perloff 2005</ref>As representacións visuais da man de Deus serían recorrentes en numerosas obras ao longo da súa carreira, especialmente no seu autorretrato ''O Construtor'', unha fotomontaxe de 1924, co motivo resaltado. <ref>{{Cita web|url=http://collections.vam.ac.uk/item/O136602/self-portrait-constructor-photograph-lissitzky-el/|título=Self-Portrait: Constructor|data=2013|data-acceso=11 de março de 2015}}</ref>
 
=== Vangarda ===
 
==== Suprematismo ====
[[Ficheiro:Преподаватели_Народного_художественного_училища.jpg|miniatura|Profesores na escola de arte de Vitebsk, entre eles El Lissitzky (1.º a contar da esquerda), [[Marc Chagall]] (3.º) e Yehuda Pen (5.º).]]
[[Ficheiro:ElLissitsky-Suprem-04.jpg|miniatura| ''Unhas dúas prazas'', ilustración da [[Suprematismo|fase suprematista]], 1922.]]
Liña 29 ⟶ 31:
O 17 de xaneiro de 1920, <ref name="SHA92">Shatskikh, 92</ref> Malevich e El Lissitzky cofundaron o efémero grupo ''Molposnovis'', unha asociación proto-suprematista de estudantes, profesores e outros artistas. Despois dunha breve e problemática disputa entre a "nova" e a "vella" xeración e dous renomeamentos, o grupo reaparecería como UNOVIS (Exponentes da nova arte) en febreiro. <ref name="SHA93">Shatskikh, 93</ref> <ref>Malgrave, 239</ref> Baixo o liderado de Malevich, o grupo traballou nun "[[ballet]] suprematista", coreografiado por Nina Kogan, e nun ''remake'' dunha [[ópera]] [[Futurismo|futurista]] "Victory Over the Sun " de 1913 de Mikhail Matyushin e Aleksei Kruchenykh. <ref>A ópera foi produzida sem composição musical original - Shatskikh, 98</ref>. El Lissitzky e todo o grupo optaron por compartir a autoría e a responsabilidade das obras producidas dentro do grupo, asinando a maioría dos lenzos cun cadrado negro. Isto rendería en parte unha homenaxe a unha obra similar do mentor do grupo Malevich e ao simbolismo da adhesión aos ideais [[Comunismo|comunistas.]] De feito, esta marca ''converteríase'' no selo do grupo, que substituiría as iniciais ou nomes individuais. Os cadrados negros que levaban as extremidades nos botóns de mangas e xoias tamén lembraban o ritual do tefillin e, polo tanto, non eran símbolos estraños no shtetl de Vitebsk. <ref>Shatskikh, 111</ref> O grupo, que rompería en 1922, sería fundamental na difusión da teoría suprematista na Rusia deses días e no estranxeiro, e aumentou o status de Lissitzky como unha das figuras máis importantes da vangarda rusa. Por accidente, unha das primeiras aparicións do pseudónimo El Lissitzky (en {{Lang-ru|Эль Лисицкий}} ) vese na obra ''Miscellaneous UNOVIS'' lanzada en dous exemplares en marzo-abril de 1920, que contiña o seu manifesto sobre a arte gráfica nos libros. <ref>Shatskikh, 125</ref>
 
==== Proun ====
[[Ficheiro:A_Prounen_by_El_Lissitzky_c.1925.jpg|miniatura| ''Proun'', c. 1925. Sobre os "Prouns", Lissitzky comentou en 1921 que "Transformamos o lenzo en círculos {{Nowrap|. . .}} e ao facelo volvémonos ao espazo". <ref name="r5">Perloff 2005</ref>]]
Durante este período, El Lissitzky comezou a desenvolver unha estética suprematista propia, na forma dunha serie de [[Pintura|pinturas]] xeométricas [[Arte abstracta|abstractas]] ás que chamou "Proun". <ref>Pronunciadas pro-un.</ref> O significado exacto de "Proun" nunca se revelou por completo, xa que se suxeriu que era unha contracción de ''"proekt unovisa"'' (deseñado por UNOVIS) ou ''"proekt utverzhdenya novogo"'' (debuxo para a confirmación do novo). Máis tarde, Lissitzky definiríaos ambiguamente como "o escenario onde se pasa da pintura á arquitectura". <ref name="r3">Lissitzky-Kuppers</ref>
Liña 37 ⟶ 39:
Os temas e símbolos xudeus tamén eran ás veces referenciados nos Prounen de Lissitzky, normalmente mediante o uso do alfabeto hebreo como parte da tipografía ou códigos visuais. Para a portada do libro ''Arba'ah Teyashim'', pódese ver a colocación das letras hebraicas como elementos arquitectónicos, nunha disposición dinámica semellante á tipografía presente no Proun. <ref name="r5">Perloff 2005</ref> Esta temática tamén se estendería ás súas ilustracións para o libro ''Shifs-Karta'' (Tarxeta de embarque). <ref>{{Cita web|url=https://getty.edu/research/tools/guides_bibliographies/lissitzky/4_jewish_works/index.html|título=Jewish Works From the Proun Period|nome=Nancy|data-acceso=15 de março de 2016}}</ref>
 
==== Regreso a Alemaña ====
[[Ficheiro:International_Congress_of_Progressive_Artists.JPG|miniatura|Congreso Internacional dos Artistas Progresistas en maio de 1922. Lissitzky é o 9.º a contar da esquerda.]]
[[Ficheiro:NY_Moma_lissitsky_19D.JPG|miniatura|Proun 19, c.1922, [[Museo de Arte Moderna (Nova York)|Museo de Arte Moderna de Nova York]].]]
En 1921, xunto co desmembramento do grupo UNOVIS, o suprematismo comezou a dividirse en dúas faccións ideoloxicamente opostas, unha favorecendo a utopía e a arte espiritual, a outra unha arte utilitaria con funcións sociais. El Lissitzky nunca estivo realmente aliñado con ningún deles e deixaría Vitebsky no mesmo ano. Aceptou un posto de representante cultural para Rusia e mudouse a [[Berlín]], onde se supuña que establecería contactos entre artistas rusos e alemáns. Ao mesmo tempo, tamén traballou como escritor e deseñador de publicacións internacionais, ao tempo que axudou a promover movementos de vangarda a través de múltiples galerías . Fundou o efémero pero influente periódico ''Veshch-Gegenstand Objekt'', xunto coa escritora [[Ilya Ehrenburg]], co obxectivo de difundir a arte contemporánea rusa a [[Europa Occidental|Occidente]]. A publicación tiña un alcance moi amplo dentro das artes, centrándose principalmente en novas obras suprematistas e construtivistas, e editouse en [[Lingua alemá|alemán]], [[Lingua francesa|francés]] e [[Lingua rusa|ruso]]. <ref name="M250">Malgrave, 250</ref> Na primeira edición, Lissitzky escribiu:<blockquote>Consideramos esencial para o noso presente o triunfo do método construtivista. Non o atopamos só na nova economía e no desenvolvemento da industria, senón tamén na psicoloxía dos nosos contemporáneos artísticos. Veshch patrocinará a arte construtivista, cuxa misión non é, ao cabo, embelecer a vida, senón organizala. <ref name="r4">Glazova</ref></blockquote>Durante a súa estadía, Lissitzky tamén desenvolveu a súa carreira como [[deseñador gráfico]] para algunhas obras de relevancia histórica como os libros ''Dlia Golossa'' (Pola Voz), unha colección de poemas de [[Vladimir Maiakovski|Vladimir Mayakovsky]] e ''Die Kunstismen'' (The Arts) xunto con [[Hans Arp|Jean Arp]]. Foi tamén en Berlín cando coñeceu e fixo amizade con moitos outros artistas, como Kurt Schwitters, [[László Moholy-Nagy]] e [[Theo van Doesburg]] . <ref>Malgrave, 243</ref> Xunto con Schwitters e van Doesburg, Lissitzky presentou a idea dun movemento artístico internacional baixo a guía do [[Construtivismo (arte)|construtivismo]] mentres traballaba con Schwitters na ''edición Nasci'' (Nature) ''do periódico Merz''. No ano seguinte á publicación da súa primeira serie Proun en Moscova, en 1921, Schwitters presentou El Lissitzky á galería Kestnergesellschaft de [[Hannover]], onde realizou a súa primeira exposición individual. A segunda serie Proun, impresa en Hannover en 1923 usando novas técnicas de impresión, foi un enorme éxito entre o público. <ref name="M250">Malgrave, 250</ref> Máis tarde coñeceu a [[Sophie Küppers]], viúva do comisario Paul Küppers, propietaria da galería na que Lissitzky expuxo e coa que casaría en 1927. <ref>{{Cita web|url=http://www.theguardian.com/lifeandstyle/2001/dec/08/weekend.iantraynor|nome=Ian|título=Sophie Lissitzky-Küppers|ano=2001|data-acceso=15 de março de 2016}}</ref>
 
==== Arquitectura ====
[[Ficheiro:Photomontage_of_the_Wolkenbugel_by_El_Lissitzky_1925.jpg|miniatura| Fotomontaxe para a proposta do concepto de rañaceos horizontais (''Wolkenbügel'').]]
[[Ficheiro:EL-LISITZKY-OGONYOK-1.jpg|dereita|miniatura| Os talleres-oficinas da revista Ogonyok son o único edificio deseñado por El Lissitzky que chegou a ser construído.]]
Liña 53 ⟶ 55:
Lissitzky publicou unha ilustración do concepto na portada do libro de Adolf Behne ''Der Moderne Zweckbau'' e escribiu artigos sobre o tema na revista de arquitectura ''Notícias ASNOVA'', unha iniciativa do grupo de arquitectos ASNOVA e na publicación de arte alemá ''Das Kunstblatt''. Despois dun tempo dedicado á creación de proxectos teóricos como o ''Wolkenbügels'', Lissitzky foi contratado para o que sería o seu único edificio construído en toda a súa carreira. O proxecto corresponde a un pedido realizado en 1932 pola revista Ogonyok, para a instalación de talleres de impresión na avenida Samotechny en Moscova. <ref>Ilyicheva</ref>
 
=== Exposicións dos anos 20 ===
[[Ficheiro:Vkhutemas.jpg|miniatura| Deseño para o [[Wchutemás|catálogo VKhUTEMAS]], 1927.]]
[[Ficheiro:Dlja_golosa._1923-100.jpg|miniatura| Deseño tipográfico para o libro de poesía ''Dlja Golosa'' de [[Vladimir Maiakovski]], 1923.]]
Liña 64 ⟶ 66:
Xunto aos pavillóns da exposición, Lissitzky volveu experimentar con medios impresos. O seu traballo de deseño para libros e publicacións periódicas foi un dos seus máis aclamados e influentes. Lanzou innovacións radicais na tipografía e a fotomontaxe, dous campos nos que era especialmente hábil. Mesmo chegaría a deseñar unha fotomontaxe para unha publicidade do seu fillo recentemente nado, Jen. A imaxe en si é vista como outra demostración de afiliación persoal coa Unión Soviética, <ref name="r5">Perloff 2005</ref> superpoñendo a imaxe do seu fillo sobre unha cheminea industrial, vinculando o futuro de Jen co progreso do país. Nesta época, o interese polos gráficos de libros intensificouse. Nos seus últimos anos desenvolveu algúns dos seus retos máis desafiantes e innovadores neste campo. Ao explicar a súa opinión sobre os libros, escribiu:<blockquote>En contraste coa antiga arte monumental [o libro] coñece á xente e non queda parado coma unha catedral á espera de que alguén se achegue. {{Nowrap|. . .}} {{Nowrap|. . .}} {{Nowrap|. . .}} [O libro é o] monumento do futuro. <ref name="r4">Glazova</ref></blockquote>Lissitzky vía os libros como obxectos permanentes dotados de poder. Este poder era único porque podía transmitir ideas a persoas de diferentes xeracións, culturas e intereses e facelo dun xeito que outras artes non podían. Esta ambición é permanente no seu traballo, especialmente durante os últimos anos. Lissitzky dedicouse á idea de crear arte con poder e sentido práctico, unha arte que requiría un cambio. <ref name="r4">Glazova</ref>
 
==== Últimos anos ====
[[Ficheiro:1929_El_Lissitzky_Plakat_Pelikan_Tinte_Schreibband_Kohlenpaper.jpg|miniatura|Publicidade para a Pelikan, 1929.]]
En 1932 [[Iosif Stalin|Stalin]] ordenou o peche de sindicatos de artistas independentes. Os artistas de vangarda tiveron que adaptarse ao novo clima, ou correr o risco de seren criticados oficialmente. Porén, El Lissitzky mantivo a súa reputación como mestre de artes de exposición até finais dos anos trinta. A enfermidade terminal reduciu gradualmente as súas habilidades físicas e fíxoo cada vez máis dependente da súa muller para completar as súas obras. <ref>Tupitsyn</ref>
Liña 79 ⟶ 81:
== Véxase tamén ==
{{commonscat}}
 
=== Bibliografía ===
* {{Cita libro|apelidos=Albrecht, Wilma Ruth:|título=EL - wie Lissitzky. Das Künstlerporträt''|ano=1993|ISSN=0459-1992}}
* {{Cita web|apelidos=Balandin, S. N.|título=Arkhitekturnaya teoriya El Lisitskogo (''Архитектурная теория Эль Лисицкого'')|ano=1968|lingua=Russo|url=http://novosibdom.ru/content/view/607/32/|data-acceso=2008-10-01|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080510054907/http://novosibdom.ru/content/view/607/32/|dataarquivo=2008-05-10|urlmorta=yes}}
Liña 102 ⟶ 105:
* {{Cita libro|apelidos=Weston|nome=Richard|título=Modernism|ano=2001|ISBN=0714840998|ref=harv}}
 
=== Ligazóns externas ===
* [http://www.ibiblio.org/eldritch/el/elc.html Ibiblio.org] - Colección de imaxes dalgunhas das súas obras máis notorias.
* [http://www.getty.edu/research/tools/guides_bibliographies/lissitzky/index.html Getty Research Institute] Colección de imaxes das obras de El Lissitzky.