Metro: Diferenzas entre revisións

Na [[Revolución Francesa]], xunto con outros desafíos considerados necesarios para os ''novos tempos'', nomeáronse comisións de científicos para uniformar os pesos e as medidas, entre os que estaba a lonxitude. A tarefa foi ardua e complexa. Considerouse empregar como padrón a lonxitudo do [[péndulo]] nun [[segundo]] a unha [[latitude]] de 45°, pero acabou descartándose por non ser ''un modelo completamente obxectivo''.<ref>Estrada, H. Ruiz, J. Triana, J. [http://bibliotecadigital.univalle.edu.co/bitstream/10893/4105/1/08Art.pdf El origen del metro y la confianza en la matemática] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170117103632/http://bibliotecadigital.univalle.edu.co/bitstream/10893/4105/1/08Art.pdf |date=17 de xaneiro de 2017 }}, 2011, ISSN 0120-6788, págs.&nbsp;89-101.</ref> O 7 de outubro de 1790 esa comisión aconsellou a adopción dun sistema decimal e o 19 de marzo de 1791 aconsellou a adopción do termo ''mètre'' ("medida"), unha unidade básica de lonxitude, que definiron como igual a unha dezmilionésima parte do cuadrante de meridiano, a distancia entre o [[polo norte]] e o [[ecuador terrestre|ecuador]] ao longo do meridiano de París.<ref>{{cita libro|title=Physics for Scientists and Engineers |publisher=W.H. Freeman |isbn=0716783398 |edition=5th |last1=Tipler |first=Paul A. |last2=Mosca |first2=Gene |page=3|year=2004 }}</ref><ref>{{cita libro|url=https://books.google.com/books?id=Yr6lLFUC2ggC|title=Il senso della misura: la codifica della realtà tra filosofia, scienza ed esistenza umana|last=Agnoli|first=Paolo|date=2004|publisher=Armando Editore|isbn=9788883585326|pages=93–94,101|language=it|access-date=13 de outubro de 2015}}</ref><ref>{{cita libro|url=http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k571270/f1.image|title=Rapport sur le choix d'une unité de mesure, lu à l'Académie des sciences, le 19 mars 1791|date=15 de outubro de 2007|publisher=Gallica.bnf.fr|language=fr|access-date=25 de marzo de 2013}}</ref><ref>Paolo Agnoli and Giulio D’Agostini,[https://arxiv.org/abs/physics/0412078 'Why does the meter beat the second?,'] decembro de 2004 pp.1–29.</ref> Se este valor se expresase de xeito análogo a como se define a [[milla náutica]], corresponderíase coa lonxitude de meridiano terrestre que forma un arco de 1/10 de segundo de [[grao centesimal]]. En 1793, a [[Convención Nacional]] adoptou a proposta.<ref name="Oxford">[[Oxford English Dictionary]], Clarendon Press 2nd ed.1989, vol.IX p.697 col.3.</ref>

No século XIX, a [[xeodesia]] viviu unha revolución cos avances nas [[matemáticas]], así como o progreso dos instrumentos e métodos de observación. A aplicación do [[método de mínimos cadrados]] ás medidas do arco dos meridianos demostrou a importancia do [[método científico]] na xeodesia. Por outra banda, a invención do [[telégrafo eléctrico|telégrafo]] permitiu medir arcos paralelos e a mellora do péndulo reversible deu lugar ao estudo do [[campo gravitatorio]] da Terra. Unha determinación máis precisa da forma da Terra apareceu despois da medición do [[Arco Xeodésico de Struve]] (1816–1855) e deu outro valor para a definición deste estándar de lonxitude. Isto non invalidou o metro, senón que resaltou que os progresos científicos permitirían unha mellor medición do tamaño e forma da Terra.{{sfn|Clarke|Helmert|1911|pp=803–804}}<ref name=":4">{{Cita libro|url=http://www.rac.es/ficheros/Discursos/DR_20080825_173.pdf|title=Discursos leidos ante la Real Academia de Ciencias Exactas Fisicas y Naturales en la recepcion pública de Don Joaquin Barraquer y Rovira|last=Ibáñez e Ibáñez de Ibero|first=Carlos|publisher=Imprenta de la Viuda e Hijo de D.E. Aguado|year=1881|location=Madrid|pages=70–78}}</ref><ref name="unesco">{{Cita novas|url=https://whc.unesco.org/uploads/nominations/1187.pdf|title=Nomination of the Struve geodetic arc for inscription on the World Heritage List|access-date=2019-05-13}}</ref><ref>{{cita publicación periódica|last=Hirsch|first=Adolphe|title=Expériences chronoscopiques sur la vitesse des différentes sensations et de la transmission nerveuse|url=https://dx.doi.org/10.5169/seals-87978|access-date=2021-04-18|website=E-Periodica|year=1861|doi=10.5169/seals-87978|language=fr}}</ref>

En 1832, [[Carl Friedrich Gauss]] estudou o campo magnético terrestre e propuxo engadir o [[segundo]] ás unidades básicas do metro e o [[quilogramo]] na forma do [[sistema CGS]] (centímetro, gramo, segundo). En 1836 fundou a Magnetischer Verein, primeira asociación científica internacional, en colaboración con [[Alexander von Humboldt]] e [[Wilhelm Edouard Weber]]. A [[xeofísica]] precedeu á [[física]] e contribuíu ao desenvolvemento dos seus métodos. Tratábase principalmente dunha [[filosofía natural]] que tiña como obxecto o estudo de fenómenos naturais como o campo magnético terrestre, os [[raio (descarga eléctrica)|raios]] e a gravidade. A coordinación da observación dos fenómenos xeofísicos en diferentes puntos do globo foi de enorme importancia e estivo na orixe da creación das primeiras asociacións científicas internacionais. A fundación do Magnetischer Verein foi seguida da Medida do Arco de Europa Central (en alemán: [[Mitteleuropaïsche Gradmessung]]) por iniciativa de [[Johann Jacob Baeyer]] en 1863, e pola da [[Organización Meteorolóxica Internacional]] cuxo segundo presidente, o meteorólogo e físico suízo, [[Heinrich von Wild]] representou a Rusia no [[Comité Internacional de Pesos e Medidas]] (CIPM).<ref>{{Cite journal|date=2019-01-01|title=Les origines du système métrique en France et la Convention du mètre de 1875, qui a ouvert la voie au Système international d'unités et à sa révision de 2018|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1631070518301695|journal=Comptes Rendus Physique|language=en|volume=20|issue=1–2|pages=6–21|doi=10.1016/j.crhy.2018.12.002|issn=1631-0705|doi-access=free|last1=Débarbat|first1=Suzanne|last2=Quinn|first2=Terry}}</ref><ref>{{Cita libro|title=Géophysique in Encyclopedia Universalis|publisher=Encyclopedia Universalis|year=1996|isbn=978-2-85229-290-1|pages=Vol 10, p. 370|oclc=36747385}}</ref><ref>{{Cita web|date=2015-12-08|title=History of IMO|url=https://public.wmo.int/en/about-us/who-we-are/history-IMO|access-date=2021-03-16|website=World Meteorological Organization|language=en}}</ref><ref>{{Cita web|title=Wild, Heinrich|url=https://hls-dhs-dss.ch/articles/028982/2014-11-11/|access-date=2021-03-16|website=hls-dhs-dss.ch|language=de}}</ref><ref>{{Cita web|date=1903|title=Heinrich VON WILD (1833-1902) in COMlTÉ INTERNATIONAL DES POIDS ET MESURES. PROCÈS-VERBAUX DES SÉANCES. DEUXIÈME SÉRIE. TOME II. SESSION DE 1903.|url=https://www.bipm.org/utils/common/pdf/obituaries/1903_CIPM_CH&RU_WILD-Heinrich.pdf|url-status=live|website=BIPM}}</ref>

[[Ferdinand Rudolph Hassler]] foi elixido membro da [[American Philosophical Society]] o 17 de abril de 1807. Levara aos Estados Unidos unha gran colección de libros científicos e numerosos instrumentos e estándares científicos, entre eles un metro estándar fabricado en París en 1799. Un longo curso de formación especial en Suíza, Francia e Alemaña convertérano nun dos máis destacados especialistas en xeodesia práctica no seu país a principios do século XIX. En 1816 foi nomeado primeiro superintendente do [[Survey of the Coast]]. A parte creativa de Hassler viuse no deseño de novos instrumentos de levantamento. O máis orixinal foi un aparello que implicaba unha idea elaborada por el en Suíza e perfeccionada en América. En lugar de poñer diferentes barras en contacto durante o proceso de medición da liña de base, utilizaba catro barras de ferro de dous metros fixadas xuntas que sumaban oito metros de lonxitude e o contacto óptico. Xa en febreiro-marzo de 1817, Ferdinand Rudolph Hassler estandarizou as barras do seu dispositivo que realmente estaban calibradas co metro. Esta última converteuse na unidade de lonxitude da xeodesia nos Estados Unidos.<ref>{{Cita libro|url=https://www.biodiversitylibrary.org/item/26092 |title=Transactions of the American Philosophical Society |last=Poupard |first=James |year=1825 |volume=2 |location=Philadelphia |publisher=Abraham Small |pages=234–240, 252–253, 274, 278}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|last=Cajori|first=Florian|date=1921|title=Swiss Geodesy and the United States Coast Survey|url=https://www.jstor.org/stable/6721|journal=The Scientific Monthly|volume=13|issue=2|pages=117–129|issn=0096-3771}}</ref><ref name=":2">{{cita libro|last=Clarke|first=Alexander Ross|title=XIII. Results of the comparisons of the standards of length of England, Austria, Spain, United States, Cape of Good Hope, and of a second Russian standard, made at the Ordnance Survey Office, Southampton. With a preface and notes on the Greek and Egyptian measures of length by Sir Henry James|year=1873|periodical=Philosophical Transactions|volume=163|page=463|place=Londres|doi=10.1098/rstl.1873.0014}}</ref>{{sfn|Bigourdan|1901|pages=8, 158–159}}

En 1867, na segunda conferencia xeral da [[Asociación Internacional de Xeodesia]] celebrada en [[Berlín]], discutiuse a cuestión dunha unidade de lonxitude estándar internacional para combinar as medidas feitas en diferentes países para determinar o tamaño e a forma da Terra.<ref name=":0">{{Cita web |url=http://www.bipm.org/utils/common/pdf/obituaries/1891_CIPM_ES_IBANEZ-Don-Carlos.pdf |title=Don Carlos IBANEZ (1825–1891) |last=Hirsch |first=Adolphe |date=1891 |website=Bureau International des Poids et Mesures |page=8 |access-date=22 de maio de 2017}}</ref><ref>{{Cita web |url=http://www.bipm.org/en/measurement-units/history-si/international-metre-commission.html |title=BIPM – International Metre Commission |website=www.bipm.org |access-date=26 de maio de 2017}}</ref><ref name="IAG">{{Cita web|url=http://www.iag-aig.org/index.php?tpl=text&id_c=80&id_t=143 |title=A Note on the History of the IAG |website=IAG Homepage |access-date=26 de maio de 2017}}</ref> A conferencia recomendou a adopción do metro en substitución da toesa e a creación dunha comisión internacional do metro, segundo a proposta de [[Johann Jacob Baeyer]], [[Adolphe Hirsch]] e [[Carlos Ibáñez e Ibáñez de Ibero]] que idearan dous estándares xeodésicos calibrados no metro para trazar o mapa de España.<ref name="Ross-James">{{Cita publicación periódica|first1=Clarke Alexander |last1=Ross |first2=Henry |last2=James |date=1873-01-01 |title=XIII. Results of the comparisons of the standards of length of England, Austria, Spain, United States, Cape of Good Hope, and of a second Russian standard, made at the Ordnance Survey Office, Southampton. With a preface and notes on the Greek and Egyptian measures of length by Sir Henry James |journal=Philosophical Transactions of the Royal Society of London |volume=163 |pages=445–469 |doi=10.1098/rstl.1873.0014}}</ref><ref name=":0" /><ref name="IAG" /><ref name="Brunner">{{Cita web|url=https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k3001w|title=Comptes rendus hebdomadaires des séances de l'Académie des sciences / publiés... par MM. les secrétaires perpétuels|last=Brunner|first=Jean|date=1857|website=Gallica|pages=150–153|language=fr|access-date=2019-05-15}}</ref> A trazabilidade da medida entre o toesa e o metro asegurouse mediante a comparación do estándar español co estándar ideado por [[Jean-Charles de Borda|Borda]] e [[Antoine Lavoisier|Lavoisier]] para o levantamento do arco do meridiano que conecta Dunkerque con Barcelona.<ref name="Soler">{{Cita publicación periódica|last=Soler|first=T.|date=1997-02-01|title=A profile of General Carlos Ibáñez e Ibáñez de Ibero: first president of the International Geodetic Association|journal=Journal of Geodesy|language=en|volume=71|issue=3|pages=176–188|doi=10.1007/s001900050086|bibcode=1997JGeod..71..176S|s2cid=119447198|issn=1432-1394}}</ref><ref name="Brunner" /><ref name="Wolf">{{Cita libro|url=https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9807509c|title=Recherches historiques sur les étalons de poids et mesures de l'Observatoire et les appareils qui ont servi à les construire / par M. C. Wolf...|last=Wolf|first=Charles (1827–1918) Auteur du texte|date=1882|pages=C.38–39, C.2–4|language=fr}}</ref>

En 1873, [[James Clerk Maxwell]] suxeriu que a luz emitida por un elemento podía usarse como estándar tanto para o metro como para o [[segundo]]. Estas dúas cantidades poderían usarse para definir a unidade de masa.<ref>{{cita libro|url=https://ia600209.us.archive.org/28/items/electricandmagne01maxwrich/electricandmagne01maxwrich.pdf |title=A Treatise On Electricity and Magnetism |first=James Clerk |last=Maxwell |author-link=James Clerk Maxwell |publisher=MacMillan and Co. |location=London Londres|volume=1 |year=1873 |page=3}}</ref>

{{Listaref|30em}}