Antíxeno prostático específico: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Elisardojm (conversa | contribucións)
Creada como tradución da páxina "Antígeno prostático específico"
 
Elisardojm (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Liña 4:
 
== Bioquímica ==
O antíxeno prostático específico (PSA), tamén é coñecido como ''calicreína III'', ''seminina'', ''semenoxelasa'', ''γ-seminoprotein'' e ''antíxeno P30'', é unha glucoproteína de 34 [[Unidade de masa atómica|kD]] producida case exclusivamente pola glándula prostática. O PSA prodúcese co fin de licuar o seme [[Exaculación|exaculado]] e permitir un medio para que os [[Espermatozoide|espermatozoides]] se movilicen libremente.<ref>{{Cita publicación periódica|título=Biology of Prostate-Specific Antigen|apelidos=Balk, Steven P.; Yoo-Joung Ko, Glenn J. Bubley|revista=Journal of Clinical Oncology|volume=28|número=2|data=2003|páxinas=383-91|data-acceso=17 de septiembresetembro de 2006|formato=Abstract|url=http://www.jco.org/cgi/content/full/21/2/383|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20060925112831/http://www.jco.org/cgi/content/full/21/2/383|dataarquivo=25 de septiembresetembro de 2006}}</ref> Tamén se cre que é útil para disolver a capa mucosa [[Colo uterino|cervical]], permitindo a entrada aos espermatozoides.<ref>{{Cita libro|título=American Society of Andrology Handbook|capítulo=Chapter 8: What is the prostate and what is its function?|url-capítulo=http://www.andrologysociety.com/resources/handbook/ch.8.asp|dataacceso=17 de septiembresetembro de 2006|dataarquivo=12 de eneroxaneiro de 2010|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20100112165648/http://www.andrologysociety.com/resources/handbook/ch.8.asp}}</ref> [[Bioquímica|Bioquímicamente]], o PSA é unha [[Enzima|encima]] [[Serina protease|serín proteasa]] ([[número EC]] 3.4.21.77), cuxo [[xene]] se localiza no [[cromosoma]] 19 (19q13).<ref>{{Cita publicación periódica|título=Biology of Prostate-Specific Antigen|apelidos=Lilja, H.|revista=Urology|volume=62|número=(5 Suppl 1)|data=Novnovembro de 2003|páxinas=27-33|data-acceso=17 de septiembresetembro de 2006|ID=PMID 14607215}}</ref>
 
== Importancia clínica ==
Aínda que o PSA é máis abundante no [[seme]], unha pequena proporción atópase tamén no [[sangue]], a niveis normalmente inferiores a 4,0 ng / [[mililitro]].<ref>{{Cita libro|apelidos=Myrtle, J. F.|capítulo=Normal levels of prostate-specific antigen (PSA)|título=Clinical aspects of prostate cancer: assessment of new diagnostic and management procedures|apelidos-editor=W. J. Catalona, D. S. Coffey, J. P. Karr|editorial=Elsevier|lugar=New York|data=1989|páxinas=183-9}}</ref> A concentración sérica de PSA é a proba máis sensible para detectar precozmente o cancro de próstata, xa que se eleva aproximadamente no 65% dos casos. O intervalo normal no primeiro exame comercial do PSA (o Tandem-R PSA creado por Hybritech) en 1986 baseábase nun estudo que demostrou que o 99% dos 472 homes aparentemente sans tiñan un PSA total por baixo de 4 ng/mL.<ref name="Kolota 2004">{{Cita publicación periódica|apelidos=Kolota, Gina|data=mayo 30, de maio de 2004|título=It Was Medical Gospel, but It Wasn't True|revista=[[The New York Times]]|páxinas=p. 4.7|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F05E5DD1E3EF933A05756C0A9629C8B63}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Thompson, I. M., Pauler, D. K., Goodman, P. J., Tangen, C. M., Lucia, M. S., Parnes, H. L., Minasian, L. M., Ford, L. G., Lippman S. M., Crawford, E. D., Crowley, J. J., Coltman Jr., C. A.|data=mayo 27, de maio de 2004|título=Prevalence of prostate cancer among men with a prostate-specific antigen level < or =4.0 ng per milliliter|revista=[[New England Journal of Medicine|N Engl J Med]]|volume=350|número=22|páxinas=2239-46|ID=PMID 15163773}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Carter HB|data=mayo 27, de maio de 2004|título=Prostate cancers in men with low PSA levels--must we find them?|revista=[[New England Journal of Medicine|N Engl J Med]]|volume=350|número=22|páxinas=2292-4|ID=PMID 15163780}}</ref><ref>{{Cita libro|apelidos=Mytrle, J. F., Klimley, P. G., Ivor, L., Bruni, J. F.|ano=1986|capítulo=Clinical utility of prostate specific antigen (PSA) in the management of prostate cancer|título=Advances in Cancer Diagnostics|lugar=San Diego|editorial=Hybritech Inc}}</ref><ref>{{Cita libro|apelidos=Mytrle, J. F., Ivor, L.|ano=1989|capítulo=Measurement of Prostate-Specific Antigen (PSA) in Serum by a Two-Site Immunometric Method (Hybritech Tandem®-R/Tandem®-E PSA)|título=Clinical Aspects of Prostate Cancer. Assessment of New Diagnostic and Management Procedures. Proceedings of a workshop of the Prostate Cancer Working Group of the National Cancer Institute's Organ Systems Program, held October 16-19, 1988 at Prout's Neck, Maine, U.S.A.|url=https://archive.org/details/clinicalaspectso0000unse_a1p2|lugar=New York|editorial=Elsevier|ISBN=0-444-01514-0|páxinas=[https://archive.org/details/clinicalaspectso0000unse_a1p2/page/161 161]-71}}</ref><ref>{{Cita libro|apelidos=Mytrle, J. F.|ano=1989|capítulo=Normal Levels of Prostate-Specific Antigen (PSA)|título=Clinical Aspects of Prostate Cancer. Assessment of New Diagnostic and Management Procedures. Proceedings of a workshop of the Prostate Cancer Working Group of the National Cancer Institute's Organ Systems Program, held October 16-19, 1988 at Prout's Neck, Maine, U.S.A.|url=https://archive.org/details/clinicalaspectso0000unse_a1p2|lugar=New York|editorial=Elsevier|ISBN=0-444-01514-0|páxinas=[https://archive.org/details/clinicalaspectso0000unse_a1p2/page/183 183]-9}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Catalona WJ, Smith DS, Ratliff TL, Dodds KM, Coplen DE, Yuan JJ, Petros JA, Andriole GL|data=abril 25, de abril de 1991|título=Measurement of prostate-specific antigen in serum as a screening test for prostate cancer|revista=[[New England Journal of Medicine|N Engl J Med]]|volume=324|número=17|páxinas=1156-61|ID=PMID 1707140}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Catalona, W. J., Richie, J. P., Ahmann, F. R., Hudson, M. A., Scardino, P. T., Flanigan, R. C., De Kernion, J. B., Ratliff, T. L., Kavoussi, L. R., Dalkin, B. L., ''et al.''|data=mayomaio de 1994|título=Comparison of digital rectal examination and serum prostate specific antigen in the early detection of prostate cancer: results of a multicenter clinical trial of 6,630 men|revista=J Urol|volume=151|número=5|páxinas=1283-90|ID=PMID 7512659}}</ref> O punto de corte dos niveis normais pode aumentar segundo a [[Idade biolóxica|idade]] do paciente. Desta forma, uns niveis de PSA [[Soro sanguíneo|séricos]] de 4 ng/mL poden considerarse elevados nunha persoa de 50 anos e ser normais nunha de [[Terceira idade|80 anos]]. Os niveis de PSA oscilan de forma aleatoria ao redor dun 15 % nun mesmo individuo. Así, unha análise de PSA de 3 ng/mL pódese repetir noutra ocasión e podería dar un resultado de 3,5 ou 2,5 ng/mL de forma natural. Nun paciente hospitalizado os niveis poden diminuír até un 50 %.
 
=== PSA sanguíneo ===
Liña 13:
Cando se desenvolve un [[cancro]] de próstata, os niveis de PSA aumentan por encima de 4. Se os niveis se atopan entre 4 e 10, a probabilidade de ter un cancro de próstata é do 25%. Se os niveis de PSA son maiores de 10, a posibilidade de padecer un cancro de próstata é do 67% e aumenta conforme os niveis de PSA se incrementan. O PSA é un [[marcador tumoral]] imperfecto pola súa escasa [[Sensibilidade (epidemioloxía)|sensibilidade]] (35% de falsos negativos) e a súa falta de [[Especificidade (epidemioloxía)|especificidade]], xa que os niveis do PSA poden verse afectados por moitos factores. A elevación do PSA en plasma é proporcional á masa tumoral presente e, desta forma, o PSA en sangue é unha gran proba para detectar a presenza dun cancro de próstata. Canto máis avanzado sexa o proceso tumoral será máis frecuente atopar valores por encima da normalidade e estes adoitan ser máis elevados. No entanto, unha certa porcentaxe de pacientes con cancro de próstata ten uns niveis de PSA normais, nese caso os resultados serían un falso negativo.<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Thompson I, Pauler D, Goodman P, Tangen C, Lucia M, Parnes H, Minasian L, Ford L, Lippman S, Crawford E, Crowley J, Coltman C|título=Prevalence of prostate cancer among men with a prostate-specific antigen level < or =4.0 ng per milliliter.|revista=N Engl J Med|volume=350|número=22|páxinas=2239-46|ano=2004|ID=PMID 15163773}}</ref>
 
O PSA aumenta co agrandamento da próstata, chamado tamén [[hiperplasia benigna de próstata]] ou HBP, fenómeno que ocorre en moitos homes conforme avanza a súa idade. Tamén pode aumentar en caso de irritación, [[prostatitis]] —unha inflamación da glándula prostática— e no infarto prostático.<ref>{{Cita web|apelidos=American Cancer Society|título=Can Prostate Cancer Be Found Early?|obra=Detailed Guide: Prostate Cancer|url=http://www.cancer.org/docroot/CRI/content/CRI_2_4_3X_Can_prostate_cancer_be_found_early_36.asp|data=26 de julioxullo de 2006|data-acceso=14 de septiembresetembro de 2006}}</ref> O PSA tamén pode aumentar normal e lentamente conforme avanza a idade do home, mesmo se a próstata é normal. A [[exaculación]] pode provocar un aumento temporal do PSA no sangue, razón pola que se recomenda absterse de [[Relación sexual humana|relacións sexuais]] un mínimo de 2 días antes da extracción de sangue para o estudo do PSA.<ref name="ejac">{{Cita web|apelidos=Herschman JD, Smith DS, Catalona WJ|título=Effect of ejaculation on serum total and free prostate-specific antigen concentrations|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&list_uids=9255295&dopt=Citation|obra=50 (2)|páxinas=239-43|ano=1997}}</ref> Ao contrario do que se creu durante anos, o [[tacto rectal]] non altera significativamente os niveis do PSA.<ref name="Kumar">Kumar and Clark, Sixth Edition, Elsevier Saunders, 2005, p. 685.</ref> Utilizando conxuntamente o valor do PSA e o tacto rectal, pódese descubrir máis do 60 % dos cancros de próstata que aínda non están localizados.
 
=== Medicamentos ===
Algúns [[Fármaco|medicamentos]] e preparacións de herboristería poden diminuír os niveis sanguíneos do PSA. Deberíase comunicar ao médico se está a tomarse [[finasterida]]<ref>[http://www.proscar.com/ Proscar]</ref><ref>[http://www.propecia.com/ Propecia]</ref> ou [[dutasteride]].<ref>Medscape - Prostate Cancer Resource Center. {{Cita web|url=http://www.medscape.com/viewarticle/532531|título=Copia archivada|data-acceso=12 de octubreoutubro de 2007|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090202010638/http://www.medscape.com/viewarticle/532531|dataarquivo=2 de febrerofebreiro de 2009}}</ref> O "Saw palmetto" (''[[Serenoa repens]]''), unha herba usada por algúns homes para tratarse a hiperplasia benigna de próstata, non parece interferir coa medida do PSA.<ref name="emory">Consejo Editorial de Medicina Complementaria y Alternativa. Emory HealthCare Health Library - Health and Wellness information: Español. </ref> "PC-SPES", unha mestura de oito herbas, tamén pode afectar os niveis do PSA.
 
Se o nivel do PSA é elevado, recoméndase realizar unha [[biopsia]] de próstata, para determinar se existe un cancro de próstata. Antes de realizala, con todo, hai algúns tipos novos de probas de PSA que axudan a decidir se se necesita unha biopsia de próstata.
Liña 28:
Mesmo cando o valor total do PSA non é alto, un rápido incremento no tempo de progresión do valor do PSA suxire a presenza dun cancro, e deberíase considerar realizar unha biopsia. A velocidade do PSA non é unha proba distinta que deba realizarse; é o cambio de valor do PSA conforme avanza o tempo. Este método pode usarse se se realiza unha proba do PSA cada ano. Se aumenta máis rápido de 0.75 ng/mL ao ano (por exemplo, se os valores van de 3 a 3,8 a 4,6 aumentando cada vez no transcurso de tres anos consecutivos), considérase unha alta velocidade, e espérase que se considere unha biopsia de próstata. Moitos médicos creen que, para que sexa válida, a velocidade do PSA debería medirse como mínimo durante 18 meses.{{Cómpre referencia}}
 
A pesar dos achados anteriores, estudos máis recentes suxeriron que a velocidade do incremento do PSA deixou de ser un marcador específico para o cancro de próstata.<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Carter H, Pearson J, Metter E, Brant L, Chan D, Andres R, Fozard J, Walsh P|título=Longitudinal evaluation of prostate-specific antigen levels in men with and without prostate disease.|revista=JAMA|volume=267|número=16|páxinas=2215-20|ano=1992|ID=PMID 1372942}}</ref><ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=H. Ballentine Carter|título=Assessing Risk: Does This Patient Have Prostate Cancer?|revista=Journal of the National Cancer Institute|volume=98|número=8|páxinas=506-7|data=2006|url=http://jncicancerspectrum.oxfordjournals.org/cgi/content/full/jnci;98/8/506|formato=Editorial|data-acceso=14 de septiembresetembro de 2006|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20060719054444/http://jncicancerspectrum.oxfordjournals.org/cgi/content/full/jnci%3b98/8/506|dataarquivo=19 de julioxullo de 2006}}</ref> Con todo, a velocidade do PSA poida que teña valor no prognóstico do cancro de próstata diagnosticado. Aqueles homes con cancro prostático cuxo valor de PSA aumente máis de 2.0 ng/ml durante o ano anterior ao diagnóstico do cancro teñen un maior risco de [[Taxa de mortalidade|mortalidade]] polo cancro de próstata, mesmo se se someteron a unha [[Tratamento do cancro de próstata|prostatectomía retropúbica radical]].<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=D'Amico A, Chen M, Roehl K, Catalona W|título=Preoperative PSA velocity and the risk of death from prostate cancer after radical prostatectomy.|revista=N Engl J Med|volume=351|número=2|páxinas=125-35|ano=2004|ID=PMID 15247353}}</ref>
 
=== Densidade do PSA ===
Liña 46:
Aínda que a proba do PSA úsase principalmente para detectar precozmente o cancro de próstata, tamén é válida para outras situacións:
 
* Despois da [[cirurxía]] ou da radioterapia, o nivel do PSA pode monitorizarse, para determinar se o [[Terapia|tratamento]] resultou exitoso. Se o tratamento extirpa ou destrúe todas as células prostáticas, normalmente os valores do PSA diminúen a niveis moi baixos. Unha elevación posterior do PSA pode significar que sobreviviron células do cancro de próstata e o cancro [[Recaída|reapareceu]]. Con todo, non está claro cal é o tratamento correcto dos pacientes cunha recaída detectada soamente por unha elevación do PSA (recidiva bioquímica). A forma de descenso dos niveis de PSA sérico depende da [[terapia]] elixida. Nos pacientes sometidos a prostatectomía radical, se se eliminou todo o tecido, aproximadamente ao cabo dun mes o PSA ha de baixar a niveis indetectables. Posteriormente, os niveis de PSA hanse de manter neste límite de detectabilidade, pois unha elevación significa recurrencia do [[tumor]]. Se o tratamento é con [[radioterapia]], os niveis diminúen lentamente até estabilizarse en torno ao rango de referencia. Durante a radioterapia, pode haber un incremento transitorio dos niveis de PSA, que non é un signo de progresión da enfermidade.<ref>Sempere, Pilar. Evolución del tratamiento con radioterapia convencional del cáncer de próstata desde 1984 hasta el 2000. ''Rev. venez. oncol.'' [online]. Jul 2005, vol. 17, no. 3 [citado 12 de octubre de 2007], 141-147. Disponible en: {{Cita web|url=http://www2.scielo.org.ve/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0798-05822005000300005&lng=en&nrm=iso|título=Copia archivada|data-acceso=13 de octubreoutubro de 2007|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20090131225533/http://www2.scielo.org.ve/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0798-05822005000300005&lng=en&nrm=iso|dataarquivo=31 de eneroxaneiro de 2009}}. {{ISSN|0798-0582}}.</ref> A recurrencia sospeitaríase por un incremento dos niveis de PSA. Por convenio, establécese que existe recidiva bioquímica tras radioterapia cando se detectan tres aumentos consecutivos a partir do [[nadir]] do PSA, definido como o valor máis baixo do PSA alcanzado trala radioterapia. O tempo de duplicación do PSA (superior ou inferior a 10 meses, segundo un punto de corte previamente identificado) é un factor significativo na predición do desenvolvemento de metástasis.<ref>Grupo de Expertos en Cáncer de Próstata. Cáncer de próstata de alto riesgo y diseminado (Documento de Consenso de Recomendaciones). ''Actas Urol Esp.'' [online]. 2005, vol. 29, no. 9 [citado 13-10-2007], 826-827. Disponible en: . {{ISSN|0210-4806}}.</ref>
* Se se diagnostica un cancro de próstata localizado, a proba do PSA pode axudar a predicir o [[Prognóstico (medicina)|prognóstico]] antes de ser tratado.
* Pode ser usado xunto cos resultados da exploración clínica ([[Estadificación do cancro|estadificación]] de Jewett) e o grao de diferenciación do tumor ([[escala de Gleason]]) para axudar a decidir que probas diagnósticas son necesarias para unha avaliación adicional.<ref name="inc">Instituto Nacional del Cáncer (National Cancer Institute, en inglés). Cáncer de la próstata (PDQ®): Tratamiento. </ref><ref>[http://urology.jhu.edu/Partin_tables/ Tablas de Partin]</ref> A partir dun PSA maior de 10 é recomendable realizar un [[rastrexo óseo]].
Liña 60:
A [[American Society of Clinical Oncology|Sociedade Estadounidense de Oncoloxía Clínica]] di que non é necesario que todos os homes maiores de 50 anos realicen a proba de antíxeno prostático específico unha vez ao ano. Os homes a quen se lles detecta un nivel de PSA menor que 1 ng/mL (nanogramo por mililitro) non teñen que volver facer a proba até despois de cinco anos, porque hai un 98% de posibilidades de que o antíxeno non aumente durante ese tempo, e os homes que teñen un nivel inicial de PSA entre 1 e 2 nanogramos por mililitro deberían facela cada dous anos. Só cando se ten un nivel de PSA superior a 2 ng/mL suxírese a realización anual da proba PSA.<ref>[http://www.asco.org ASCO.org], sitio web de la American Society of Clinical Oncology (Sociedad Estadounidense de Oncología Clínica), en inglés.</ref>
 
== Véxase taménNotas ==
{{Listaref|2}}
 
== Véxase tamén ==
===Outros artigos===
* [[Causas do cancro de próstata]]
* [[Diagnóstico do cancro de próstata]]
Liña 70 ⟶ 73:
* [[Tratamento do cancro de próstata]]
 
{{control de autoridades}}
== Notas ==
{{Listaref|2}}
[[Categoría:Proteínas]]
[[Categoría:Wikipedia:Páxinas con traducións non revisadas]]