Gelves: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición |
|||
Liña 79:
Hai constancia de que a zona estivo habitada desde o [[Paleolítico]].<ref name="pueblo">{{Cita libro|apelidos=Javier Carrión, Miguel Gallardo e outros|título=Tesoros de la provincia de Sevilla|capítulo=Salteras|editorial=ABC|páxinas=62-63|cita=D.L. M-34.627-2000}}</ref> Existen diversas teorías sobre a orixe do municipio. Esta zona atopábase no antigo reino de Tartessos. Segundo [[Rodrigo Caro]] o actual Gelves correspóndese coa antiga Vergentum, que foi citada por [[Plinio o Vello|Plinio]]. Esta cita transcribiuse como ''Vergentum, quod Iulii Genius'' e ''Vergentum, quod Iulii Genitor'',<ref>{{Cita libro|apelidos=Antonio de Quintadueñas|título=Santos de la antigua Ossethania. San Gregorio y santa Verania|url=https://books.google.es/books?id=vXzKhsIQ5GkC&pg=PA4&lpg=PA4&dq=Vergentum&source=bl&ots=Zn06oy9kma&sig=wrgWf8xT3joM2ooD_3lShJVoCZ0&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwjb_PKg6cbZAhUpDsAKHQaRAg0Q6AEIKzAB#v=onepage&q=Vergentum&f=false|apelidos-editor=Juan José Antequera Luengo|editorial=Facediciones|ano=2010|páxina=4|ISBN=978-84-9986-003-9}}</ref><ref>{{Cita libro|apelidos=Lorenzo Abad Casal|título=El Guadalquivir, vía fluvial romana|editorial=Secretariado de Publicaciones de la Diputación de Sevilla|ano=1976|ISBN=84-500-6925-4|páxina=45}}</ref> pero en realidade é unha mala lectura por Lucurgentum Iulii Genius, cidade romana localizada na Base Aérea de Morón de la Frontera.<ref name="sevillainfo">{{Cita web|url=http://rodin.uca.es/xmlui/handle/10498/18634|título=«La ciudad romana de la Mesa de Gandul como emplazamiento de Iripo y en relación a Lucurgentum y Alcalá de Guadaíra». Actas del III Congreso de Historia de Andalucía (Córdoba, 2001) ANDALUCÍA ANTIGUA Córdoba, 2003, pp. 389-407|data-acceso=5 de outubro de 2018|apelidos=Pascual Barea, Joaquín|ano=|editorial=}}</ref> Serrano Ortega afirma que na época turdetana chamábase Gelduva e que os árabes a chamaron Ge-Baal, que significa ‘monte de recreo’.<ref name="enciclopedia01">{{Cita libro|título=Gran enciclopedia de Andalucía|editorial=Promociones Culturales Andaluzas|ano=1979|páxinas=1681-1682|ISBN=84-85622-00-6}}</ref> [[Gelduba]] é o nome dun castelo romano de Xermania mencionado por Plinio, polo que existen varias teorías sobre a orixe da palabra.<ref>{{Cita web|apelidos=Francisco Villar Liébana|título=Indoeuropeos y no indoeuropeos en la Hispania prerromana. Las poblaciones y las lenguas de Andalucía, Cataluña y Aragón según la información que nos proporciona la toponimia|url=https://books.google.es/books?id=G7zC8UCvmo0C&pg=PA68&lpg=PA68&dq=Gelduba+tartessos&source=bl&ots=zeH6F8r9Qh&sig=QwM0Vc48VCtwxvNW0kqLYj0oLjE&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwiS3ObRjrXZAhWCPhQKHc5YBWYQ6AEIRzAC#v=onepage&q=Gelduba&f=false|editorial=Ediciones Universidad de Salamanca|ano=2000|páxinas=62, 63, 64, 66, 67, 68, 141, 144, 151, 157, 160, 161, 168, 175 e 259|ISBN=84-7800-968-X}}</ref>
Na época almohade cobrou certa importancia como lugar fortificado. Foi reconquistada en 1247 por Pelayo Pérez Correa, [[Orde de Santiago|mestre da Orde de Santiago]]. No repartimento de [[Afonso X o Sabio|Alfonso X]] de 1253 o rei tomou este lugar como almacén propio. En 1370 foi concedido a Fernán Sánchez Tovar. No reinado dos [[Reis Católicos]] pasou a pertencer á Casa de Guzmán. Posteriormente, pasou á Casa de Tovar. En 1527 o rei [[Carlos V, Sacro Emperador Romano-Xermánico|Carlos I]] concedeu a venda deste lugar a Jorge Alberto de Portugal e Melo e á súa esposa Isabel Colón de Toledo (filla de Diego Colón e neta de [[Cristovo Colón]]). En 1529 creouse o condado de Gelves. O fillo de Jorge e Isabel, Álvaro de Portugal, casou con Leonor de Milán. Leonor foi mecenas dunha gran cantidade de artistas e inspiroulle unha gran cantidade de versos ao escritor sevillano Francisco Herrera.<ref name="rodriguezmarin">{{Cita publicación periódica|apelidos=Francisco Rodríguez Marín|título=El «Divino» Herrera y la Condesa de Gelves|url=http://www.cervantesvirtual.com/obra/el-divino-herrera-y-la-condesa-de-gelves-conferencia-leida-en-el-ateneo-de-madrid-el-dia-1o-de-junio-de-1911/|revista=Conferencia leída en el Ateneo de Madrid el día 1.º de junio de 1911}}</ref> O matrimonio vivía na casa de Merlina, ao pé dos outeiros de El Balcón e de El Pintado, que foi descrita en 1565 polo escritor Juan de Mal Lara, amigo do matrimonio, como unha casa pracenteira nun lugar de clima agradable.<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Francisco Javier Escobar Borrego|título=Noticias inéditas sobre Fernando de Herrera y la Academia Sevillana en el Hércules Animoso, de Juan de Mal Lara|url=http://e-spacio.uned.es/fez/eserv/bibliuned:Epos-A36F7568-F6C3-04FE-C390-A012C8249AD7/Documento.pdf|número=16|ano=2000|páxinas=133-156}} {{ISSN|0213-201X}}</ref><ref name="enciclopedia01"
Durante o século XVIII Gelves foi famosa polas súas augas e paisaxes, e baixo a propiedade dos duques adquiriu unha vida social importante. En 1736 sufriu unha das maiores catástrofes da súa historia co desbordamento do río [[Río Guadalquivir|Guadalquivir]] que provocou grandes desfeitas e a perda de numerosos veciños.
Liña 87:
No século XIX, coa desaparición dos señoríos constitúese o seu concello constitucional segundo a [[Constitución española de 1812|Constitución de Cádiz de 1812]].
O pobo foi mencionado en coñecidas obras literarias: ''[[Lazarillo de Tormes|A vida de Lazarillo de Tormes]]'' (anónimo, século XVI), ''Guzmán de Alfarache'' (Mateo Alemán, 1599), ''O diaño cojuelo'' (Luís Vélez de Guevara, 1641), ''Don Álvaro ou a forza do sino'' (1834), ''Simón Verde'' ([[Cecilia Böhl de Faber|Fernán Caballero]], 1857) e ''Sangue e area'' ([[Vicente Blasco Ibáñez]], 1908).<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Eduardo Torres Corominas|título=Gonzalo Pérez, Francisco de los Cobos y el Lazarillo de Tormes|url=https://revistas.uam.es/librosdelacorte/article/viewFile/8279/8614|editorial=Libros de la corte|número=4|ano=2012}} {{ISSN|1989-6425}}</ref> No século XX, tamén foi mencionada en obras de Francisco Rodríguez Marín, [[Pedro Salinas]], [[José María Pemán]] e [[Camilo José Cela]].<ref name="rodriguezmarin">{{Cita publicación periódica|apelidos=Francisco Rodríguez Marín|título=El «Divino» Herrera y la Condesa de Gelves|url=http://www.cervantesvirtual.com/obra/el-divino-herrera-y-la-condesa-de-gelves-conferencia-leida-en-el-ateneo-de-madrid-el-dia-1o-de-junio-de-1911/|revista=Conferencia leída en el Ateneo de Madrid el día 1.º de junio de 1911}}</ref><ref name="enciclopedia01"
== Economía ==
Liña 97:
== Cultura ==
A patroa do concello é a Virxe de Graza. A súa festividade celébrase o último domingo de agosto.<ref name="enciclopedia01"
O pobo conta coa Irmandade da Nosa Señora do Rocío.<ref>{{Cita web|título=Hermandad del Rocío de Gelves|url=http://www.rociodegelves.com/inicio/|data-acceso=23 de febrero de 2018}}</ref> Foi fundada en 1980. O simpecado é una casulla bordada de Servando Charlo, capelán da [[catedral de Sevilla]]. A carreta, finalizada en 1991, foi deseñada por Francisco Maireles Vela e realizada polo ourive Manuel Ríos.<ref>{{Cita web|título=Hermandad de Gelves|url=https://www.rocio.com/hermandad/hermandad-de-gelves/|editorial=Rocío|data-acceso=23 de febrero de 2018}}</ref>
| |||