Gelves: Diferenzas entre revisións

Hai constancia de que a zona estivo habitada desde o [[Paleolítico]].<ref name="pueblo">{{Cita libro|apelidos=Javier Carrión, Miguel Gallardo ye otrosoutros|título=Tesoros de la provincia de Sevilla|capítulo=Salteras|editorial=ABC|páxinas=62-63|cita=D.L. M-34.627-2000}}</ref> Existen diversas teorías sobre a orixe do municipio. Esta zona atopábase no antigo reino de Tartessos. Segundo Rodrigo Caro o actual Gelves correspóndese coa antiga Vergentum, que foi citada por [[Plinio o Vello|Plinio]]. Esta cita transcribiuse como ''Vergentum, quod Iulii Genius'' e ''Vergentum, quod Iulii Genitor'', pero en realidade é unha mala lectura por Lucurgentum Iulii Genius, cidade romana localizada na Base Aérea de Morón de la Frontera.<ref>{{Cita libro|apelidos=Antonio de Quintadueñas|título=Santos de la antigua Ossethania. San Gregorio y santa Verania|url=https://books.google.es/books?id=vXzKhsIQ5GkC&pg=PA4&lpg=PA4&dq=Vergentum&source=bl&ots=Zn06oy9kma&sig=wrgWf8xT3joM2ooD_3lShJVoCZ0&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwjb_PKg6cbZAhUpDsAKHQaRAg0Q6AEIKzAB#v=onepage&q=Vergentum&f=false|apelidos-editor=Juan José Antequera Luengo|editorial=Facediciones|ano=2010|páxina=4|ISBN=978-84-9986-003-9}}</ref><ref>{{Cita libro|apelidos=Lorenzo Abad Casal|título=El Guadalquivir, vía fluvial romana|editorial=Secretariado de Publicaciones de la Diputación de Sevilla|ano=1976|ISBN=84-500-6925-4|páxina=45}}</ref><ref name="sevillainfo">{{Cita web|url=http://rodin.uca.es/xmlui/handle/10498/18634|título=«La ciudad romana de la Mesa de Gandul como emplazamiento de Iripo y en relación a Lucurgentum y Alcalá de Guadaíra». Actas del III Congreso de Historia de Andalucía (Córdoba, 2001) ANDALUCÍA ANTIGUA Córdoba, 2003, pp. 389-407|data-acceso=5 de octubre de 2018|apelidos=Pascual Barea, Joaquín|ano=|editorial=}}</ref> Serrano Ortega afirma que na época turdetana chamábase Gelduva e que os árabes a chamaron Ge-Baal, que significa ‘monte de recreo’.<ref name="enciclopedia01">{{Cita libro|título=Gran enciclopedia de Andalucía|editorial=Promociones Culturales Andaluzas|ano=1979|páxinas=1681-1682|ISBN=84-85622-00-6}}</ref> Gelduba é o nome dun castelo romano de Xermania mencionado por Plinio, polo que existen varias teorías sobre a orixe da palabra.<ref>{{Cita web|apelidos=Francisco Villar Liébana|título=Indoeuropeos y no indoeuropeos en la Hispania prerromana. Las poblaciones y las lenguas de Andalucía, Cataluña y Aragón según la información que nos proporciona la toponimia|url=https://books.google.es/books?id=G7zC8UCvmo0C&pg=PA68&lpg=PA68&dq=Gelduba+tartessos&source=bl&ots=zeH6F8r9Qh&sig=QwM0Vc48VCtwxvNW0kqLYj0oLjE&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwiS3ObRjrXZAhWCPhQKHc5YBWYQ6AEIRzAC#v=onepage&q=Gelduba&f=false|editorial=Ediciones Universidad de Salamanca|ano=2000|páxinas=62, 63, 64, 66, 67, 68, 141, 144, 151, 157, 160, 161, 168, 175 y 259|ISBN=84-7800-968-X}}</ref>

Na época almohade cobrou certa importancia como lugar fortificado. Foi reconquistada en 1247 por Pelayo Pérez Correa, [[Orde de Santiago|mestre da Orde de Santiago]]. No repartimento de [[Afonso X o Sabio|Alfonso X]] de 1253 o rei tomou este lugar como almacén propio. En 1370 foi concedido a Fernán Sánchez Tovar. No reinado dos [[Reis Católicos]] pasou a pertencer á Casa de Guzmán. Posteriormente, pasou á Casa de Tovar. En 1527 o rei [[Carlos V, Sacro Emperador Romano-Xermánico|Carlos I]] concedeu a venda deste lugar a Jorge Alberto de Portugal e Melo e á súa esposa Isabel Colón de Toledo (filla de Diego Colón e neta de [[Cristovo Colón]]). En 1529 creouse o condado de Gelves. O fillo de Jorge e Isabel, Álvaro de Portugal, casou con Leonor de Milán. Leonor foi mecenas dunha gran cantidade de artistas e inspiroulle unha gran cantidade de versos ao escritor sevillano Francisco Herrera.<ref name="rodriguezmarin">{{Cita publicación periódica|apelidos=Francisco Rodríguez Marín|título=El «Divino» Herrera y la Condesa de Gelves|url=http://www.cervantesvirtual.com/obra/el-divino-herrera-y-la-condesa-de-gelves-conferencia-leida-en-el-ateneo-de-madrid-el-dia-1o-de-junio-de-1911/|revista=Conferencia leída en el Ateneo de Madrid el día 1.º de junio de 1911}}</ref> O matrimonio vivía na casa de Merlina, ao pé dos outeiros de El Balcón e de El Pintado, que foi descrita en 1565 polo escritor Juan de Mal Lara, amigo do matrimonio, como unha casa pracenteira nun lugar de clima agradable.<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=Francisco Javier Escobar Borrego|título=Noticias inéditas sobre Fernando de Herrera y la Academia Sevillana en el Hércules Animoso, de Juan de Mal Lara|url=http://e-spacio.uned.es/fez/eserv/bibliuned:Epos-A36F7568-F6C3-04FE-C390-A012C8249AD7/Documento.pdf|número=16|ano=2000|páxinas=133-156}} {{ISSN|0213-201X}}</ref><ref name="enciclopedia01">{{Cita libro|título=Gran enciclopedia de Andalucía|editorial=Promociones Culturales Andaluzas|ano=1979|páxinas=1681-1682|ISBN=84-85622-00-6}}</ref> En 1537 Carlos I creou o título de duque de Veragua, que pasou aos condes de Gelves. En 1902 o título de conde de Gelves pasou á [[Casa de Alba]].<ref name="pueblo">{{Cita libro|apelidos=Javier Carrión, Miguel Gallardo y otros|título=Tesoros de la provincia de Sevilla|capítulo=Salteras|editorial=ABC|páxinas=62-63|cita=D.L. M-34.627-2000}}</ref> En 1974 a Casa de Alba vendeu as propiedades que tiña no municipio.

A igrexa de Santa María de Graza foi construída no século XVII e reformada no século XVIII. É un templo de estilo barroco. Ten una soa nave, cruceiro e capelas laterais. Conta con dúas portadas. A que se atopa aos pés do templo conta con pilastras canleadas e frontón recto. A que se atopa no lateral dereito está flanqueada con pilastras, está tamén alintelada e conta cun frontispicio cun retablo cerámico de Santa María de Graza.<ref name="pueblo">{{Cita libro|apelidos=Javier Carrión, Miguel Gallardo y otros|título=Tesoros de la provincia de Sevilla|capítulo=Salteras|editorial=ABC|páxinas=62-63|cita=D.L. M-34.627-2000}}</ref> Ao noroeste do templo atópase a torre, composta por dous corpos e chapitel.

O retablo maior foi realizado por José Fernando de Medinilla en 1736. No centro atópase a Virxe de Graza, do século XVIII. Tamén alberga unha escultura de San Francisco de Agarrades e outras estatuas de santos do século XVIII. As estatuas do retablo maior de San Xoaquín e Santa Ana son do século XVII.<ref name="pueblo">{{Cita libro|apelidos=Javier Carrión, Miguel Gallardo y otros|título=Tesoros de la provincia de Sevilla|capítulo=Salteras|editorial=ABC|páxinas=62-63|cita=D.L. M-34.627-2000}}</ref> No lado esquerdo atópase a capela do Sagrario, cun retablo con imaxes da Inmaculada e o Neno Xesús. Tamén no lado esquerdo atópase un retablo cun Cristo de Vera Cruz, do século XVIII. No lado dereito atópase un retablo do século XVIII presidido pola Virxe do Rosario, flanqueada por Santo Domingo de Guzmán e Santo Tomás de Aquino, sendo todas estas imaxes do século XVIII. Todos estes retablos son dourados e de estilo barroco.

Xunto ao retablo da Virxe do Rosario hai un cadro do século XVII que representa a San Cristovo. Este cadro foi realizado por Orazio Borgianni entre 1604 e 1612, con influencias de [[Michelangelo|Miguel Anxo]] e [[Caravaggio]].<ref>{{Cita web|título=Iglesia de Santa María de Gracia|url=https://turismodegelves.wordpress.com/iglesia-santa-maria-de-gracia/|editorial=Turismo de Gelves|data-acceso=24 de febrero de 2018}}</ref> Tamén hai un cadro de Santo Tomás de Aquino e outro de Santa Teresa de Ávila.<ref name="pueblo">{{Cita libro|apelidos=Javier Carrión, Miguel Gallardo y otros|título=Tesoros de la provincia de Sevilla|capítulo=Salteras|editorial=ABC|páxinas=62-63|cita=D.L. M-34.627-2000}}</ref>

O templo tamén alberga unha talla de San Xosé co Neno Xesús do século XVIII.<ref name="pueblo">{{Cita libro|apelidos=Javier Carrión, Miguel Gallardo y otros|título=Tesoros de la provincia de Sevilla|capítulo=Salteras|editorial=ABC|páxinas=62-63|cita=D.L. M-34.627-2000}}</ref>