María Domínguez Remón: Diferenzas entre revisións

'''María Domínguez Remón''', nada en [[Pozuelo de Aragón]], [[Provincia de Zaragoza|Zaragoza]], o [[1 de abril]] de [[1882]] e finada en [[Fuendejalón]], Zaragoza, o [[7 de setembro]] de [[1936]], foi unha [[xornalista]], poeta e [[política]] [[República|republicana]] [[Socialismo|socialista]] e [[Feminismo|feminista]] [[España|española]]. En 1932, foi a primeira alcaldesa da [[Segunda República Española]] na localidade de [[Gallur]], en [[Zaragoza]]. Defendía especialmente a educación de todos, especialmente das mulleres<ref name=":0">{{Cita novas|apelidos=Montero|nome=Rosa|título=Para honrar la memoria|url=https://elpais.com/diario/2005/04/24/eps/1114324016_850215.html|data=24 de abril de 2005|data-acceso=72 de setembrofebreiro de 20182021|xornal=El País|lugar=|páxina=|número=|issn=1134-6582|lingua=es}}</ref> e, tras abandonar a [[Alcalde|alcaldía]] en 1933, dedicouse á [[Ensino|docencia]] e ao [[xornalismo]]. Foi [[Fusilamento|fusilada]] polas tropas [[Franquismo|franquistas]] ao comezo da [[Guerra civil española|Guerra civil]]. Durante anos a súa historia foi esquecida ata que se recuperou a mediados dos [[anos 90]] do [[século XX]].

Foi a segunda filla dunha familia humilde de [[campesiñado|campesiños]]. Apenas puido ir uns anos á [[escola]], polo que a súa formación obtívoa de forma [[autodidacta]].<ref name="Pablo">{{Cita web|url=http://www.fpabloiglesias.es/archivo-y-biblioteca/diccionario-biografico/biografias/4866_dominguez-remon-maria|título=María Domínguez Remón|data-acceso=142 de marzofebreiro de 20152021|apelidos=|nome=|ligazónautor=|data=|formato=|obra=|apelidos-editor=Fundación Pablo Iglesias|editorial=|localización=|lingua=|cita=|páxina-web=}}</ref> «Os meus pais eran uns pobres xornaleiros do campo que non sabían [[Lectura|ler]] nin [[Escrita|escribir]]. Naturalmente, a min tamén, en canto puiden, puxéronme a traballar. Ía espigar, [[Vendima|vendimar]], arrincar [[trigo]] e [[cebada]], recoller [[Oliva|olivas]], ao que saía. Nos intres libres soletreaba todos os impresos que caían nas miñas mans, [[Canto de cego|romances de cego]], libros, contos da escola e cousas así. Gustábame moito. Á miña nai en cambio, enfadábaa», explicou sobre a súa propia historia ao xornal ''Ahora'' cando foi elixida alcaldesa de Gallur en 1932.<ref name=":1">{{Cita novas|apelidos=Bernal-Triviño|nome=Ana|título=María Domínguez, la primera alcaldesa republicana|url=https://www.publico.es/sociedad/memoria-historica-maria-dominguez-primera-alcaldesa-republicana.html|data=|data-acceso=72 de setembrofebreiro de 20182021|xornal=Público|lugar=|páxina=|número=|lingua=es-ES}}</ref>

Tamén lembrou nas súas memorias a [[Obediencia (actitude)|obediencia]] a mensaxes da súa nai como o de "Mira filla, pola rúa vaise sempre coa vista baixa. ''Aos homes non se lles mira''" que lle granxearon o alcume de "María, la tonta" [[pseudónimo]] que despois utilizou para asinar algúns escritos.<ref name=":1"/><ref name="Alegre">{{Cita web|url=http://www.huffingtonpost.es/luis-alegre/maria-la-tonta_b_6782566.html|título=María la tonta|data-acceso=142 de marzofebreiro de 20152021|apelidos=Alegre|nome=Luis|ligazónautor=|data=4 de marzo de 2015|formato=|obra=|apelidos-editor=The Huffington Post|editorial=|localización=|lingua=|cita=|páxina-web=}}</ref>

Por imposición da súa familia casou con Bonifacio Ba Cercé aos 18 anos.<ref name="DPZ">{{Cita web|url=http://www1.dpz.es/prensa/elcuartoespacio/2005/numero4/num4pg18.pdf|título=María Domínguez, un símbolo rescatado del olvido|data-acceso=142 de marzofebreiro de 20152021|apelidos=|nome=|ligazónautor=|data=|formato=|obra=|apelidos-editor=Diputación Provincial de Zaragoza|editorial=|localización=|lingua=|cita=|páxina-web=}}</ref> Sete anos despois, cansada de [[Humillación|humillacións]] e vítima de [[Violencia contra as mulleres|maos tratos]] fuxiu do fogar a [[Barcelona]], onde traballou como serventa.<ref name="Pablo"/><ref name="Alegre"/> En 1907, denunciada polo seu [[Matrimonio|marido]] foi posta en "busca e captura" e perseguida pola [[policía]] aínda que non foi detida.<ref name=":0"/>

Traballou de serventa na casa do sogro do político republicano Venancio Sarría.<ref name="GEA">{{Cita web|url=http://www.enciclopedia-aragonesa.com/voz.asp?voz_id=4753&tipo_busqueda=3&nombre=&categoria_id=8&subcategoria_id=37&conImagenes=|título=María Domínguez Remón|data-acceso=142 de marzofebreiro de 20152021|apelidos=|nome=|ligazónautor=|data=9 de setembro de 2009|formato=|obra=Gran Enciclopedia Aragonesa|apelidos-editor=|editorial=|localización=|lingua=|cita=|páxina-web=}}</ref>

En 1922 quedou [[Viuvez|viúva]] e dous anos despois, aos 44, contraeu segundas nupcias Arturo Segundo Romanos na [[Igrexa (arquitectura)|igrexa]] de San Gil de Zaragoza, un tosquiador viúvo de ideas socialistas.<ref name=":0"/> Instaláronse no pobo veciño do seu [[Gallur]]<ref name="AragDigital">{{Cita web|url=http://www.aragondigital.es/noticia.asp?notid=59166|título=La aragonesa María Domínguez, mucho más que la primera mujer alcaldesa en España|data-acceso=142 de marzofebreiro de 20152021|apelidos=Salvador|nome=David|ligazónautor=|data=15 de abril de 2009|formato=|obra=|apelidos-editor=Aragón Digital|editorial=|localización=|lingua=|cita=|páxina-web=}}</ref> e xuntos crearon a sección local da [[Unión General de Trabajadores|UXT]]<ref name="Alegre"/> [[sindicato]] fundado en [[1888]], participando na construción do sindicato a finais da [[Ditadura]] de [[Miguel Primo de Rivera|Primo de Rivera]].<ref name="Pablo"/>

* Aprobou o branqueo das escolas para que estivesen máis dignas.<ref name="Calavia">{{Cita audiovisual|título=La palabra libre|ano=2015|url=http://vickycalavia.com/documentales/maria-dominguez-la-palabra-libre/|medio=Documental HD|editorial=CalaDoc Producciones|dataacceso=2 de febreiro de 2021|tempo=|cita=|id=|autor=|data=}}</ref>

Asistiu ao XVII Congreso da [[Unión General de Trabajadores|UXT]] en 1932, onde foi secretaria da 10ª sesión.<ref name="Pablo"/> O 6 de febreiro de 1933 tivo que dimitir do cargo por unha lei aprobada no Congreso que substituía as comisións xestoras creadas con carácter transitorio. Marchou satisfeita do seu labor, mais desilusionada e cansa de tanta censura aos seus desvelos polo municipio.<ref name="AragDigital"/>

Os seus restos foron presuntamente recuperados da [[Fosa común|fosa]] onde foran enterrados o 30 de xaneiro de 2021. A investigación para a súa recuperación foi levada a cabo conxuntamente polo Concello de Fuendejalón, a Asociación de Familiares y Amigos de los Asesinados y Enterrados en Magallón (AFAEM) e a Asociación por la Recuperación e Investigación Contra el Olvido (ARICO). O [[Deputación Xeral de Aragón|Goberno de Aragón]] fíxose cargo da identificación exacta dos restos atopados.<ref>{{Cita web|url=https://www.publico.es/sociedad/aragon-hallan-fosa-posibles-restos-maria-dominguez-primera-alcaldesa-republicana-espana-fusilada-1936.html|título=Hallan en una fosa los restos de María Domínguez, la primera alcaldesa republicana de España, fusilada en 1936|data-acceso=2 de febreiro de 2021|páxina-02-01web=}}</ref>

En xullo de 2018 a Asociación “Herstóricas. Historia, Mujeres y Género” e o Colectivo “Autoras de Cómic” creou un proxecto de carácter cultural e educativo para visibilizar a achega histórica das mulleres na sociedade e reflexionar sobre a súa ausencia consistente nun xogo de cartas. Unha destas cartas está dedicada a Domínguez Remón.<ref>{{Cita web|url=https://www.verkami.com/projects/20755-herstoricas-pioneras|título=Participa en el Crowdfunding "Herstóricas Pioneras" en Verkami|data-acceso=18 de novembro de 2019|lingua=es}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://www.madridiario.es/465727/herstoricas-mujeres-rutas-calles|título=Paseos urbanos con historia y mirada feminista|data-acceso=182 de novembrofebreiro de 20192021|apelidos=Madridiario|lingua=es|páxina-web=}}</ref>