Wikipedia

Benito Vicetto: Diferenzas entre revisións

Explorar o historial de forma interactiva
← Edición máis vellaEdición máis nova →
Contido eliminado Contido engadido
VisualTexto wiki
Cossue (conversa | contribucións)
4.712 edicións
Sen resumo de edición
Cossue (conversa | contribucións)
4.712 edicións
Sen resumo de edición
Liña 22:
</ref>
== Traxectoria ==
 
=== Primeiros anos ===
[[Ficheiro:Retrato_de_Benito_Vicetto_mozo.jpg|esquerda|miniatura|233x233px|Benito Vicetto de mozo.]]
Liña 32 ⟶ 31:
Figura na documentación eclesiástica como o cuarto fillo dun total de cinco irmáns: Juana, Angel, Micaela, Benito e Victoriana.<ref>López de Serantes (1978). pp.188-189 (Libro 12, Fol. 247 do rexistro eclesiástico)</ref> Porén, no testamento do seu pai, datado en xaneiro de 1826, só aparece un varón entre os cinco fillos do matrimonio: Jose Antonio, de dezaoito meses. Esta idade axústase á que se lle supón a Vicetto, polo que tal nome podería referirse a el.<ref>{{Cita web|url=http://arquivosdegalicia.xunta.gal/portal/arquivo-do-reino-de-galicia/content/actividades/actualidad/actual_0110.html|páxina-web=Arquivo do reino de Galicia|título=Vicetto|data-acceso=16/01/2021}}</ref> O resto das fillas no documento son Juana (11 anos), Micaela (7 anos), Petra (5 anos) e Josefa (3 anos). Coñécense tamén pola acta testamentaria dous casamentos previos do pai de Vicetto dos que existían outros dous fillos, así como relevantes datos da súa fortuna e carreira como mariño.<ref name=":22">{{Cita libro|título=Expediente de inventario e reconto dos documentos mobles e efectos que quedaron á morte de Benito Vicetto.|apelidos=Vicetto San Benetto|nome=Benito|editorial=Arquivo do Reino de Galicia|ano=1828|ISBN=|ref=|url=http://arquivosdegalicia.xunta.gal/export/sites/default/arquivo-do-reino-de-galicia/resources/downloads/vicetto.pdf|lugar=Alcaldía Maior de Ferrol e A Graña.}}</ref>
 
Morto o seu pai, Vicetto pasou unha nenez "triste e penosa" baixo o coidado dunha nai "brusca e áspera" cos seus fillos.<ref>Manuel Murguía (1886). pp.240-241</ref> Confortado polo agarimo da súa irmá maior Juana, á que estaba moi unido.<ref>Fort y Roldán (1903). p.5</ref> Con doce anos de idade ingresou no Colexio de Garda Mariñas e Pilotos do arsenal de Ferrol<ref>Fort y Roldán (1903). p. 6</ref>, onde estudou estudou só uns poucos cursos debido a un novo deceso familiar, esta vez a súa nai Josefina. Após deste novo infortunio, o orfo Vicetto pasou a residir con Juana, dez anos máis vella, mentres as restantes irmáns foron acollidas nos domicilios de parentes próximos.<ref>López de Serantes (1978). p. 16</ref> Forzado polo precario da situacion económica, e despois de encadear unha serie de pequenos empregos, o mozo Benito Vicetto decidiu alistarse no exército durante a [[primeira guerra carlista]].<ref>López de Serantes (1978). p. 19</ref>
=== Escritor e militar. ===▼
[[Ficheiro:Monasterio_de_Sobrado_dos_Monxes_Monasterio de Sobrado dos Monxes (2671916214).jpg|esquerda|miniatura|180x180px|Mosteiro de Sobrado.]]▼
DuranteAmparado ana contendamilicia por un irmán político, comandante da unidade na que servía, Vicetto combateu asás partidas [[Carlismo|carlistas]] no rural galego.<ref Nunhaname=":3">{{Cita ocasión,libro|título=Datos cobiográficos seude Don Benito Vicetto|apelidos=|nome=|editorial=Imprenta de La Colonia Española (Montevideo)|ano=1880|ISBN=|ref=|url=https://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1159353&presentacion=pagina&posicion=10#|páxina=II|publicación=Historia de Galicia}}</ref> Coa súa rexementocompañía acantonadoacantonada no [[Mosteiro de Santa María de Sobrado dos Monxes|mosteiro de Sobrado dos Monxes]], acudiuacudíu en certa ocasión a visitalo a súa irmá XoanaJuana. eDurante a visita foi testemuña dunha desagradable escena na que Vicetto tivoviuse na obriga que dirixir o pelotón de fusilamento dun xove prisioneiro. Este suceso marcou a relación entre os irmáns e foi lembrada polo propio autor nun relato posterior<ref>Fort y Roldán (1903). pp. 6-7</ref>. Tamén [[Manuel Murguía]] investigou oeste incidente deixando sobre el precisos detalles na súa obra ''Los Precursores.''<ref>Murguía, Manuel (1886). pp.246-248</ref> A estancia no mosteiro de Sobrado e a colaboración dun monxe, identificado polo autor nos seus escritos como frei González, dou acceso ao novelista ao arquivo e á biblioteca do cenobio. Os datos obtidos na estadía fóronlle de utilidade en ulteriores novelas, en especial en ''Los hidalgos de Monforte''.<ref>López de Serantes (1978). p.37</ref> ▼
 
Rematada a guerra, Vicetto ingresou no ''Real Cuerpo de Alabarderos'' e trasladouse a Madrid<ref>Llorca Freire (1996). p.236</ref>. Nesta cidade publicou no [[1844]] a súa primeira novela: ''El caballero verde,'' obra que ven asinada polo autor en Sobrado dos Monxes, no ano [[1841]], cando só contaba con dezanovedezasete anos de idade. O texto, que nunha posterior edición mudou o seu título por ''El caballero de Calatrava'', abriulle a porta dos primeiros xornais ilustrados publicados en Madridmadrileños: ''El semanario pintoresco español'' e ''El museo de las familias''. No primeiro deles publicou a lenda romántica ''La loca de Roupar'' e no segundo dúas pequenas novelas: ''Un crimen y una venganza'' e ''La roca sangrienta''. Tamén xordenxurdiron por estas datas o primeiros xornais en Ferrol, Vicetto colaborou en ''[[El Águila|El Aguila]]'' e no ''[[El Ferrolano]]'' publicando relatos, ensaios e artigos que foron recollidos conxuntamente nunha obra titulada ''Horas de Insomnio''.<ref>Fort y Roldán (1903). p.8</ref>[[Ficheiro:Miguel Solís Cuetos.jpg|miniatura|[[Miguel Solís|Miguel Solis]], [[Mártires de Carral|mártir de Carral]].|240x240px]] ▼
Após deste novo infortunio, o orfo Vicetto pasou a residir con Juana, dez anos máis vella, mentres as restantes irmáns foron acollidas nos domicilios de parentes próximos.<ref>López de Serantes (1978). p. 16</ref> Forzado polo precario da situacion económica, e despois de encadear unha serie de pequenos empregos, o mozo Benito Vicetto decidiu alistarse no exército durante a [[primeira guerra carlista]].<ref>López de Serantes (1978). p. 19</ref>
 
No [[1845]] solicitou licenza no exército para regresar a Ferrol. Na cidade departamental rematou ''El arquero y el rey'', peza teatral que ofreceu inmediatamente a unha compañía dramática coa condición de ser el o actor protagonista nas primeiras representacións. A obra estreouse en setembro do 1845 no teatro de Ferrol obtendo un grande éxito.<ref>{{Cita web|título=Manual del viajero en la catedral de Santiago|url=httphttps://biblioteca.galiciana.gal/gl/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1001397&posicion=34&presentacion=pagina|páxina-web=biblioteca.galiciana.gal|data=|data-acceso=2020-12-15|lingua=|nome=|apelidos=|nome2=|apelidos2=|nome3=|apelidos3=}}</ref> sendo un grande éxito. O propio Vicetto foi galardoado polo público cunha coroa de prata entregada despois dunha das funcións.<ref>López de Serantes (1978). p.50</ref> ▼
▲=== Escritor e militar ===
▲[[Ficheiro:Monasterio_de_Sobrado_dos_Monxes_(2671916214).jpg|esquerda|miniatura|180x180px|Mosteiro de Sobrado.]]
▲Durante a contenda Vicetto combateu as partidas [[Carlismo|carlistas]] no rural galego. Nunha ocasión, co seu rexemento acantonado no [[Mosteiro de Santa María de Sobrado dos Monxes|mosteiro de Sobrado dos Monxes]], acudiu a visitalo a súa irmá Xoana e foi testemuña dunha desagradable escena na que Vicetto tivo que dirixir o pelotón de fusilamento dun xove prisioneiro. Este suceso marcou a relación entre os irmáns e foi lembrada polo propio autor nun relato posterior<ref>Fort y Roldán (1903). pp. 6-7</ref>. Tamén [[Manuel Murguía]] investigou o incidente deixando sobre el precisos detalles na súa obra ''Los Precursores.''<ref>Murguía, Manuel (1886). pp.246-248</ref> A estancia no mosteiro de Sobrado e a colaboración dun monxe, identificado polo autor nos seus escritos como frei González, dou acceso ao novelista ao arquivo e á biblioteca do cenobio. Os datos obtidos na estadía fóronlle de utilidade en ulteriores novelas, en especial en ''Los hidalgos de Monforte''.<ref>López de Serantes (1978). p.37</ref>
 
A finais de ano Vicetto reincorporouse ao seu cuartel en Madrid, lugar desde o que viviu o fracaso da chamada [[Revolución de 1846|revolución do 1846]].<ref>{{Cita web|título=Vicetto, o precursor|url=https://www.nosdiario.gal/articulo/memoria/vicceto-o-precursor/20180701130857070234.html|páxina-web=Nós Diario|data-acceso=2021-01-16|nome=Cilia|apelidos=Torna}}</ref> Durante toda a súa traxectoria expresou sempre a súa admiración polos insurrectos aos que identificaba nos seus textos cos [[irmandiños]]<ref>Renales Cortés (1989). p.334</ref>, "''máis nobres que os [[celtas]] do [[monte Medulio]]''" chegou a escribir.<ref>Renales Cortés (1989). p.339</ref>
▲Rematada a guerra Vicetto ingresou no ''Real Cuerpo de Alabarderos'' e trasladouse a Madrid<ref>Llorca Freire (1996). p.236</ref>. Nesta cidade publicou no [[1844]] a súa primeira novela: ''El caballero verde,'' obra que ven asinada polo autor en Sobrado dos Monxes, no ano [[1841]], cando só contaba con dezanove anos de idade. O texto, que nunha posterior edición mudou o seu título por ''El caballero de Calatrava'', abriulle a porta dos primeiros xornais ilustrados publicados en Madrid: ''El semanario pintoresco español'' e ''El museo de las familias''. No primeiro deles publicou a lenda romántica ''La loca de Roupar'' e no segundo dúas pequenas novelas: ''Un crimen y una venganza'' e ''La roca sangrienta''. Tamén xorden por estas datas o primeiros xornais en Ferrol, Vicetto colaborou en ''[[El Águila|El Aguila]]'' e no ''[[El Ferrolano]]'' publicando relatos, ensaios e artigos que foron recollidos conxuntamente nunha obra titulada ''Horas de Insomnio''.<ref>Fort y Roldán (1903). p.8</ref>
 
A finais deste ano Vicetto reincorporouse ao seu posto enEn Madrid, lugar desde o que asistíu ao [[Revolución de 1846|levantamento galego do 1846]], e desde o que continuou ascoas súas prolíficasfecundas colaboracións coa prensa progresista. Son desta época os relatos: ''Macías el enamorado'', ''La infanzona de Mesía'' e ''La corona de fuego,'' e o inicio dos seus estudos históricos con sendos artigos: ''La torre de Hercules'' e ''La ciudad de Tuy'' publicados no ''Semanario Pintoresco.'' No [[1848]] imprimiu a súa peza teatral: ''El arquero y el rey'' e continuou a publicandopublicar as súas ''Crónicas de Galicia'' en diversos xornais.<ref>Fort y Roldán (1903). p.10</ref>▼
▲No [[1845]] solicitou licenza no exército para regresar a Ferrol. Na cidade departamental rematou ''El arquero y el rey'', peza teatral que ofreceu inmediatamente a unha compañía dramática coa condición de ser el o protagonista nas primeiras representacións. A obra estreouse en setembro do 1845 no teatro de Ferrol<ref>{{Cita web|título=Manual del viajero en la catedral de Santiago|url=http://biblioteca.galiciana.gal/|páxina-web=biblioteca.galiciana.gal|data=|data-acceso=2020-12-15|lingua=|nome=|apelidos=|nome2=|apelidos2=|nome3=|apelidos3=}}</ref> sendo un grande éxito. O propio Vicetto foi galardoado polo público cunha coroa de prata entregada despois dunha das funcións.<ref>López de Serantes (1978). p.50</ref>
 
▲A finais deste ano Vicetto reincorporouse ao seu posto en Madrid, lugar desde o que asistíu ao [[Revolución de 1846|levantamento galego do 1846]], e desde o que continuou as súas prolíficas colaboracións coa prensa. Son desta época os relatos: ''Macías el enamorado'', ''La infanzona de Mesía'' e ''La corona de fuego,'' e o inicio dos seus estudos históricos con sendos artigos: ''La torre de Hercules'' e ''La ciudad de Tuy'' publicados no ''Semanario Pintoresco.'' No [[1848]] imprimiu a súa peza teatral: ''El arquero y el rey'' e continuou a publicando as súas ''Crónicas de Galicia'' en diversos xornais.<ref>Fort y Roldán (1903). p.10</ref>
 
No [[1850]] rematou o seu tempo de servizo no exército. Foi nomeado cabaleiro da orde de Carlos III e comezou a traballar como oficial de prisións no cárcere de Sevilla. Na capital andaluza publicou só textos de temática galega e os seus mellores traballos narrativos: ''Los hidalgos de Monforte,'' e ''Cristina'' ''(''chamada noutra versión: ''Páginas de un diario)'' que acadou as seis edicións. Albiscábase a saudade por Galiza nos seus artigos nos xornais sevillanos ''La aurora'', ''El eco de la juventud'' e ''El telégrafo,'' onde aparecen por entregas as súas ''Crónicas de Galicia (tamén publicadas baixo o nome de crónicas españolas).<ref>Fort y Roldán (1903). p.11</ref>'' Tanto é así que un amigo seu, o enxeñeiro [[Ramón Rúa Figueroa]], lle adicou un soneto titulado: ''Nostalgia<ref>{{Cita web|título=Nostalgia|url=https://biblioteca.galiciana.gal/gl/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1002044&idBusqueda=296&presentacion=pagina&posicion=274|páxina-web=biblioteca.galiciana.gal|data=|data-acceso=2020-12-15|lingua=|nome=Ramón|apelidos=Rúa Figueroa|nome2=|apelidos2=|nome3=|apelidos3=}}</ref>'' no que aconsellaba a Vicetto o regreso a Galiza, á "patria encantadora".<ref>López de Serantes (1978). pp.98-100</ref> Así o fixo o autor. No ano [[1852]] trasladouse, co cargo de "maior de presidio", ao cárcere da cidade da Coruña.▼
 
 
▲No [[1850]] rematou o seu tempo de servizo no exército. Foi nomeado cabaleiro da orde de Carlos III e comezou a traballar como oficial de prisións no cárcere de Sevilla, seguindo os pasos do irmán político co que servira na guerra.<ref name=":3" /> Na capital andaluza publicou só textos de temática galega e os seus mellores traballos narrativos: ''Los hidalgos de Monforte,'' e ''Cristina'' ''(''chamada noutra versión: ''Páginas de un diario)'' que acadou as seis edicións. Albiscábase a saudade por Galiza nos seus artigos nos xornais sevillanos ''La aurora'', ''El eco de la juventud'' e ''El telégrafo,'' onde aparecen por entregas as súas ''Crónicas de Galiciacrónicas'' ''(tamén ''publicadas agora baixo o nome de ''crónicas españolas).<ref>Fort y Roldán (1903). p.11</ref>'' Tanto é así que un amigoo seu amigo, o enxeñeiro [[Ramón Rúa Figueroa]], lle adicou un soneto titulado: ''Nostalgia<ref>{{Cita web|título=Nostalgia|url=https://biblioteca.galiciana.gal/gl/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1002044&idBusqueda=296&presentacion=pagina&posicion=274|páxina-web=biblioteca.galiciana.gal|data=|data-acceso=2020-12-15|lingua=|nome=Ramón|apelidos=Rúa Figueroa|nome2=|apelidos2=|nome3=|apelidos3=}}</ref>'' no que aconsellaba a Vicetto o regreso a Galiza, á "''patria encantadora''".<ref>López de Serantes (1978). pp.98-100</ref> Así o fixo o autor. No ano [[1852]] trasladouse, co cargo de "maior de presidio", ao cárcere da cidade da Coruña.
=== Vicetto na Coruña ===
[[Ficheiro:Juana María de Vega, en La Ilustración de Madrid.jpg|miniatura|Juana de Vega a quen Vicetto adicou unha das súas novelas e coa que remataría inimizándose.|esquerda]]O popular autor foi moi ben acollido pola sociedade coruñesa, frecuentando neses anos a casa de [[Juana de Vega]] e os círculos da burguesía liberal da cidade.<ref>López de Serantes (1978). pp.101-102</ref> Nesta etapa coruñesa publicou un relato en verso titulado ''El asedio de Ferrol en 1800'', e as novelas ''El diario de un calavera'' e ''Rojin Rojal o el paje de los cabellos de oro'', esta última adicada a Juana de Vega. Iniciou tamén nestes anos a edición do ''[[El Clamor de Galicia (1854)|El clamor de Galicia]],'' periódico iniciático do [[rexionalismo galego]] e continuador da causa do [[Provincialismo galego|provincialista]] [[El Porvenir (1845)|''El porvenir'']] de [[Antolín Faraldo]].<ref>Manuel Murguía (1886). p.235</ref>
Liña 102 ⟶ 97:
=== Bibliografía ===
{{Refempeza}}
* {{Cita libro|título=Datos biográficos de Don Benito Vicetto|apelidos=|nome=|editorial=Imprenta de La Colonia Española (Montevideo)|ano=1880|ISBN=|ref=|url=https://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1159353&presentacion=pagina&posicion=9#|páxinas=I-VI|publicación=Historia de Galicia}}
* {{Cita libro|título=Los Precursores|apelidos={{Versaleta|Murguía}}|nome={{Versaleta|Manuel}}|ligazón-autor=Manuel Murguía|editorial=La voz de Galicia (Ed. Facsímile (1975))|ano=1886|ISBN=|ref=}}
* {{Cita libro|título=Los Hidalgos de Monforte (Prólogo á 5ª edición)|apelidos={{Versaleta|Fort y Roldán}}|nome={{Versaleta|Nicolás}}|ligazón-autor=Nicolás Fort y Roldán|editorial=Andrés Martínez (Ed.)|ano=1903|ISBN=|ref=}}
* {{Cita publicación periódica|apelidos={{Versaleta|Risco}}|nome={{Versaleta|Vicente}}|ligazón-autor=Vicente Risco|data=1928|título=Vicetto ou O romantismo|PMC=|revista=[[Revista Nós]]|doi=|ISSN=|PMID=|volume=|páxinas=83-89|número=53|url=https://revistanos.galiciana.gal/recurso/ano-x-numero-53---15-maio-1928/70dc88d4-2882-4f5a-a7fc-95ea96b4b8a8?pagina=7}}
* {{Cita publicación periódica|apelidos={{Versaleta|Risco}}|nome={{Versaleta|Vicente}}|data=1928|título=Vicetto ou O romantismo|PMC=|revista=Revista Nós|doi=|ISSN=|PMID=|volume=|páxinas=107-113|número=54|url=https://revistanos.galiciana.gal/recurso/ano-x-numero-54---15-xuo-1928/68c9e89d-930c-4e53-921e-2f00b857fdca?pagina=9}}
* {{Cita publicación periódica|apelidos={{Versaleta|Risco}}|nome={{Versaleta|Vicente}}|data=1928|título=Vicetto ou O romantismo|PMC=|revista=Revista Nós|doi=|ISSN=|PMID=|volume=|páxinas=127-129|número=55|url=https://revistanos.galiciana.gal/recurso/ano-x-numero-55---25-xullo-1928/b8b3983e-43a2-49d2-a6d6-8add74d77eff?pagina=7}}
* {{Cita libro|autor={{Versaleta|Carballo, R.}}|ligazón-autor=Ricardo Carballo Calero|ano=1975|anoorixinal=1963|título=[[Historia da literatura galega contemporánea]]|editorial=Galaxia|páxina=|id=ISBN 84-7154-227-7|nome=|ISBN=|ref=}}
* {{Cita libro|título=Benito Vicetto iñorado|apelidos={{Versaleta|López de Serantes}}|nome={{Versaleta|Josefina}}|ligazón-autor=Josefina López de Serantes|editorial=[[Editora Alvarellos]]|ano=1978|ISBN=84-85311-15-9|ref=}}
* {{Cita libro|título=Temas Gallegos|apelidos={{Versaleta|Moure Mariño}}|nome={{Versaleta|Luis}}|ligazón-autor=Luis Moure Mariño|páxinas=185-196||editorial=Espasa Calpe|ano=1979|ISBN=84-239-2056-9|ref=}}
* {{Cita publicación periódica|apelidos={{Versaleta|Renales Cortés}}|nome={{Versaleta|Juan}}|data=1989|título=El celtismo de Benito Vicetto|PMC=|revista=Revista de filología románica|doi=|ISSN=0212-999X|PMID=|volume=|páxinas=325-344|número=6|url=https://www.researchgate.net/publication/27574999_El_celtismo_de_Benito_Vicetto/fulltext/0ffd59a70cf255165fca87bc/El-celtismo-de-Benito-Vicetto.pdf}}
* {{Cita libro|apelidos-editor={{Versaleta|Vilavedra}}|nome-editor={{Versaleta|D.}}|ligazón-editor=Dolores Vilavedra|ano=1995|título=Diccionario da Literatura Galega|volume=I|páxinas=608-609|editorial=[[Editorial Galaxia|Galaxia]]|ISBN=84-8288-019-5|apelidos=|nome=|ref=}}
* {{Cita libro|título=Ferroláns|apelidos={{Versaleta|Llorca Freire}}|nome={{Versaleta|Guillermo}}|ligazón-autor=Guillermo Llorca|páxinas=236-239|editorial=[[Edicións Embora]]|ano=1996|ISBN=|ref=}}
Liña 121:
* [[Literatura galega do Rexurdimento]]
=== Ligazóns externas ===
 
* [https://biblioteca.galiciana.gal/es/consulta/resultados_navegacion.do?busq_autorobra=BDGA20090049994&descrip_autorobra=Obras%20como%20autor:%20Vicetto,%20Benito,%201824-1878 Obras de Benito Vicetto] - [[Galiciana]], biblioteca dixital de Galicia.
 
* [http://www.galegos.info/gl/benito-vicetto-perez Ficha en galegos.info]
 
Liña 136 ⟶ 139:
[[Categoría:Escritores de Galicia coa obra no dominio público]]
[[Categoría:Poetas en lingua castelá]]
[[Categoría:Poetas en lingua galega]]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/wiki/Benito_Vicetto»