Xogo de cartas: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Jglamela (conversa | contribucións)
Arranxos
Jglamela (conversa | contribucións)
Máis de es.wiki
Liña 1:
{{en uso}}
[[Ficheiro:Tuchola_037(2).jpg|miniatura| Xogo de cinco xogadores.]]
Un '''xogo de cartas''' é calquera tipo de [[xogo]] que se xoga con cartas,<ref>{{GEC|0167594DRAG|carta}}</ref> ou naipes<ref>{{DRAG|naipe}}</ref> que son cartóns rectangulares, con vértices redondeados, iguais, con figuras debuxadas por un lado. Estas figuras son todas diferentes (excepto os comodíns). O outro lado é exactamente igual en todas as cartas, de xeito que, cando se ven dende este lado, as cartas non se distinguen para que os xogadores poidan ocultar as súas cartas de xogo aos seus compañeiros de xogo. A primeira referencia coñecida sobre as cartas está no ''libro de concordancias'' de [[ Jaume March II |Jaume March]] en 1371.<ref>{{Cita libro|url=http://books.google.cat/books?id=UqrvDWgO1yEC&pg=PA14&dq=card+game+1371&hl=ca&sa=X&ei=fWgvUtqjO7CV7AaB_YGYCg&ved=0CEUQ6AEwAw#v=onepage&q=card%20game%201371&f=false|editorial=Fairleigh Dickinson Univ Press|data=1996|ISBN=0838637477|título=The Playing-cards of Spain: A Guide for Historians and Collectors |nome=Trevor|apelidos=Denning}}</ref>
 
Hai moitos tipos diferentes de xogos de cartas. Nalgúns, chamados xogos de envite, xogar é unha parte fundamental do xogo.
 
== Xogos de cartasHistoria ==
Os xogos de cartes xa se practicaban na antigüidade. Hai diferentes opinicións sobre se se orixinaron na [[India]], ou se se empregaron primeiro na [[China]] e o [[Exipto]], aínda que a opinión maioritaria é que foran creadas no séculoo XII, na China.<ref>{{cita Harvard sen parénteses|Needham|2004|p=328}} "it is also now rather well-established that dominoes and playing-cards were originally Chinese developments from dice."</ref><ref>{{cita Harvard sen parénteses|Needham|2004|p=334}} "Numbered dice, anciently widespread, were on a related line of development which gave rise to dominoes and playing-cards (+9th-century China)."</ref>
 
Probablemente os xogos de cartas que se practicaban na antigüidade empregábanse primeiro con símbolos máxicos e despois simbolizando batallas.
 
Na China xogábase cun tipo de naipe que derivou do [[papel moeda]] e das fichas do [[dominó]]. En [[Persia]] orixinouse o [[Ganjifa]] o Gânjaphâ, un tipo de xogo de cartas que se fixo popular na [[India]] durante o [[Imperio Mogol]] no século XVI. Na India xogábse ao "Dasavatara Ganjifa", que está formado por unha baralla con dez paus baseados nos dez [[avatar]]es ou reencarnacións de [[Visnú]]: peixe, sapoconcho, porco bravo, león, anano, machado, arco e frecha, raio, pota e cabalo. A maioría dos naipes indios son redondos, de diferentes tamaños e están feitos con cartón lacado, cartón pedra e en ocasiones marfil. Igualmente, no Xapón xógase aos xogos de cartas [[Karuta]] e as súas dúas barallas máis populares son a [[Hanafuda]] e a [[Uta-garuta]].
<!--
Lo más probable es que los naipes llegasen a Europa desde Oriente, introducidos por los árabes a través de los reinos cristianos de España, aunque también se dice que fueron traídos por los [[cruzados]]. La primera versión puede apoyarse en que la baraja más antigua sea la llamada ''[[baraja española|española]]'', ya que los palos de la baraja árabe eran monedas, copas, cimitarras y bastones, que evolucionarían después a oros, copas, espadas y bastos.
Al parecer en el Principado de Cataluña, el Consell de Cent, prohibió los juegos de cartas en [[1310]], en [[Barcelona]],<ref>J. Amades y J. Colomines, "Els Soldats i altres Papers de Rengles" (Barcelona, 1933-1936) vol. II p. 7.</ref> siendo esta la mención más antigua del juego de naipes en Europa, y que prueba que ya llevaba años existiendo, para que se llegara a la prohibición. También en otras partes de España, eran conocidos los naipes, pues los estatutos de la [[Orden de la Banda|orden de caballería de la Banda]] fundada por don [[Alfonso XI de Castilla]] en [[1331]], prohibían a los caballeros jugar a los naipes. Igual prohibición dictó don [[Juan I de Castilla]] en [[1387]]. De la Corona de Aragón pudieron pasar a Italia, a partir de la conquista de [[Sicilia]] por [[Pedro III de Aragón]] (1282). Efectivamente, los [[italia]]nos pretenden haberlos conocido ya en [[1299]] y si, como creen algunos, los naipes dieron ocasión al [[Grabado|grabado sobre madera]] también a los italianos debería atribuirse esta invención. Pero lo más seguro es que, si vinieron de Oriente, también vino con ellos el modo de impresión.
 
En [[Francia]], en [[1337]], en las constituciones de la Abadía de San Víctor, en [[Marsella]], se menciona —prohibiéndolo a los frailes— un juego que llaman «páginas» que podría referirse a los naipes:<ref>D'ALLEMAGNE, Henri-René. Les cartes à jouer du XIVe au XXe siècle. Paris, Hachette, 1906. 2 vol,I pp. 16-17.</ref>
{{cita|''quod nulla persona audeat nec praesumat ludere ad taxillos nec ad paginas''}}
 
En ocasiones se usaron para entretener a los niños, en papeles realizados a mano. En [[1397]] un decreto dictado en París prohibió jugar a los [[naipe]]s a las clases trabajadoras en días de labor. Por otro lado, algunos investigadores estiman que las cartas, en su [[Baraja francesa|versión francesa]], se fabricaron por primera vez en [[España]] en [[1392]] para entretenimiento del rey [[Carlos VI de Francia|Carlos VI]]; esto fue expresado por el padre jesuita Menéstrier ([[1631]]-[[1705]]), quien en un artículo publicado en [[1702]] en el [[Journal de Trévoux]] expuso que el juego simbolizaba la estructura feudal.
-->
=== Historias míticas sobre a súa orixe ===
Segundo a lenda, os naipes foron inventados na China polas mulleres dos [[harén]]s para distraer o seu aburrimento. No ano 969, o emperador [[Mu-Tsung]], da [[dinastía Liao]], denunciou en público os naipes, imputándolles as desgrazas acontecidas á familia do duque Ch’ien.
 
Quizais a razón desta lenda sería que as cartas estimulaban o xogo, pasatempo que historicamente se prohibiu repetidamente sen resultado, como ocorreu en [[Florencia]] en 1277 e en 1387 por [[Xoán I de Castela]], que prohibiu o xogo de naipes nos seus estados. Contra 1400, os xogos de naipes prohibíranse tamén en [[Francia]], [[Suíza]], [[Alemaña]] e os [[Países Baixos]].
 
== Barallas de cartas ==
As [[Baralla de cartas|barallas]] máis empregadas son a española (48 cartas) e a francesa ou de [[póker]] (54 cartas). Ambas as barallas distribúense en 4 paus. O pau é un conxunto de cartas que se distingue por un patrón característico.