Coirós: Diferenzas entre revisións

No ano 1836 algunha das doce parroquias do concello de Muniferral pasa a formar parte do novo municipio de Coirós. Posteriormente, no ano 1842 pretendeuse que este concello se integrase no de Betanzos pero esta pretensión non saíu adiante. Ademáis no lugar de Flores, na parroquia de Santa María de Ois, descubriuse no ano 1915 un torque de ouro que hoxe en día exhíbese no Museo Arqueolóxico e Histórico do Castelo de San Antón, na cidade da Coruña. Perdura a crenza de que no monte Felgar redicaba o castrum Leaccium, máis inda non apareceu ningunha mostra que así certifique a súa presenza<ref name=":1" />.

'''O castelo da Mota''' '''ou Mota de Ois'''<ref>{{Cita web|url=http://patrimoniogalego.net/index.php/98707/2018/02/fortaleza-da-mota-de-ois/|páxina-web=Patrimonio Galego|título=Fortaleza da Mota de Ois|data-acceso=18/08/2020|apelidos=Franco|nome=Óscar}}</ref> <ref>{{Cita libro|título=Las Fortalezas de la Mitra Compostelana y los Irmandiños|apelidos=Rodríguez González|nome=Ángel|editorial=Fundación Pedro Barrié de la Maza|ano=1984|ISBN=9788497521079|ref=|serie=Padre Sarmiento de Estudios Gallegos}}</ref> en ruínas xa que só se conservan restos dos muros. Situado sobre un outeiro a uns 230 metros de altitude e sobre un primitivo castro. Data do século XII. Tiña unha planta duns 30 por 35 metros. Construído en sillería de granito de aparello irregular. Cara o NO é onde se conserva a maior altura. Tamén se ven restos dos alicerces doutras construcións que cinguen a torre. O castelo pertenceu a Pedro Fernández de Andrade, fillo de Fernán Pérez de Andrade. Foi derrubado durante as guerras irmandiñas polo Arcebispo Alonso de Fonseca. Parece que foi reconstruído de novo, pero foi outravolta derrubado polo gobernador de Galicia Fernando de Acuña, por mandato dos Reis Católicos. Na zona había outros dous castelos que semellaban dominar e protexer en puntos estratéxicos situados no cauce do río Mandeo e, polo tanto, o acceso á cidade de Betanzos por esa vía. Estes eran os da Espenuca e o outro estaría en Aranga. Segundo a lenda foi unha fortificación de mouros, había un túnel secreto que partía dos sotos do castelo e ía ata o río polo onde se levaban os cabalos a beber, ademais de actuar como camiño de fuxido para os morarodos en caso de seren atacados. Tamén se di que na mota había un gran tesouro agochado e algunhas persoas andiveron na súa procura. No lugar do Casal utilizáronse as súas pedras para construír as casas.

'''Lugar de Chelo''', este lugar é un paraxe fluvial situado no val de A Espenuca, que foi declarado paisaxe pintoresco polo decreto 2646/1972 de 18 de agosto<ref>{{Cita web|url=https://www.boe.es/diario_boe/txt.php?id=BOE-A-1972-48700|páxina-web=Boletín Oficial del Estado|título=Decreto 2646/1972, de 18 de agosto, por el que se declara paraje pintoresco el lugar de Chelo, de los Ayuntamientos de Coiros y Paderne (La Coruña).|data-acceso=18/08/2020}}</ref>. Accedese a este lugar dende a N-VI, no lugar de Collantres e seguindo as indicacións do Coto de Chelo. Destaca a súa vexetación, na que predominan os ameneiros, freixos, abeleiras á beira do río e castiñeiros e carballos mais alonxados do río, en en canto á fauna destaca por ser un dos poucos ríos nos que conviven os salmóns, a troita, o reo e a anguía, O coto de pesca atrae a numerosos pescadores cada ano. Ademais, atopamos o mexillón de río, a píntega, o merlo rieiro, o martiño peixeiro ou a lontra.