Leite: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Nonso91 (conversa | contribucións)
mSen resumo de edición
Liña 3:
[[Ficheiro:Milk_glass.jpg|miniatura|210px|O leite con maior produción e distribución para o consumo humano é a que se obtén da [[vaca]].]]
{{Cociña}}
O '''leite''' é unha [[secreción]] nutritiva de cor branca opaca producida polas células secretoras das [[ubre|glándulas mamarias]] ou [[Seo (anatomía)‎|mamas]] (chamadas ''peitos'', no caso da muller, e ''ubres'' ou ''tetos'' nos mamíferos domésticos)<ref>{{DRAG|leite}}</ref> das [[femia]]s dos mamífero (incluídos os [[monotremos]]).<ref name="lechq">[https://web.archive.org/web/20111222142044/http://www.quimica.urv.es/~w3siiq/DALUMNES/98/siiq3/leche.html Leche] {{es}}</ref><ref name="delaval">{{Cita web |url=http://www.delaval.com.ar/Dairy_Knowledge/EfficientCooling/Leche.htm |título=Consejos de ordeño |editor=Delaval.com.ar |dataacceso=24 de agosto do 2015 |lingua=es |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20080426152812/http://www.delaval.com.ar/Dairy_Knowledge/EfficientCooling/Leche.htm |dataarquivo=26 de abril de 2008 |urlmorta=yes }}</ref><ref name="crlnd">[http://costaricalinda.com/Mamiferos/ Mamíferos de Costa Rica] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080627023439/http://costaricalinda.com/Mamiferos/ |date=27 de xuño de 2008 }} Costaricalinda.com</ref> Esta capacidade é unha das características que definen aosos [[mamíferos]]. A secreción láctea dunha femia días antes e despois do [[parto]] chámase [[costro]]. A principal función do leite é a de nutrir aosos fillos ata que son quen de dixeriren outros [[alimento]]s. Ademais cumpre as funcións de protexer o [[intestino|tracto gastrointestinal]] das crías contra [[Axente biolóxico patóxeno|patóxenos]], [[toxina]]s e [[inflamación]]s e contribúe á saúde metabólica regulando os procesos de obtención de enerxía, en especial o [[metabolismo]] da [[glicosa]] e a [[insulina]].<ref>{{Cita web |url=http://www.cdrf.org/doc/Dairy%20Dispatch/Summer%202004%20Edition/MilkGenome.doc |título=The Milk Genome: Using Science to Mine the Benefits of Our Most Nutritious Food |data-acceso=04 de decembro de 2004 |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20041204173459/http://www.cdrf.org/doc/Dairy%20Dispatch/Summer%202004%20Edition/MilkGenome.doc |dataarquivo=04 de decembro de 2004 |urlmorta=yes }}</ref> É o único fluído que inxiren as crías dos mamíferos (do neno de [[peito]] no caso dos seres humanos) ata a [[desteta]]. Hai evidencias de que ademais o leite de case todos os mamíferos, incluídos os humanos, contén derivados da morfina chamados casomorfinas, que se encargan de manter certo nivel de adicción nos lactantes para incentivar o seu apetito, así como de tranquilizar ao lactante nas súas primeiras etapas da nova vida. Estas substancias poderían explicar porque moitas persoas son adictas ao leite ou os seus derivados aínda na idade adulta. O leite dos mamíferos [[domesticación|domésticos]] adoita formar parte da [[alimentación humana]] na inmensa maioría das civilizacións: a de vaca, principalmente, pero tamén a de ovella, cabra, egua, camela etc.
 
O leite é a base de numerosos [[produtos lácteos]], como a [[manteiga]], o [[queixo]], o [[iogur]], entre outros.<ref>[http://www.ua-cc.org/lacteos.jsp La alimentación en la fase activa de la enfermedad] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080120081810/http://www.ua-cc.org/lacteos.jsp |date=20 de xaneiro de 2008 }} {{es}}</ref> Adóitase empregar os seus derivados nas industrias agroalimentarias, químicas e farmacéuticas en produtos como o [[leite condensado]], [[leite en po]], [[caseína]] ou [[lactosa]].<ref>http://www.vanguardia.com.mx/diario/noticia/salud/vidayarte/omnia:_tipos_de_leche/50333</ref> O leite de vaca emprégase tamén na alimentación animal. Componse principalmente de [[auga]], [[ión]]s ([[sal común|sal]], [[mineral|minerais]] e [[calcio]]), [[carbohidrato|hidratos de carbono]] (lactosa), materia [[graxa]] e [[proteína]]s.<ref name="delaval"/> O leite dos mamíferos mariños, como por exemplo as [[balea]]s, é moito máis rica en graxas e [[nutriente]]s que a dos mamíferos terrestres.<ref>Alais, C. 1971. ''Ciencia de la leche''. Cía. Editorial, México, DF.</ref>