Mar: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
→Comercio: texto traducido desde a wiki .es:Mar#Comercio |
→Alimentos: texto traducido desde a wiki .es:Mar#Alimentos |
||
Liña 325:
=== Comercio===
{{AP
[[Ficheiro:Shipping routes red black.png|miniatura|Rutas de fretes, que mostran a densidade relativa do frete comercial en todo o mundo]]
O comercio marítimo existio durante milenios. A [[dinastía tolemaica]] desenvolvera o comercio coa India utilizando os portos do [[mar Vermello]] e no I milenio a. C. os árabes, fenicios, israelitas e indios xa comerciaban con artigos de luxo como especias, ouro e pedras preciosas.<ref>{{cita libro | apelido = Shaw | nome = Ian | título = The Oxford History of Ancient Egypt | editorial = Oxford University Press | ano = 2003 | páxina = 426 | isbn = 978-0-19-280458-7 | url = https://archive.org/details/oxfordhistoryofa00shaw }}</ref> Os fenicios foron coñecidos comerciantes de mar e baixo os gregos e romanos, o comercio continuou prosperando. Co colapso do Imperio romano, o comercio europeo diminuíu pero continuou florecendo entre os reinos de África, Oriente Medio, India, China e o sueste de Asia.<ref>{{cita libro |título=Cross-Cultural Trade in World History |apelido=Curtin |nome=Philip D. |ano=1984 |editorial=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-26931-5 |páxinas=88–104 |url=https://books.google.com/?id=R4IiYFhliv4C&printsec=frontcover&dq=history+of+trade#v=onepage&q=Roman%20Empire&f=false }}</ref> Desde os séculos XVI ao XIX, ao redor de 13 millóns de persoas foron enviadas a través do Atlántico para ser vendidas como [[escravitude|escravas]] nas Américas.<ref>{{cita libro |título=The Atlantic Slave Trade: Effects on Africa |apelido=Kubetzek |nome=Kathrin |apelido2=Kant |nome2=Karo |ano=2012 |editorial=GRIN Verlag |isbn=978-3-656-15818-9 |páxina=1 |url=https://books.google.com/?id=jSg1G5gKNsIC&printsec=frontcover&dq=slaves+shipped+across+Atlantic#v=onepage&q=slaves%20shipped%20across%20Atlantic&f=false }}</ref>
Liña 331:
Hoxe en día, grandes cantidades de mercadorías transpórtanse por mar, especialmente a través do Atlántico e ao redor da conca do Pacífico. Unha ruta importante comercial pasa polo [[estreito de Xibraltar]], cruza o Mediterráneo e a [[canle de Suez]] ata o océano Índico e o [[estreito de Malaca]]; gran parte do comercio tamén pasa pola [[canle da Mancha]].<ref>{{cita libro |título=The Atlantic Slave Trade: Effects on Africa |apelido=Kubetzek |nome=Kathrin |apelido2=Kant |nome2=Karo |ano=2012 |editorial=GRIN Verlag |isbn= 978-3-656-15818-9 |páxina=1 |url= https://books.google.com/?id=jSg1G5gKNsIC&printsec=frontcover&dq=slaves+shipped+across+Atlantic#v=onepage&q=slaves%20shipped%20across%20Atlantic&f=false }}</ref> As [[Ruta marítima|rutas marítimas]] son os rutas en mar aberto utilizadas polos buques de carga, que tradicionalmente utilizan ventos [[alisio]]s e as [[Corrente oceánica|correntes mariñas]]. Máis do 60% do tráfico mundial de [[contedor]]es circula por unha das vinte rutas comerciais máis importantes.<ref>{{cita web |url=http://www.worldshipping.org/about-the-industry/global-trade/trade-routes |title=Trade routes |editorial=World Shipping Council |data-acceso= 17 de xullo do 2020}}</ref> O aumento da fusión do xeo do Ártico desde 2007 permite aos barcos viaxar polo [[Paso do Noroeste]] durante algunhas semanas no verán, evitando as rutas máis longas a través da canle de Suez ou a [[canle de Panamá]].<ref>{{cita web | url=https://www.nature.com/news/2007/070919/full/449267b.html | título=Arctic Melt Opens Northwest Passage | editorial=Nature | data= 19 de setembro de 2007 | data-acceso= 17 de xullo do 2020 | autor=Roach, John |lingua=en}}</ref> O frete compleméntase co [[frete]] aéreo, un envío máis custoso reservado principalmente para cargas particularmente valiosas ou perecedoiras. O comercio marítimo transportaba en 2013 máis de 4 billóns de dólares en bens por ano.<ref>{{cita web |url=http://www.worldshipping.org/about-the-industry/global-trade |título=Global trade |editorial=World Shipping Council |data-acceso=17 de xullo do 2020 |lingua=en}}</ref>
Hai dous tipos principais de carga, [[carga a granel]] (''bulk cargo'') e [[carga fraccionada]] ou carga xeral (''break bulk''), a maioría das cal agora se transporta en [[portacontedores]]. As [[mercadoría]]s en forma de líquidos, po ou partículas transpórtanse soltas nas adegas de [[graneleiro]]s e inclúen petróleo, grans, carbón, mineral, chatarra, area e grava. Os cargueiros de carga a granel adoita ser produtos manufacturados e transpórtase en paquetes, a miúdo amontoados en [[palé]]s. Antes da chegada da contenedorización na década de 1950, estes produtos cargábanse, transportabanse e descargabanse peza a peza.<ref>{{cita web |url=http://www.dtic.mil/cgi-bin/GetTRDoc?AD=ADA439918&Location=U2&doc=GetTRDoc.pdf |autor=Joint Chief of Staff |ligazón-autor=Joint Chief of Staff |título=Bulk cargo |data=31 de agosto de 2005 |editor=Department of Defense Dictionary of Military and Associated Terms |editorial=Department of Defense |lugar=Washington DC |páxina=73 |data-acceso=24 de abril de 2013 }}</ref> O uso de [[contedor]]es aumentou considerablemente a eficiencia e diminuíu o custo de movelos<ref>{{cita publicación periódica |data=22 de maio de 1958|department=News and Comments |xornal=New Scientist |volume=4 |issue=79 |páxina=10 |título=Fork lift trucks aboard|url= https://books.google.com/books?id=nJa21Dy8XxwC&lpg=PA10 |autor=Reed Business Information}}</ref> viaxando agora a maioría da carga en contedores de tamaño estándar con fechadura, cargados en portacontedores especialmente deseñados para atracar en terminais dedicadas exclusivamente a eles.<ref name=Sauerbier>{{cita libro |autor=Sauerbier, Charles L. |autor2=Meurn, Robert J. |título=Marine Cargo Operations: a guide to stowage |editorial=Cornell Maritime Press |lugar=Cambridge, Md |ano=2004 |páxinas=1–16 |isbn=978-0-87033-550-1 }}</ref><ref name=Sauerbier /> As empresas de [[ Transitario|transporte de carga]] reservan a carga, organizan a recollida e entrega e xestionan a documentación.<ref>{{cita web |url=http://dictionary.infoplease.com/freight-forwarder#ixzz2FhueT97J |título=Freight forwarder |ano=1997 |editor=Random House Unabridged Dictionary |editorial=Random House |data-acceso=
=== Alimentos===
{{AP|Pesca|Caza de baleas|Acuicultura}}
[[Ficheiro:Deutsche Fischfang Union Schiff Kiel 01.jpg|miniatura|Barco factoria alemán, de 92 m de longo]]
O peixe e outros produtos pesqueiros atópanse entre as fontes máis importantes de proteínas e outros nutrientes que son esenciais para unha dieta humana equilibrada e unha boa saúde.<ref name="faofisheries" /> En 2009, o 16,6% da inxesta mundial de proteínas animais e o 6,5% de todas as proteínas consumidas proviñan do peixe.<ref name="faofisheries" /> Para satisfacer esta necesidade, os países costeiros explotarón os recursos mariños na súa [[zona económica exclusiva]], aínda que os buques pesqueiros aventúranse cada vez máis lonxe para explotar as poboacións en augas internacionais.<ref name=GreenFacts>{{cita web |url=http://www.greenfacts.org/en/fisheries/ |título=Fisheries: Latest data |editorial=GreenFacts |data-acceso= 17 de xullo do 2020}}</ref> En 2011, a produción mundial total de peixe, incluída a acuicultura, estimouse en 154 millóns de toneladas, das cales a maioría foi para consumo humano.<ref name="faofisheries">{{cita libro |url= http://www.fao.org/docrep/016/i2727e/i2727e.pdf |título=The State of World Fisheries and Aquaculture 2012 |ano=2012 |isbn=978-92-5-107225-7 |editorial= FAO Fisheries and Aquaculture Department |data-acceso= 17 de xullo do 2020}}</ref> A captura de peces silvestres representou 90,4 Mto, mentres que o aumento anual da acuicultura contribúe co resto.<ref name="faofisheries" /> O Pacífico noroccidental é, con moito, a área máis produtiva con 20,9 Mto (o 27% das capturas mariñas mundiais) en 2010.<ref name="faofisheries" /> Ademais, o número de buques pesqueiros en 2010 alcanzou os 4,36 millóns, mentres que o número de persoas empregadas no sector primario de produción pesqueira, no mesmo ano, foi de 54.8 millóns.<ref name="faofisheries" />
== Mares extraterrestres ==
| |||