Wikipedia

Canal de Suez: Diferenzas entre revisións

Explorar o historial de forma interactiva
← Edición máis vellaEdición máis nova →
Contido eliminado Contido engadido
VisualTexto wiki
Sen resumo de edición
Liña 1:
{{sen notas}}
{{1000}}
 
{{Corpo de auga
| nome = Canal de Suez
| nome_orixinal = canal de Exipto
| mar_IHO =
| imaxe = Suez Canal Bridge.jpg
| medida_imaxe = 250px
| pé = O canal baixo a ponte Mubarak da Paz (2001)
| mapa = Canal de Suez.jpg
| medida_mapa = 250px
| pé_mapa = =Localización e imaxe de [[Satélite artificial|satélite]] do canal de Suez
| locator_x_mapa =
| locator_y_mapa =
| mapa2 =
| medida_mapa2 = 250px
| pé_mapa2 =
| locator_x_mapa2 =
| locator_y_mapa2 =
| continente = [[África]] - [[Asia]]
| país = {{EGY}}
| división_administrativa = Gobernacións de [[Suez (gobernación)|Suez]], [[Ismailia (gobernación)|Ismailia]] e [[Porto Said (gobernación)|Porto Said]]
| subdivisión_administrativa =
| mar = [[Mar Mediterráneo]] - [[Mar Vermello]]
| arquipélago =
| illa =
| ecorexión =
| ecorexión cunca =
| cunca coordenadas =
| coordenadas mares_contiguos =
| mares_contiguossubdivisións =
| subdivisiónsillas =
| illasafluentes = =
| afluentes cidades =
| cidadesaccidentes = [[Península do =Sinaí]]
| accidentes golfos_baías = [[Península do Sinaí]]
| golfos_baíascabos = =
| cabospenínsulas = =
| penínsulas estreitos =
| estreitosoutros = =
| outros superficie =
| superficielonxitude = 163 = km
| lonxitude anchura = 163280-345 kmm
| anchura separación = 280-345 m
| separación perímetro =
| perímetro profundidade =
| profundidade_media = 22,5 m
| profundidade =
| profundidade_mediaaltitude =22,5 m
| altitude capacidade =
| capacidade =
| campo1_nome = Construción
| campo1 = 1859-1869
| campo2_nome = Autoridade navegación
| campo2 = Suez Canal Authority
| campo3_nome =
| campo3 =
| campo4_nome =
| campo4 =
}}
 
[[Ficheiro:Dynamap_suez.png|dereita|200px]]▼
[[Ficheiro:SuezCanal-EO.JPG|miniatura|dereita|200px|Foto satélite do Canal de Suez da [[NASA]].]]▼
O '''canal de Suez''' ('''قناة السويس''', ''Qanāt al-Suways'' en [[Lingua árabe|árabe]]) é un [[canle (enxeñería)|canal]] artificial de 193,3&nbsp;km<ref>[http://www.suezcanal.gov.eg/sc.aspx?show=12 Características técnicas na web da Autoridade do canal de Suez]</ref> que liga o [[mar Mediterráneo]] desde o porto [[Exipto|exipcio]] de [[Port-Saïd]] ao [[mar Vermello]] polo porto de [[Suez]] atravesando o desértico [[istmo de Suez]]. Permite ás embarcacións iren da [[Europa]] á [[Asia]] sen teren que contornar a [[África]] polo [[cabo da Boa Esperanza]]. Antes da súa construción, as mercadorías tiñan que ser transportadas por terra entre o mar Mediterráneo e o mar Vermello.
▲[[Ficheiro:Dynamap_suez.png|dereita|200pxminiatura]]
 
== Historia ==
=== Na antigüidade ===
Talvez durante a [[Antigo Exipto|XII dinastía]], o [[faraón]] [[Senusret III]] escavou un canal a través do [[Wadi Tumilat]] que unía o [[río Nilo]] co mar Vermello e lle permitía o comercio co [[Punt]]. Existe constancia da súa existencia desde o [[século -XIII|século XIII a.C.]], en tempos de [[Ramsés II]], mais este canal desfíxose posteriormente. Segundo [[Herodoto]], [[Neco II]] tentou sen éxito re-escavalo a finais do [[século -VI|século VI a.C.]]. Porén, [[Darío I]], o conquistador [[Persia|persa]], si rematou as reparacións arredor do ano [[-500|500]] a.C.
▲[[Ficheiro:SuezCanal-EO.JPG|miniatura|dereita|200px|Foto satélite do Canal de Suez da [[NASA]].]]
 
Este precedente do Canal de Suez foi restaurado por [[Tolomeo II]] arredor do 250 a.C. Durante o milenio seguinte foi modificado, destruído e reconstruído até o seu momento final, no [[século VIII]] d.C., baixo o [[califa]] [[abásida]] [[al-Manusr]].
 
Liña 75 ⟶ 71:
Estímase que 1,5 millón de exipcios participaron na construción do canal e que 125.000 morreron, principalmente da [[cólera]]. Nun principio, a construción levouse a cabo sobre todo por medios manuais; sen auga potábel, os traballadores realizaban o seu labor en condicións moi duras, axudados por [[camelo]]s cargados con cestos. Porén, reunir todos os meses 20.000 traballadores resultou sumamente difícil. Por outra banda, máis de 200 morrían cada ano e as tarefas detíñanse por causa de enfermidades contaxiosas. Aos cinco anos, o goberno exipcio suspendeu a contratación de traballadores e procedeu a mecanizar os traballos.
 
[[Ficheiro:SuezCanalElGuisr.jpg|300px|dereita|miniatura|Construción do canal]]
O [[17 de febreiro]] de [[1867]], o primeiro navío atravesou o canal, mais a inauguración oficial foi o [[17 de novembro]] de [[1869]]. O emperador [[Napoleón III]] de Francia estaba presente, e para a ocasión encargóuselle a [[Giuseppe Verdi]] a composición da ópera ''[[Aida (ópera)|Aida]]'', que non pudo rematar a tempo, polo que se representou ''[[Figaro]]''.
 
Liña 81 ⟶ 77:
A influencia da abertura do canal no comercio marítimo foi tremenda. Xogou un papel fundamental na penetración e colonización de África e do [[Oriente Medio]]. A [[débeda externa]] que ocasionou a súa construción obrigou a [[Ismail Pasha]], sucesor de Said Pasha, a vender a súa parte do canal ao [[Reino Unido]] en [[1875]], o que garantía así a rota británica para as [[India]]s. Esa compra, conducida polo primeiro ministro [[Benjamin Disraeli]], foi financiada por un empréstamo do banco [[Rotschild]]. As tropas británicas instaláronse ás marxes do canal para protexelo en [[1882]]. A Convención de Constantinopla declarou en [[1888]] que o canal sería unha zona neutral baixo protección británica.
 
[[Ficheiro:SuezCanalKantara.jpg|esquerda|275px|miniatura|Unha das primeiras travesías, no século XIX]]
Máis tarde, durante a [[Primeira Guerra Mundial]], os ingleses negociaron o [[Acordo Sykes-Picot]], que dividía o [[Oriente Medio]] para afastar a influencia francesa do canal. No Tratado anglo-exipcio de [[1936]], o Reino Unido retivo o control do canal.
 
En [[1951]], [[Nasser]] repudiou o tratado e en [[1956]] nacionalizou a Compañía do Canal co obxectivo de financiar a construción do [[Encoro de Asuán]], após o rexeitamento dos [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]] e do Reino Unido de fornecer os fondos necesarios en represalia porque os exipcions adquiriran armamento da [[Unión Soviética]]. Os bens exipcios foron conxelados e a axuda alimentaria suprimida. Os principais accionistas do canal eran daquela os británicos e os franceses. Alén diso, [[Nasser]] denunciou a presenza colonial do Reino Unido no Oriente Medio e apoiou os nacionalistas na [[Guerra de Alxeria]].{{cómpre referencia}}
 
O Reino Unido, a Francia e [[Israel]] lanzáronse entón a unha operación militar, bautizada "operación mosqueteiro", o [[29 de outubro]] de [[1956]]. A [[Crise do canal de Suez]] durou unha semana. A [[ONU]] confirmou a lexitimidade exipcia e condenou a expedición franco-israelo-británica cunha resolución mediante a cal tamén se estableceu a presenza dunha forza das Nacións Unidas (UNEF). Como resultado dos danos e dos barcos afundidos, o canal fechouse até abril de [[1957]].{{cómpre referencia}}
 
Após a [[Guerra dos seis días]] de [[1967]], o canal permaneceu fechado até [[1975]], cunha forza de paz da ONU que permaneceu estacionada até [[1974]].{{cómpre referencia}} En [[1973]], durante a [[Guerra do Yom Kippur]], o canal foi o escenario do ataque masivo do exército exipcio que tentou penetrar na [[Península do Sinaí]], controlada por [[Israel]].{{cómpre referencia}} Posteriormente, os israelís cruzárono no sentido contrario.
 
== Características ==
O canal non posúe [[esclusa]]s, pois todo o traxecto está ao nivel do mar, contrariamente ao que sucede no [[canal do Panamá]]. O seu trazado apoiase en tres planos de auga, os [[lago]]s [[Manzala]], [[Timsah]] e [[Amer]]. A anchura media do canal é de 365 metros, dos que 190 m son navegábeis. Inicialmente, eses dous valores eran de 52 e 44 m. O canal é demasiado pequeno para dous carrís de tráfico, polo que os barcos atravésano en convois e usan canais de derivación. Hai 78&nbsp;km de derivacións, nun 40% da lonxitude total do canal. De norte a sur estas son: a derivación de Port Said, de 36,5&nbsp;km, a derivación de Ballah de 9&nbsp;km, a derivación de Timsah, de 5&nbsp;km, e a derivación de Deversoir, de 27,5&nbsp;km.
{{desactualizado}}
O canal permite a pasaxe de navíos de 15 m de quilla somerxida (calado), mais hai traballos previstos a fin de permitir a pasaxe de [[supertanker]]s de até 22 m para o [[2010]]. Actualmente, eses enormes navíos deben descargar unha parte da carga nun barco pertencente ao canal para poderen atravesalo. Aproximadamente 15.000 navíos por ano atravesan o canal, representando 14% do transporte mundial de mercadorías. Unha travesía demora de 11 a 16 horas.{{cómpre referencia}}
 
Desde [[1980]] unha estrada cruza baixo o canal no sur.
Liña 103 ⟶ 99:
{{Commons|Suez Canal|Canal de Suez}}
=== Bibliografía ===
{{Refempeza}}
* Britannica (2007) "Suez Canal", in: ''The new Encyclopædia Britannica'', 15th ed., '''28''', Chicago, Ill. ; London : Encyclopædia Britannica, ISBN 1-59339-292-3
* Galil, B.S. and Zenetos, A. (2002). "A sea change: exotics in the eastern Mediterranean Sea", in: Leppäkoski, E., Gollasch, S. and Olenin, S. (eds), ''Invasive aquatic species of Europe : distribution, impacts, and management'', Dordrecht ; Boston : Kluwer Academic, ISBN 1-4020-0837-6, p.&nbsp;325–336
* Garrison, Ervan G. (1999) ''A history of engineering and technology : artful methods'', 2nd ed., Boca Raton, Fla. ; London : CRC Press, ISBN 0-8493-9810-X
* Karabell, Zachary (2003) ''Parting the Desert: The Creation of the Suez Canal'', Knopf, ISBN 978-0-375-40883-0
{{Reftermina}}
 
=== Ligazóns externas ===
* [http://www.suezcanal.gov.eg/ Web oficial do canal de Suez]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/wiki/Canal_de_Suez»