Corrupción: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Redirixida cara a "Corrupción política" |
Traducido de pt:Corrupção Etiqueta: Redirección eliminada |
||
Liña 1:
{{en uso}}
#REDIRECCIÓN [[Corrupción política]]▼
== Etimoloxía ==
"Corrupción" procede do vocábulo [[lingua latina|latino]] ''corruptione'',<ref>FERREIRA, A. B. H. ''Novo dicionário da língua portuguesa''. 2ª edición. Rio de Janeiro. Nova Fronteira. 1986. p. 486.</ref> composto polas palabras ''cor'' ([[corazón]]) e ''rupta'' (quebra).<ref>{{cita web|apelidos=Boff|nome=Leonardo|título=Corrupción: crime contra a sociedade|url=http://www.jb.com.br/leonardo-boff/noticias/2012/04/15/corrupcao-crime-contra-a-sociedade/|data=15/04/2012|dataacceso=17 de setembro de 2016|cita=Santo Agostinho explica a etimologia: corrupción é ter um coração (''cor'') rompido (''ruptus'') e pervertido.}}</ref>
== Escalas de corrupción ==
Stephen D. Morris,<ref>Morris, S.D. (1991), Corruption and Politics in Contemporary Mexico. University of Alabama Press, Tuscaloosa</ref> profesor de política, di que a [[corrupción política]] é o uso ilexítimo do poder público para beneficiar un interese privado. O economista Ian Senior<ref>Senior, I. (2006), Corruption – The World’s Big C., Institute of Economic Affairs, London</ref> define a corrupción como unha acción para fornecer secretamente un ben ou un servizo a un terceiro para que el ou ela poida influenciar determinadas accións que beneficien o corrupto, un terceiro ou ambos en que o axente corrupto ten autoridade. Daniel Kaufmann,<ref name="Legal Corruption">{{cita web|url=http://siteresources.worldbank.org/INTWBIGOVANTCOR/Resources/Legal_Corruption.pdf|título=Legal Corruption|apelidos2 =Vicente|nome2 =Pedro|ano=2005|publicado=World Bank|formato=PDF|apelidos1 =Kaufmann|nome1 =Daniel}}</ref> economista do [[Banco Mundial]], estende o concepto para incluír a "corrupción legal", en que o [[abuso de poder|poder é abusado]] dentro dos limites da lei: aqueles con poder xeralmente teñen a capacidade de facer leis para sua protección. O efecto da corrupción na infraestrutura é aumentar os custos e o tempo de construción, diminuír a calidade e diminuír o beneficio.<ref>{{cita publicación periódica|apelidos =Locatelli|nome =Giorgio|apelidos2 =Mariani|nome2 =Giacomo|apelidos3 =Sainati|nome3 =Tristano|apelidos4 =Greco|nome4 =Marco|data=2017-04-01|título=Corruption in public projects and megaprojects: There is an elephant in the room!|url=http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0263786316301090|periódico=International Journal of Project Management|volume=35|número=3|páxinas=252–268|doi=10.1016/j.ijproman.2016.09.010}}</ref>
A corrupción pode ocorrer en diferentes escalas. A corrupción varía de pequenos favores entre un pequeno número de persoas (pequena corrupción),<ref>{{cita publicación periódica|apelidos =Elliott|nome =Kimberly Ann|data=1997|título=Corruption as an international policy problem: overview and recommendations|url=https://piie.com/publications/chapters_preview/12/10ie2334.pdf|periódico=Washington, DC: Institute for International Economics|volume=|páxinas=}}</ref> á corrupción que afecta o goberno en grande escala (gran corrupción) e á corrupción que é tan prevalente que forma parte da estrutura cotidiana da sociedade, incluíndo a corrupción como un dos [[síntoma]]s do [[crime organizado]].
=== Pequena corrupción ===
A "pequena corrupción" ocorre nunha escala menor e ocorre no final da implementación dos servizos públicos cando os funcionarios públicos se encontran co público. Por exemplo, en muitos lugares pequenos, como oficinas de rexistro, estacións de polícia e moitos outros sectores privados e gobernamentais.
=== Gran corrupción ===
A "gran corrupción" defínese como a corrupción que ocorre nos niveis máis altos do goberno dunha maneira que require unha subversión significativa dos sistemas políticos, legais e económicos. Tal corrupción encóntrase comunmente en países con gobernos [[autoritarismo|autoritarios]] ou [[ditadura|ditatoriais]], mais tamén naqueles que non posúen unha investigación axeitada da corrupción.<ref>{{cita web|url=https://www.unodc.org/documents/NGO/Grand_Corruption_definition_with_explanation_19_August_2016_002_1.pdf|título=Material on Grand corruption|apelidos =|nome =|data=|páxina-web=United Nations Office on Drugs and Crime|dead-url=|dataacceso=}}</ref>
O sistema gobernamental en moitos países está dividido en pólas ([[poder lexislativo]], [[executivo (goberno)|executivo]] e [[poder xudicial|xudicial]]) na tentativa de fornecer servizos independentes menos suxeitos á gran corrupción debido á sua independencia un do outro.<ref>{{cita web|url=https://www.projects.iq.harvard.edu/gov2126/files/altlassen.pdf|título=Political And Judicial Checks On Corruption: Evidence Fron American State Gobernments|apelidos =Alt|nome =James|data=|páxina-web=Projects at Harvard|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20151203043655/http://projects.iq.harvard.edu/gov2126/files/altlassen.pdf|data-arquivo=2015-12-03|dead-url=yes|dataacceso=}}</ref>
=== Corrupción sistémica ===
"Corrupción sistémica" ou "corrupción endémica" <ref>{{cita web|url=http://www.u4.no/glossary/|título=Glossary|publicado=U4 Anti-Corruption Resource Centre|dataacceso=26 de xuño de 2011}}</ref> é a corrupción debida principalmente ás fraquezas dunha organización ou proceso. Pode manifestarse con funcionarios ou axentes individuais que actúan de forma corrupta dentro do sistema.
Factores que incentivan a corrupción sistémica inclúen o [[conflicto de intereses]], os poderes discrecionais (isto é, sen limites), os [[monopolio|poderes monopolísticos]], a falta de [[Transparencia no mercado|transparencia]], os baixos [[salario]]s e unha cultura da [[impunidade]].<ref>{{cita libro|título=Diagnosis corruption|páxinas=135–136 |autor =Lorena Alcazar, Raul Andrade |ano=2001 |isbn=978-1-931003-11-7}}</ref> Os actos específicos de corrupción inclúen o suborno, a [[extorsión]] e o desfalco nun sistema en que "a corrupción se torna a regra e non a exceción".<ref>{{cita libro|apelidos =Znoj|nome =Heinzpeter|editor=Monique Nuijten, xerhard Anders|título=Corruption and the secret of law: a legal anthropological perspective|url=https://books.google.com/books?id=P52bOZFExesC&pg=PA53|ano=2009|publicado=Ashgate|isbn=978-0-7546-7682-9|páxinas=53–54|capítulo=Deep Corruption in Indonesia: Discourses, Practices, Histories}}</ref> Os estudosos distinguen entre corrupción sistémica centralizada e descentralizada, dependendo de que nivel de corrupción estatal ou gobernamental ocorre; en países como os estados pos-soviéticos ocorren ambos os tipos.<ref>{{cita libro|apelidos =Legvold|nome =Robert|editor=Robert I. Rotberg|título=Corruption, global security, and world orde|url=https://books.google.com/books?id=8rRCB7qYuwMC&pg=PA197|ano=2009|publicado=Brookings Institution|isbn=978-0-8157-0329-7|páxina=197|capítulo=Corruption, the Criminalized State, and Post-Soviet Transitions}}</ref>
Algúns estudosos argumentan que existe un deber dos gobernos [[ocidente|ocidentais]] de loitar contra a corrupción sistémica dos gobernos dos [[País subdesenvolvido|países subdesenvolvidos]].<ref>{{cita publicación periódica|editor-sobrenome1 =Merle|editor-nome1 =Jean-Christophe|título=Global Challenges to Liberal Democracy|periódico=Spheres of Global Justice|data=2013|volume=1|páxina=812}}</ref><ref>{{cita web|apelidos1=Pogge|nome1=Thomas|título=Severe Poverty as a Violation of Negative Duties|url=http://thomaspogge.com/publications-on-global-justice/|páxina-web=thomaspogge.com|dataacceso=8/2/2015|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20150211060650/http://thomaspogge.com/publications-on-global-justice/|data-arquivo=2015-02-11|urlmorta=yes}}</ref>
== Tipos de corrupción ==
Unha das formas máis comúns en que se poden clasificar as corrupcións é a división entre corrupción activa e pasiva. A [[corrupción activa]] ocorre cando se ofrece unha vantaxe indebida a un [[funcionario público]] en troca dalgún beneficio.<ref>{{cita web|título=Corrupción activa|url=http://www.tjdft.jus.br/institucional/imprensa/direito-facil/corrupcao-ativa|dataacceso=10 de maio de 2017}}</ref> Por outra banda, a [[corrupción pasiva]] só pode ser praticada polo funcionariado público. O simple feito de ofrecer unha proposta ilícita é o suficiente para caracterizar o crime, non sendo necesario que o outro acepte.<ref>{{cita web|título=Corrupción Pasiva|url=http://www.tjdft.jus.br/institucional/imprensa/direito-facil/corrupcao-pasiva|dataacceso=10 de maio de 2017}}</ref>
A expresión "corrupción sistémica" emprégase cando a práctica da corrupción se torna xeneralizada e abrangue diversos sectores da sociedade, principalmente o goberno e as grandes empresas, de forma que a práctica se torne rutineira ou normal. Noutras palabras, é cando a corrupción se converte en parte do [[sistema]].<ref>{{cita web|título=Recanto das letras|url=http://www.recantodasletras.com.br/pensamentos/1412975|dataacceso=11 de maio de 2017}}</ref>
== Notas ==
{{Listaref}}
== Véxase tamén ==
{{Commonscat}}
=== Bibliografía ===
=== Outros artigos ===
=== Ligazóns externas ===
{{Control de autoridades}}
[[Categoría:Corrupción]]
| |||