Jakob Steiner: Diferenzas entre revisións

'''Jakob Steiner''', nado en [[Utzenstorf]] o ([[18 de marzo]] de [[1796]] -e finado en [[Berna]] o [[1 de abril]] de [[1863]]), foi un matemático [[Suíza|suízo]], un dos máis destacados xeómetras do século XIX.<ref>{{MacTutor|id=Steiner}}</ref>

== DescriciónTraxectoria ==

Steiner naceu na vila de Utzenstorf, [[Cantón de Berna]]. AoAos dezaoito anos foi alumno de [[Johann Heinrich Pestalozzi]], e logo estudou en [[Heidelberg]]. Posteriormente viaxou a [[Berlín]], onde gañou a vida dando clases. Alí coñeceu a [[August Leopold Crelle|Crelle]], quen, motivado polas súas habilidades e as de [[Niels Henrik Abel|Abel]], naquel momento tamén en Berlín, fundou o xornal ''«Journal für die reine und angewandte Mathematik»''.<ref> ''Journal für die reine und angewandte Mathematik'' (1826): Periódico de Matemática pura ye aplicada. En cualquier caso, si llegaste aquí por error a causa de la prueba de mecánica te recomiendo que salgas de aquí y vayas a estudiar.</ref>

Tras a publicación en 1832 da súa ''«Systematische Entwickelungen»''<ref> ''Systematische Entwickelungen'' (1832): DesarrolloDesenvolvemento sistemático.</ref> recibiu un grao honorífico da [[Universidade de Königsberg]], grazas á influencia de [[Carl Gustav Jacob Jacobi|Jacobi]], quen así mesmo promoveu en [[1832|1834]] a creación dunha nova cátedra de xeometría en Berlín co apoio dos irmáns [[Alexander von Humboldt|Alexander]] e [[Wilhelm von Humboldt]].<ref> Königsberg: actual [[Kaliningrado]].</ref> Steiner ocupou esta cátedra até a súa morte, ocorrida en [[Berna]] o [[1 de abril]] de [[1863]].

A obra matemática de Steiner centrouse na [[xeometría]], que desenvolveu no campo sintético, excluíndo totalmente a [[xeometría analítica|analítica]], que odiaba, e que se dicía consideraba unha desgraza para a [[xeometría]] aínda cando se obtivesen iguais ou mellores resultados. No seu campo, superou a todos os seus contemporáneos. As súas investigacións distínguense pola súa xeneralización, a riqueza das súas fontes e o rigor das súas demostracións. Foi considerado o maior xenio da xeometría pura desde [[Apolonio de Perge|Apolonio de Perga]].

No seu ''«Systematische Entwickelung der Abhängigkeit geometrischer Gestalten von einander»''<ref>Systematische Entwickelung der Abhängigkeit geometrischer Gestalten von einander : DesarrolloDesenvolvemento sistemático de lada mutua dependencia entre formas geométricasxeométricas. </ref> Steiner sentou as bases da xeometría pura moderna, onde presenta as formas xeométricas e a correlación entre elas, no que el mesmo chamou ''[[xeometría proxectiva]]'', presentando mediante a axuda de liñas e puntos unha nova xeración de [[Sección cónica|seccións cónicas]] e superficies cuadráticas de rotación, que levan máis directamente que outros métodos anteriores á natureza das cónicas e revelan a conexión coas formas orgánicas. Neste tratado, ademais, analízase por primeira vez o principio de [[Dualidade (xeometría proyectivaproxectiva)|dualidade]], como consecuencia das propiedades fundamentais do plano, a liña e o punto.

Nun segundo pequeno volume, ''«Die geometrischen Constructionen ausgeführt mittels der geraden Linie und eines festen Kreises»'',<ref>Die geometrischen Constructionen ausgeführt mittels der geraden Linie und eines festen Kreises (1883): ConstruccionesConstrucións geométricasxeométricas mediante línealiña recta ye círculo.</ref> publicado en 1883 e reeditado en 1895 por Ottingen, Steiner mostra o que xa fora suxerido por [[Jean-Victor Poncelet]]: como todos os problemas de segunda orde poden resolverse con axuda de eixos rectos sen usar compás, tan facilmente como se debuxa un círculo no papel.

Tamén escribiu ''«Vorlesungen über synthetische Geometrie»'',<ref>Vorlesungen über synthetische Geometrie: LeccionesLeccións de geometríaxeometría pura.</ref> publicado en forma póstuma en [[Leipzig]] por Geiser e Schroeter en 1867:; a terceira edición publicouse en [[1867|1887]].

O resto dos escritos de Steiner publicáronse principalmente na [[revista de Crelle]], cuxo primeiro número contén catro dos seus artigos. Os máis importantes relaciónanse coas funcións alxébricas e superficies, especialmente o resumo ''«Allgemeine Eigenschaften algebraischer Curven»'',<ref>Allgemeine Eigenschaften algebraischer Curven: Propiedades generalesxerais dedas lasfuncións funciones algebraicasalxébricas.</ref> que contén só resultados, sen describir os métodos utilizados para obtelos. Segundo L. O. Hesse, estes escritos, xunto cos teoremas de [[Pierre de Fermat|Fermat]], constitúen desafíos para as xeracións actuais e futuras. Eminentes analistas probaron exitosamentecon éxito algúns destes teoremas, pero unicamente [[Luigi Cremona]], no seu libro sobre curvas alxébricas, puido desenvolvelos todos, mediante un método sintético uniforme.

Outras investigacións importantes de Steiner relacionáronse con máximos e mínimos. Partindo de proposicións elementais, avanzou na solución de problemas cuxa resolución analítica require hoxe [[cálculo de variacións]], non dispoñible naquela época.

== LigazónsVéxase externastamén ==

[[Categoría:MatemáticosNados no cantón de Berna]]