Madrid: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Banjo (conversa | contribucións)
m Desfixéronse as edicións de Mark Van-Anderson (conversa); cambiado á última versión feita por 188.84.28.89
Etiqueta: Reversión
Sen resumo de edición
Liña 46:
 
=== Clima ===
[[Ficheiro:AZCA (Madrid) 04.jpg|miniatura|250px|Rañaceos de [[AZCA]] con neve. As nevadas en Madrid son ocasionais e prodúcense xeralmente no inverno.]]
O clima de Madrid é un [[clima mediterráneo]] [[Clima continental|continental]] e está moi influído polas condicións urbanas. A temperatura media é de 12 °C.
 
Liña 80:
 
== Historia ==
{{Artigo principal|Historia urbana de Madrid}}
[[Ficheiro:Fiesta en la Plaza Mayor. Museo de Historia de Madrid (cropped).JPG|thumb|right|''Festa na Praza Maior'', c. 1630, por [[Juan de la Corte]].]]
 
Madrid é habitado dende tempos prehistóricos, pero a primeira referencia escrita está nas crónicas do [[Califato de Córdoba]]. [[Mohamed I]] construíu un pazo no [[século IX]] (onde hoxe está o Pazo Real), e a cidade foi chamada ''Magerit'' (de onde provén ''Madrid'').
 
Liña 87:
 
== Demografía ==
[[Ficheiro:Demografía Madrid (España).PNG|miniatura|dereita|250px| Evolución demográfica de Madrid ([[1900]]-[[2005]]).]]
A poboación de Madrid foi experimentando un importante aumento dende que se converteu en capital. Foi especialmente significativo no [[século XX]], debido a gran cantidade de inmigración, tanto interior coma exterior.
 
Non obstante, este aumento desacelerouse en favor dos concellos da zona metropolitana a partir dos anos setenta, nos que Madrid comeza a perder poboación. No comezo do [[século XXI]] hai un aumento da inmigración. Segundo os derradeiros datos dispoñíbeis, a [[1 de xullo]] de [[2005]] a poboación de Madrid ascendía a 3.228.914 habitantes, cun aumento de 271.856 habitantes respecto ao censo do [[2001]].
 
<timeline>
Colors=
Liña 170 ⟶ 168:
 
=== Xentilicio ===
[[Ficheiro:Plaza de España - Madrid.jpg|dereita|miniatura|200px|A [[Plaza de España de Madrid|Praza de España]].]]
O xentilicio dos habitantes de Madrid é «madrileño» ou «matritense». Así e todo, aos habitantes de Madrid chamóuselles tamén «gatos» debido a que, segundo conta a lenda, a conquista da cidade polas tropas de [[Afonso VI de Castela|Afonso VI]] a finais do [[século XI]] realizouse mediante o asalto da muralla pola que agatuñaron as tropas castelás.
 
Liña 176 ⟶ 173:
 
== Distritos e barrios ==
[[File:Districts of Madrid.svg|400px|right]]
A cidade divídese administrativamente en 21 distritos, divididos ao mesmo tempo en distintos barrios. Estes son:
*# '''[[Centro, Madrid|Centro]]''': Palacio, Embajadores, Cortes, Justicia, Universidad, Sol.
*# '''[[Arganzuela]]''': (Paseo) Imperial, Acacias, La Chopera, Legazpi, Delicias, Palos de Moguer, Atocha.
*# '''[[Retiro]]''': Pacífico, Adelfas, Estrella, Ibiza, Jerónimos, Niño Jesús.
*# '''[[Salamanca, Madrid|Salamanca]]''': Recoletos, Goya, Fuente del Berro, Guindalera, Lista, Castellana.
*# '''[[Chamartín, Madrid|Chamartín]]''': El Viso, Prosperidad, Ciudad Jardín, Hispanoamérica, Nueva España, (Pz.) Castilla.
*# '''[[Tetuán, Madrid|Tetuán]]''': Bellas Vistas, Cuatro Caminos, Castillejos, Almenara, Valdeacederas, Berruguete.
*# '''[[Chamberí]]''': Gaztambide, Arapiles, Trafalgar, Almagro, Vallehermoso, Ríos Rosas.
*# '''[[Fuencarral-El Pardo]]''' : El Pardo, Fuentelarreina, Peñagrande, Barrio del Pilar, La Paz, Valverde, Mirasierra, El Goloso.
*# '''[[Moncloa-Aravaca]]''': Casa de Campo, Argüelles, Ciudad Universitaria, Valdezarza, Valdemarín, El Plantío, Aravaca.
*# '''[[Latina, Madrid|Latina]]''': Los Cármenes, Puerta del Ángel, Lucero, Aluche, Las Águilas, Campamento, Cuatro Vientos.
*# '''[[Carabanchel]]''': Comillas, Opañel, San Isidro, Vista Alegre, Puerta Bonita, Buenavista, Abrantes.
*# '''[[Usera]]''': Orcasitas, Orcasur, San Fermín, Almendrales, Moscardó, Zofio, Pradolongo.
*# '''[[Puente de Vallecas]]''': Entrevías, San Diego, Palomeras Bajas, Palomeras Sureste, Portazgo, Numancia.
*# '''[[Moratalaz]]''': Pavones, Horcajo, Marroquina, Media Legua, Fontarrón, Vinateros.
*# '''[[Ciudad Lineal]]''': Ventas, Pueblo Nuevo, Quintana, La Concepción, San Pascual, San Juan Bautista, Colina, Atalaya, Costillares.
*# '''[[Hortaleza]]''': Palomas, Valdefuentes, Canillas, Pinar del Rey, Apóstol Santiago, Piovera.
*# '''[[Villaverde, Madrid|Villaverde]]''': San Andrés, San Cristóbal, Butarque, Los Rosales, Los Ángeles.
*# '''[[Villa de Vallecas]]''': Casco Histórico de Vallecas, Santa Eugenia.
*# '''[[Vicálvaro]]''': Casco Histórico de Vicálvaro, Ambroz, Valdebernardo, Valderribas.
*# '''[[San Blas]]''': Simancas, Hellín, Amposta, Arcos, Rosas, Rejas, Canillejas, Salvador.
*# '''[[Barajas]]''': Alameda de Osuna, Aeropuerto, Casco Histórico de Barajas, Timón, Corralejos.
 
== [[Rañaceos]] en Madrid ==
* '''[[Centro, Madrid|Centro]]''': Palacio, Embajadores, Cortes, Justicia, Universidad, Sol.
* '''[[Arganzuela]]''': (Paseo) Imperial, Acacias, La Chopera, Legazpi, Delicias, Palos de Moguer, Atocha.
* '''[[Retiro]]''': Pacífico, Adelfas, Estrella, Ibiza, Jerónimos, Niño Jesús.
* '''[[Salamanca, Madrid|Salamanca]]''': Recoletos, Goya, Fuente del Berro, Guindalera, Lista, Castellana.
[[Ficheiro:Jardines de Sabatini (Madrid) 06.jpg|miniatura|dereita|250px|[[Xardíns de Sabatini]] e [[Palacio Real de Madrid|Palacio Real]].]]
[[Ficheiro:Congreso de los Diputados, Madrid.JPG|miniatura|dereita|220px|Fachada do [[Congreso dos Deputados]].]]
* '''[[Chamartín, Madrid|Chamartín]]''': El Viso, Prosperidad, Ciudad Jardín, Hispanoamérica, Nueva España, (Pz.) Castilla.
* '''[[Tetuán, Madrid|Tetuán]]''': Bellas Vistas, Cuatro Caminos, Castillejos, Almenara, Valdeacederas, Berruguete.
* '''[[Chamberí]]''': Gaztambide, Arapiles, Trafalgar, Almagro, Vallehermoso, Ríos Rosas.
* '''[[Fuencarral-El Pardo]]''' : El Pardo, Fuentelarreina, Peñagrande, Barrio del Pilar, La Paz, Valverde, Mirasierra, El Goloso.
* '''[[Moncloa-Aravaca]]''': Casa de Campo, Argüelles, Ciudad Universitaria, Valdezarza, Valdemarín, El Plantío, Aravaca.
* '''[[Latina, Madrid|Latina]]''': Los Cármenes, Puerta del Ángel, Lucero, Aluche, Las Águilas, Campamento, Cuatro Vientos.
* '''[[Carabanchel]]''': Comillas, Opañel, San Isidro, Vista Alegre, Puerta Bonita, Buenavista, Abrantes.
* '''[[Usera]]''': Orcasitas, Orcasur, San Fermín, Almendrales, Moscardó, Zofio, Pradolongo.
* '''[[Puente de Vallecas]]''': Entrevías, San Diego, Palomeras Bajas, Palomeras Sureste, Portazgo, Numancia.
* '''[[Moratalaz]]''': Pavones, Horcajo, Marroquina, Media Legua, Fontarrón, Vinateros.
* '''[[Ciudad Lineal]]''': Ventas, Pueblo Nuevo, Quintana, La Concepción, San Pascual, San Juan Bautista, Colina, Atalaya, Costillares.
* '''[[Hortaleza]]''': Palomas, Valdefuentes, Canillas, Pinar del Rey, Apóstol Santiago, Piovera.
* '''[[Villaverde, Madrid|Villaverde]]''': San Andrés, San Cristóbal, Butarque, Los Rosales, Los Ángeles.
* '''[[Villa de Vallecas]]''': Casco Histórico de Vallecas, Santa Eugenia.
* '''[[Vicálvaro]]''': Casco Histórico de Vicálvaro, Ambroz, Valdebernardo, Valderribas.
* '''[[San Blas]]''': Simancas, Hellín, Amposta, Arcos, Rosas, Rejas, Canillejas, Salvador.
* '''[[Barajas]]''': Alameda de Osuna, Aeropuerto, Casco Histórico de Barajas, Timón, Corralejos.
 
== [[Rañaceos]] en Madrid ==
[[Ficheiro:Tío Pepe - Madrid.jpg|miniatura|dereita|Publicidade enriba dun edificio no centro de Madrid.]]
{{Artigo principal|Lista de rañaceos en Madrid}}
[[Ficheiro:Puerta_de_Toledo_(Skyscrapers in Madrid)_03.jpgJPG|miniatura|dereita|220px|[[Porta''Skyline'' de Toledo]]Madrid.]]
 
Madrid ten unha serie de edificios considerados rañaceos que se reparten en distintas zonas do centro da cidade. Actualmente, o parque empresarial chamado [[Cuatro Torres Business Area]] (CTBA) no norte do [[Paseo de la Castellana]], reúne os catro rañaceos máis altos da cidade, que tamén son os máis altos de [[España]]: a [[Torre Bankia]] (250 metros), a [[Torre de Cristal]] (249 m), a [[Torre PwC]] (236 m) e a [[Torre Espacio]] (230 m).
 
Liña 211 ⟶ 205:
 
== Cultura e ocio ==
[[Ficheiro:MuseoPradoMadrid.JPG|miniatura|dereita|220px|[[Museo do Prado]]]]
[[Ficheiro:Muralla_árabe_de_Madrid_02.jpg|miniatura|dereita|220px|Muralla Árabe de Madrid]]
[[Ficheiro:Puente_de_Segovia_en_Madrid.jpg|miniatura|dereita|220px|[[Ponte de Segovia]]]]
[[Ficheiro:Felipe III - Casa de la Panadería - Plaza Mayor de Madrid - 01.jpg|miniatura|dereita|220px|[[Plaza Mayor de Madrid|Praza Maior]]]]
[[Ficheiro:Fuente_de_Cibeles_(Madrid)_06.jpg|miniatura|dereita|220px|[[Fonte de Cibeles]]]]
[[Ficheiro:Puerta_de_Toledo_(Madrid)_03.jpg|miniatura|dereita|220px|[[Porta de Toledo]]]]
[[Ficheiro:Puerta de Alcala.JPG|dereita|miniatura|220px|[[Porta de Alcalá]]]]
 
=== Museos e galerías ===
[[Ficheiro:MuseoPradoMadrid.JPG|miniatura|dereita|220px|[[Museo do Prado]]]]
Madrid ten importantes pinacotecas, as cales constitúen unha das principais atraccións turísticas da cidade. Tres dos principais museos atópanse no chamado triángulo da arte: o [[Museo do Prado]], O [[Museo Thyssen-Bornemisza]] e o [[Museo Raíña Sofía]].
 
Liña 237 ⟶ 224:
 
=== Monumentos ===
[[Ficheiro:TíoMuralla Pepeárabe -de Madrid 02.jpg|miniatura|dereita|PublicidadeMuralla enriba dun edificio no centroÁrabe de Madrid.]]
* '''Desde as orixes até ao s. XVI'''
# Muralla de Madrid
Liña 244 ⟶ 232:
 
* '''Século XVI'''
[[Ficheiro:CongresoPuente de losSegovia Diputados,en Madrid.JPGjpg|miniatura|dereita|220px|Fachada do [[CongresoPonte dosde DeputadosSegovia]].]]
# Capela do Bispo
# Casa Cisneros
Liña 251 ⟶ 240:
 
* '''Século XVII'''
[[Ficheiro:PlazaFelipe III - Casa de Españala Panadería - Plaza Mayor de Madrid - 01.jpg|dereita|miniatura|200pxdereita|A [[Plaza de EspañaMayor de Madrid|Praza de EspañaMaior]].]]
# Casa da Panadaría
# Mosteiro da Encarnación
Liña 261 ⟶ 251:
 
* '''Século XVIII'''
[[Ficheiro:Puerta de Alcala.JPG|dereita|miniatura|220px|[[Porta de Alcalá]]]]
# [[Palacio Real de Madrid|Palacio Real]]
# A Casa de Correos
Liña 274 ⟶ 265:
 
* '''Século XIX'''
[[Ficheiro:JardinesPuerta de SabatiniToledo (Madrid) 0603.jpg|miniatura|dereita|250px|[[XardínsPorta de SabatiniToledo]] e [[Palacio Real de Madrid|Palacio Real]].]]
# [[Praza de Oriente]]
# [[Teatro Real de Madrid|Teatro Real]]
Liña 394 ⟶ 386:
 
=== Transporte aéreo ===
[[Ficheiro:Barajas interior6.jpg|250px|miniatura|Interior da Terminal 4 do [[Aeroporto de Madrid-Barajas]].]]
{{Artigo principal|Aeroporto de Madrid-Barajas}}
 
Liña 408 ⟶ 400:
Entre os deportistas nados en Madrid destacan o tenista [[Manuel Santana]], os esquiadores [[Francisco Fernández Ochoa|Francisco]] e [[Blanca Fernández Ochoa]], o piloto de rally [[Carlos Sainz]], os futbolistas [[Emilio Butragueño]] e [[Raúl González Blanco]], os waterpolistas [[Jesús Rollán]] e [[Pedro García Aguado]], ou a ximnasta [[Estela Giménez]].
 
[[Ficheiro:Estadio Santiago Bernabéu (2016).jpg|miniatura|250px|O [[Estadio Santiago Bernabéu|Santiago Bernabéu]], con capacidade para 85.454 espectadores, sede do [[Real Madrid]].]]
O deporte máis seguido en Madrid é o [[fútbol]], representado na [[Primeira División de España|Primeira División]] da [[Liga española de fútbol]] por tres equipos: o [[Real Madrid Club de Fútbol]], equipo máis laureado de España, o [[Club Atlético de Madrid]], con numerosos títulos nacionais e internacionais, e o [[Rayo Vallecano de Madrid]]. Estes equipos xogan respectivamente no [[Estadio Santiago Bernabéu]], [[Estadio Vicente Calderón]] e [[Estadio de Vallecas]].
 
Liña 418 ⟶ 410:
A historia da candidatura madrileña a organizar uns [[Xogos Olímpicos]] remonta ao 29 de decembro de 1965 cando foi presentada ante o [[Comité Olímpico Internacional]] unha candidatura conxunta con [[Barcelona]] para albergar a vixésima edición dos Xogos de 1972. A candidatura española quedou no entanto descartada na sesión do COI celebrada en [[Roma]] o 26 de abril de 1966 trala elección de [[Múnic]].
 
[[Ficheiro:Madrid Arena Facade 01.jpg|250px|miniatura|Pavillón [[Madrid Arena]].]]
Madrid foi candidata a celebrar os [[Xogos Olímpicos de 2012]]. [[Candidatura de Madrid aos Xogos Olímpicos de 2012|Esta candidatura]] foi promovida durante o mandato do alcalde [[José María Álvarez del Manzano]]<ref>[http://www.elpais.com/articulo/espana/46/anos/sueno/elpepuesp/20040531elpepunac_9/Tes 46 anos para un soño]</ref> e continuada polo seu sucesor, [[Alberto Ruiz-Gallardón]]. O logotipo da candidatura foi deseñado por [[Javier Mariscal]].<ref>[http://www.elpais.com/articulo/madrid/Mariscal/le/da/vuelta/logotipo/Madrid/2012/elpepiautmad/20010615elpmad_26/Tes Mariscal dálle a volta ao logotipo de Madrid 2012.]</ref>